Gençler İçin Beş Sevgi Dili

[Işıldayan Safir]

ERGEN ÇOCUĞUNUZA NE TÜR ONAY SÖZLERİ SÖYLEMELİSİNİZ?

Peki günlük hayatımızda ergen çocuklarımıza onları desteklediğimizi, sevdiğimizi hissettiren ne tür sözler söylemeliyiz? Size çocuğunuzun ruhunu zenginleştirecek sözler söylemede birkaç yol önermeme izin verin.

Övgü Sözleri

İlk olarak denebilir ki çocuğunuzun duymaktan zevk alacağı sözler övgü sözcükleridir. Çocuğunuzu övmek, onun herhangi bir konudaki başarısının farkına varmak ve bunun üzerine yorum yapmak demektir. Bütün ergenler doğru birtakım işler yaparlar. Siz onların bu tür davranışlarını görüp sözlerinizle ödüllendirmelisiniz.

Ergenlere övgü dolu sözler söylerken dikkat edilmesi gereken iki nokta vardır. İlki ve hepsinden önemlisi "içtenlik"tir. Ergen çocuğunuzla ilişkinizde İkiyüzlülük sizi hiçbir yere götürmez. Çağdaş ergenler yetişkinlerde dürüstlük aramaktadırlar, çünkü iki yüzlü politikacılardan çok sıkılmışlardır. Onlar büyüklerinin güvenilir olmasını istemektedirler. Çocuğunuz üç yaşındayken ağız oyunlarıyla onu kandırabilirsiniz ama 13 yaşında aynı şeyi yapamazsınız. Bir ergene odasını temizlemediği halde "Odanı temizlemekle çok iyi yaptın." demek onun zekâsına hakarettir, çünkü bunu anlayabilecek kadar akıllıdır. Onlarla bu tip oyunlar oynamayın.

Ergen çocuğunuzu övmek için söyleyeceğiniz sözlerde dikkat edilmesi gereken ikinci husus da belirli şeylerin övülmesine önem vermektir. "Odanı temizlemekle iyi bir iş yaptın." gibi geniş içerikli övgü ifadeleri amaca çok fazla hizmet etmez. Ergenin yaptığı belirli şeylerin övülmesi doğruyu daha çok yansıtır. "Halıdan o kahve lekesini çıkartmakla ne iyi ettin.", "Kirlileri kirli sepetine attığın çok iyi oldu bugün çamaşır yıkadığım için üzerimden bir yük kaldırmış oldun.", "Cumartesi günü avludaki yaprakları süpürmen harika oldu şu an çok temiz görünüyor." gibi belirli olaylar üzerine söylenen övgü sözleri ergene çok gerçekçi gelecektir. Ergen çocuğunuzun yaptığı belirli hareketleri bulmak için kendinizi eğitin.

Bob'un oğlu Barry lisede beysbol takımında oynuyor. Geçenlerde gerçekten de çok kötü bir gün geçirdi. Topa vuruş sırasında ve saha içinde sanki her şey kötü gitti. Fakat Barry'nin iyi oynadığı bir kısım vardı. Bir koşucunun ilk, diğerinin de çizgi dışında olduğu sırada Barry üçüncü esas pozisyonunu aldı. Vurucu topu üçüncü esas noktaya gönderdiğinde Barry topu yakalayabildi ve ikinci esas noktada duran oyuncuya mükemmel bir atış yaptı. Bu atışın ardından ikinci noktadaki oyuncu birinci noktaya topu attı ve sayı kazandılar. Bu bütün oyun içinde Barry'nin performansının iyi olduğu yegane andı ve takımı oyunu kaybetti. Barry eve takımıyla beraber otobüsle, babası ve erkek kardeşi de arabayla döndüler. Barry onlardan birkaç saat sonra eve geldiğinde kardeşi onu kapıda karşılayıp "Babam bunun şimdiye kadar gördüğü en iyi maç olduğunu söyledi." dedi. Barry "Sen neden bahsediyorsun?" diye sordu. Kardeşi "Senin çift oyunun" diye cevap verdi. Barry'nin babası iki kardeşin konuşmalarını duyunca televizyonu kapatıp odaya geldi. "Bu doğru" dedi. "Bu oyunu hayatımın boyunca unutmayacağım. Kaybettiniz ve çok zor bir akşam geçirdiniz bunu biliyorum ama sana şunu söyleyeyim bu şimdiye kadar gördüğüm en olağanüstü oyundu! O top çok zorluydu ama sen bir profesyonel gibi oynadın. Çok heyecan vericiydi, bunu asla unutmayacağım."

Barry su içmek için mutfağa girdi. Babası da oturma odasına geri döndü. Barry'nin mutfakta içtiği sudan öte bir şeydi. Babasının söylediklerini düşündükçe duygusal sevgi deposu dolmaya başlamıştı. Barry'nin babası çocuğunu belirli bir konuda övme sanatını başarıyla icra etmişti. Özellikle olumsuz davranmaya eğilimli ana babalar için böyle bir davranışı sergilemek çaba gerektirir ama bütün ebeveynler çocuklarının övgüye değer belirli davranışlarını nasıl karşılamaları gerektiğini öğrenebilir ve onları güzel sözler söylemek için bir fırsat olarak kullanabilir.

Bununla birlikte övgü sözleri söylemenin üçüncü bir unsuru daha vardır: Sonuçları övemiyorsanız, çabayı öven sözler söyleyin. Örnek verecek olursak 13 yaşındaki çocuğunuz çimleri biçti ama elbette sizin bu konuda daha çok deneyiminiz olduğundan bu işi sizin kadar iyi yapamadı diyelim. Ama sonuçta çimin büyük bir kısmı biçildi ve ergen çocuğunuz hayatının iki saatini çim biçme işine harcadı. Kendinize hakim olun ve çimin alınmamış kısmını göstermeyin. O kısmı siz bir sonraki hafta o biçmeye başlamadan halledersiniz. Şimdi, "Nathan çim biçme yeteneğin gün geçtikçe gelişiyor. Bu zorlu çabanı gerçekten takdir ediyorum. Bunu yapmakla bana gerçek anlamda yardımcı olduğunu bilmeni isterim ayrıca bu gerçekten hoşuma gidiyor." deme zamanıdır. Nathan oradan ayrıldığında yaptığı işin harcadığı emeğe değdiğini düşünecektir. Babası için önemli bir insan olduğunu ve yaptığı işin fark edildiğini hissedince de sevgi damlacıkları duygusal deposuna damlamaya başlayacaktır. Birisi "Nathan'ın biçmeyi unuttuğu kısmı göstermezsek o her zaman vasat bir çim biçici olmaz mı?" diye sordu. Cevabım şuydu, "Bu zamanlama ile ilgili bir şey." İki saatini çim biçmek için harcayan hiç kimse işini mükemmel yapmadığını duymak istemez. Eğer böyle bir şey duyarsa emin olun ki ergen çocuğunuz çim biçmekten nefret edecektir. Ama gösterdiği çaba övgü dolu sözlerle ödüllendirilirse kendini mutlu ve tekrar çim biçmek için motive edilmiş hissedecektir. Hatta bir sonraki hafta daha iyi bir iş çıkarmak üzere ebeveyninin talimatlarını dinlemeye de gönüllü olacaktır. (Bunu okuyan ana babalar emin olun aynı kural evliliğiniz için de geçerlidir. Bitirilmiş bir işin eksik kalmış yanlarını vurgulamaktansa birbirinizi o işe verilen emek için ödüllendirin. Bunu deneyin, işe yaradığını göreceksiniz, söz. Sözgelimi erkek arabayı yıkamak için üç saat harcıyor. Karısı dışarı çıkıp temizlenmemiş bir nokta gösteriyor. Tahmin: Erkek bir süre arabayı yıkamayacaktır, böylece kadının uzun bir süre için göreceği en temiz araba buolacaktır. Veya diyelim ki kadın kocasına yemek hazırlıyor. Erkek masaya oturuyor ve "Bu yemeğin tuzu eksik." diyor. Tahmin: Kadın "Umarım fast-food restoranlarını seviyordur çünkü önümüzdeki üç ay yemeklerini oralarda yiyecek." diye düşünmeye başlıyor. Olay kapandı. Çaba için övgü, mükemmellik için değil.)

Ergenlerin ailelerinden onları öven sözler duymaya ihtiyaçları vardır. Her zaman övgüye layık ergen davranışlarına rastlarız. Bazı ana-babalar çocuklarının onların beklentileri doğrultusunda davranmalarını o kadar isterler ki onların olumlu davranışlarını görmek yerine hep yaptıkları hatalara takılırlar. Bu olumsuz bir tutum ve dar bir bakış açısı şeklidir. Çocuğun hataları üzerinde yoğunlaşmak birçok ana babanın düştüğü bir hatadır, bu da çoğu ergenin sevgi depolarının boş olmasının nedenidir. Ergen çocuğunuzun hayatında sizi üzen, hayal kırıklığına uğratan ya da kızdıran ne olursa olsun her zaman onda övgüye değer hareketler görmeye çalışın ve onu güzel sözlerinizle besleyin.

[Işıldayan Safir]

Sevgi Sözleri

Bir ergene güzel sözler söylemenin başka bir yolu da sevginizi sözcüklerle dile getirmekten geçer. Ergeni överken odağınız onun yaptığı bir harekettir ama ona sarf ettiğiniz sevgi sözleri doğrudan kendisine yöneliktir ve kişiliğine duyduğunuz saygıyı sözlü olarak dile getirmenize yardım eder.

Sevgiyi sözcüklerle ifade etmenin en yaygın biçimi "Seni seviyorum" demektir. Bu iki sözcüğü söylemek her şekilde doğru olsa da ergen çocuğunuzun bunu söylemenizi istemeyeceği durumlar da olabilir, söz gelimi arkadaşlarının yanında. Eğer sizden böyle bir isteği varsa buna her zaman saygı duyun. Onunla başbaşayken bu iki sözcüğü hep söyleyebilirsiniz, çünkü bu söz ergen gelişiminin her aşamasında yararlıdır. Ana-babalarından "Seni seviyorum" cümlesini duymayan birçok ergen büyüdüklerinde bunun acısını ta derinlerde hissederler.

Geçtiğimiz birkaç sene içinde profesyonel sporcular için düzenlenmiş ve konusu evlilikleri canlandırmak olanbir dizi konferansta konuşma yapma fırsatı buldum. En üzücü deneyimlerimden birini orada -maço ötesi sayılabilecek- profesyonel bir sporcunun gözlerinden yaşlar akarak bana "Dr. Chapman babamın bana hiç 'seni seviyorum' dediğini duymadım." dediğinde yaşadım. Onu kollarıma alıp "Baban olmama izin ver, seni seviyorum." demek istedim. Ona bu iki kelimeyi söyleyebilir ve sarılabilirdim (aslında sarılamayacağım kadar iri bir futbol oyuncusuydu.) ama ne ona sarılmam ne de söyleyeceğim güzel sözler bir babanın sözcüklerinin yerini tutabilirdi. Ana-babasından "seni seviyorum" cümlesini duymamış bir kadınya da erkeğin ruhunda her zaman bir boşluk olacaktır. Bu kelimeleri ergen kız ya da oğullarına rahatça söyleyebilenler genelde annelerdir. Babalar bu konuda çoğu kez isteksizdir. Bazı babaların kendileri butip sözcükleri hiç duymamış oluyorlar ve doğal olarak da daha önce hiç duymadıkları bu sözleri söylemekte güçlük çekiyorlar. Bunları söylemek onlar için doğal olmuyor. Eğer siz bu babalardan birisiyseniz geleneği yıkıp ergen kız ya da oğlunuzun gözünün içine bakıp, ellerinizi omuzlarına koyarak "Şu anda sana söylemek istediğim şey benim için çok önemli. Beni dikkatle dinlemeni istiyorum." deyin. Daha sonra gözlerinizi gözlerinden ayırmadan kelimeleri söyleyin; "Seni çok seviyorum" ve onları kucaklayın. Bu deneyim sizin için ne ifade ederse etsin söylediğiniz bu sözcükler çocuğunuzun kalbinin derinliklerine işleyecektir, bundan emin olun. Artık set yıkıldığına göre sevgi suları akmaya başlayacaktır. Bu sözcükleri hep söyleyin. Çocuğunuz bunları duymaktan asla sıkılmayacaktır ve aynı kelimeleri o size söylediğinde sizin sevgi deponuz tekrar dolmaya başlayacaktır.

Sevgiyi sözcüklerle ifade etmenin başka yolları da vardır. Çocuğunuza Seni Seviyorum Demenin 101 Yolu adlı kitabın yazarı olan Vicki Lansky 13 yaşındaki kızı Dana'nın kendini kötü hissettiği bir anı anlattı. Onu neşelendirmeye çalışan Bayan Lansky kızına, "Seni bugün gerçekten beğendim." demiş. "Beğenmek" kelimesi yerine neden "Sevgi" kelimesini kullanmadığını sorduğumuzda bunu şöyle açıkladı "Sevgi" yerine "Beğenmek" kelimesini kullanmam farkı ortaya koydu. Bu sözün ardından kızı birkaç defa "Beni yine beğendin mi?" diye sordu.

Siz de kendinize eş anlamlı kelimeler bulun ve çocuğunuza söyleyin. Başlangıç için birkaç örnek:

"Seninle olmaktan zevk alıyorum."
"Sana hayranım."
"Ne zaman seni düşünsem seninle gurur duyuyorum."
"Sen benim gün ışığımsın."
"Eğer dünyada bir çocuk seçebilme şansım olsaydı ben yine seni seçerdim."
"O kadar harika bir çocuksun ki."
"Her sabah kalktığımda senin annen-baban olmak ne kadar güzel bir ayrıcalık diye düşünüyorum."
"Dün masamda oturmuş kızımı ne kadar özlediğimi düşünüyordum."
"Yakınımda olman çok hoşuma gidiyor."
Eğer şiirsel yönü olan bir insansanız bütün içtenliğinizle "Sen hayatımın neşe ırmağısın" bile diyebilirsiniz. Kızınız bu sözün getirdiği mutluluğun tadını sonuna kadar çıkaracaktır, bundan emin olabilirsiniz.

Şimdi de siz birkaç tane düşünün, bir deftere not edin ve düzenli olarak "Seni seviyorum" cümlenizle birlikle kullanın. Eğer ergen çocuğunuz "Seni seviyorum" sözcüklerini duymaya alıştıysa o zaman bu not ettiğiniz sevgi ifadelerinden biri mutlaka çocuğunuzun sevgi deposunu daha etkin bir şekilde doldurmaya yarayacaktır.

Söylediğiniz sevgi sözleri ergen çocuğunuzun bedeni ya da ruhuyla ilgili deolabilir. "Bugün saçın gün ışığı gibi parlıyor" cümlesi "iyi görünüp görünmediği" konusunda kuşkuları olan 16 yaşındaki bir ergen için oldukça rahatlatıcıdır. "Göz-lerin çok güzel" cümlesi erkek arkadaşı tarafından terk edilmiş 17 yaşındaki bir genç kızın kırık kalbini onarabilir. "O kadar güçlüsün ki" sözleri cildinin bozulması konusunda ciddi endişeler taşıyan 15 yaşındaki oğlunuzun olumsuz ruh halini değiştirebilir.

Ergen çocuğunuzda hakkında güzel şeyler söyleyebileceğiniz fiziksel karakteristik özellikler arayın. Bu sözler sevginizi etkin bir şekilde ifade etmenin başka bir yoludur. Bu gibi sevgi sözleri ergenin kişiliği için de söylenebilir. "Dışa dönük bir karakterin olduğu için çok mutluyum. Sen kendini utangaç zannediyorsun ama biriyle konuşmaya başladığında hemen açılıyorsun, ben sende bunu gözlemledim. Tıpkı suyun barajdan taşması gibi akıcı konuşuyorsun."

İşte ergen çocuğunuza olan sevginizi göstermenize yardımcı olabilecek birkaç ifade şekli:

"O kadar düzgün bir insansın ki. Konuşmadan önce düşünme huyuna bayılıyorum."
"Şakacı kişiliğinle herkesi mutlu ediyorsun."
"Sessiz bir çocuksun ama konuştuğun zaman doğru ve yerinde konuşuyorsun."
"Sende sevdiğim şeylerden biri de güvenilir olman. Bir şey için söz verdiğinde o söze güvenebiliyorum."
"Sana güvenebildiğim için çok mutluyum. Diğer anneler kızlarına güvenemediklerini söylüyorlar ama ben sana sonuna kadar güveniyorum."
"Senin insanlara cesaret verme yöntemine bayılıyorum. Dün gece oyun bittikten sonra Tim'le konuşmanıza şahit oldum. Senin gerçekten insanı yüreklendirme konusunda bir yeteneğin var."

Bunlar gibi sevgi yüklü ifadeler ergen çocuğunuzun ruhuna hitap eder. Bu sözler ergen kızınıza ya da oğlunuza ona değer verdiğinizi, hayran olduğunuzu ve onu sevdiğinizi hissettirir.

Bazı ana-babalar bu tip sevgi sözleri içeren konuşmaları rahatlıkla yapamazlar. Eğer siz de bu ebeveynlerden birisiyseniz bir defter tutmanızı, yukarıda verdiğim örnekleri oraya yazmanızı ve bunları birkaç kere kendi kendinize yüksek sesle okumanızı tavsiye ederim. Daha sonra da kendi sevgi ifadelerinizi yaratın ve düzenli olarak her birini ergen çocuğunuzla paylaşın.

[Işıldayan Safir]

Bütün Ailenin Önünde Ona Güzel Sözler Söylemek

Ergen çocuğunuza bütün aile bireylerinin önünde güzel sözler söyleyin. Yaşça ondan daha küçük veya daha büyük akrabalarının yanında onu öven olumlu sözler söyleyin. (Bunu çocuğunuzun arkadaşlarının yanında yapmanızı tavsiye etmem.) Çocuğunuza başkalarının yanında söylediğiniz bu sözleri hep yüksek sesle söylemelisiniz.

Örneğin bütün aile yemek masasında akşam yemeği yerlerken Jeremy'nin babası "Jeremy ile bunu özel olarak konuşmuştum ama bütün ailenin önünde de söylemek istiyorum. Dün gece onunla gurur duydum. Konuşmak istemediği resmi bir görevlinin aramasına kızabilir ve onunla konuşmayabilirdi ama o sinirlenmeden memura cevap verip çok büyük bir centilmenlik yaptı, onunla gurur duyuyorum." der. Bunun üzerine küçük Ellie, "Evet alkışlar Jeremy için" der ve herkes onu alkışlar. Burada Jeremy kendisi hakkında söylenilen bu sözlerle duygusal açıdan tatmin olmuştur ve aile fertleri onun sağlam kişiliğini takdir etmişlerdir. Ya da babası kızı için şunları söyler: "Bu gece benim Meredith'imi gördü mü herkes? Faul çizgisinden çıkıp iki atış yapıp oyunu kazandı." Meredith sadece oyunu kazanmanın değil aynı zamanda ailesi tarafından övülmenin de keyfini yaşamaktadır. Meredith'in babası böyle bir konuşma yapmayıp durum hakkındaki düşüncelerini ikisi yalnızken belirtseydi, o zaman Meredith duygusal yönden bu derece tatmin olamayacaktı.

Onay sözleri beş temel sevgi dilinden bir tanesi. Bütün ergenler güzel sözler duymak isterler. Ergenlik çağının bu güvensiz geçiş tünelinde, güzel sözler duymak ergenin kurak ruhuna yağan yağmur gibidir. Temel sevgi dili onay sözleri duymak olan ergenler için hiçbir şey ana-babalarından duyacakları sevgi sözleri kadar duygusal yönden tatmin edici olamaz.

[Işıldayan Safir]

Gençler Ne Diyor?

Şimdi de ebeveynlerinden duydukları olumlu sözlerle sevildiklerini hisseden gençlerin konu hakkındaki yorumlarını dinleyelim:

Matt, 17 yaşında, son sınıf öğrencisi ve boks takımı üyesi: "Kazandığım zaman hiçbir şey babamın 'Harika oynadın oğlum' demesini duymaktan daha önemli olmuyor. Kaybettiğimde ise hiçbir şey onun 'Hayatında yediği en sert yumruğu senden yedi. Bir dahaki sefer gör bak neler olacak.' demesinden daha avutucu değil."

Bethany, 13 yaşında: "Annemin beni sevdiğini biliyorum. Bunu bana her zaman söylüyor. Herhalde babam da beni seviyor ama bunu hiç söylemiyor."

Ryan, 15 yaşında, Chicago'nun şehir merkezinde yaşıyor: "Her zaman ortalıkta gördüğüm şu adamlar dışında benim gerçek bir babam yok. Ama annemim beni sevdiğini biliyorum. Hep benimle ne kadar gurur duyduğunu söylüyor ve kendim için bir şeyler yapmam için beni hep yüreklendiriyor."

Yolanda, 18 yaşında: "Birkaç aya kadar üniversiteye başlıyorum. Bence dünyanın şanslı kızıyım. Annem de babam da beni seviyorlar. Zorlu geçen ergenlik yıllarımda bile beni hep desteklediler. Babam 'Sen en iyisin.' der, annem ise 'İlerde ne olmak istiyorsan onu ol' der. Onların bana her konuda yardım ettikleri gibi ben de başka insanlara yardım edebilmek istiyorum."

Judith, 14 yaşında, 8. sınıfa gidiyor: "Annem ben 4 yaşındayken evi terk etmiş, doğal olarak onu hatırlamıyorum. Daha sonra babam üvey annemle evlenmiş. Onu annem gibi görüyorum. Kendi üzerime çok gittiğim zamanlarda beni ne kadar sevdiğini söyler ve bazen benim bile unuttuğum iyi özelliklerimi bana tekrar hatırlatır. Onsuz hiçbir şey yapamazdım."

Bunlar ve benzeri binlerce ergen, bir sevgi dili olan olumlu sözler duymayı her zaman istiyor. Ebeveynler düzenli olarak çocuklarına böyle sözler söylediğinde ergen çocuklarının sevgi deposu daima dolu olacaktır.

[Işıldayan Safir]

2. SEVGİ DİLİ FİZİKSEL TEMAS

Sevdiğimiz insanlara dokunmanın inkâr edilemez bir duygusal gücü vardır. Ana-babaların küçük çocuklarını ya da bebeklermi kucaklamasının, onlara sarılmasının veya onları okşayıp öpmelerinin sebebi de fiziksel temasın aralarında yarattığı bu duygusal etkileşimdir. 3 yaşındaki çocukları kucaklamak ya da onları kucağınıza oturtup öyküler okumak bir çocuğun sevgi deposunu doldurmak için çok etkili bir yoldur.

Hayatın diğer bir bölümünde fiziksel temas aynı zamanda duygusal bir ileticidir. "Huzur evleri"nin koridorlarında tekerlekli sandalyelerinde, ellerini belki biri tutar umuduyla uzatan yaşlılara rastlamayan kimse var mıdır? Ve tabii sevgililer ve eşler de öpüşürler ve birbirlerini kucaklarlar. Peki ya ergenler? Onlar yukarıda sayılan kişilerden farklı mı? Fiziksel temas bir ergeni duygusal yönden etkiler mi?

Cevap hem evet hem de hayır. Çünkü bu ergene ne zaman, nerede ve nasıl dokunacağınıza bağlıdır. Mesela gencin arkadaşlarının önünde ona sarılmanız sevgi yerine onda utanç yaratabilir hatta ebeveynini itmeye ve "kes şunu" demeye bile itebilir. Bununla birlikte yorucu bir oyundan dönen kızınızın ya da oğlunuzun omuzlarına masaj yapmak çocuğunuza derin bir duygusal sevgi iletebilir. Bir gence o "içine dönük bir ruh halindeyken" dokunmaya çalışmak neredeyse her zaman genci rahatsız eder ama kötü geçmiş bir günden sonra okuldan eve dönen çocuğunuza sarılmak gerçek bir ebeveyn sevgisi olarak her zaman kabul görür. Ergen çocuklar farklıdır. Onlara çocukluklarında dokunduğunuz şekilde, aynı yerlerde ve tarzda dokunmaya devam edemezsiniz. Burada da ana-babanın hatırlaması gereken şey ergenin asıl konuları olan bağımsızlık ve özbenliktir.

Ebeveynler kendilerine bu soruları sormak durumundadırlar: "Benim onunla fiziksel temas kuruyor oluşum acaba ergen çocuğumun bağımsızlık duygusunu zedeliyor mu?" ya da "Bu ergen çocuğumun özbenlik kavramını olumlu mu etkiliyor?" Ergen çocuğunuzun sizin sevginizi hissetmeye çok ihtiyacı vardır. Fiziksel temas beş temel sevgi dilinden biridir ama fiziksel temas dilini doğru zamanda, doğru mekânda ve doğru şekilde konuşmayı bilmelisiniz. Ergen çocuğunuzun çocukluğunda kullandığı temel sevgi dili fiziksel temas ise bu ergenlik yıllarında da değişmeyecektir. Bunun yanında eğer çocuğunuzun sevildiğini hissetmesini istiyorsanız o dili konuştuğunuzda kullandığınız lehçeyi değiştirmeniz gerekmektedir. Şimdi bunların her birini teker teker inceleyelim.

[Işıldayan Safir]

DOKUNMAK İÇİN EN UYGUN ZAMAN

Kadim İbrani bilgelik kitabı "Her şeyin bir zamanı vardır... Kucaklama zamanı ve kendini tutma zamanı (kucaklamamak için)" der.

Antrenörler sporcularına her zaman şunu hatırlatırlar: "Zamanlama her şeydir." Benzer bir şekilde ergen ana-babaları doğru zamanlama sanatını öğrenmek zorundadırlar. Yanlış zamanlarda yapılan doğru hareketler genelde olumsuz sonuçlara yol açar.

Ergen ebeveynleri için doğru zamanlamayı bulmak iki nedenle çok zordur. İlki, zamanlama ergenin ruh haline göre yapılmalıdır. İkincisi ise, ergenin ruh hali her zaman açık ve anlaşılır değildir. Bazen ana babalar ergen çocuklarının "dokunulmaması gereken" bir ruh halinde olduklarını, "dokunmak için hamle yaptıklarında" ve çocuklarına sevgiyle dokunduktan sonra fark ediyorlar. Ama unutulmamalıdır ki "zor" imkansız demek değildir. Zeki ana-babalar çocuklarını keşfetmeye çalışır. Bu keşif sonunda da ergen çocuklarının bir hareketinden o an içinde bulunduğu ruh halini anlamayı öğrenirler. Bir anne "Oğlumun eve girerken sokak kapısını kapama şeklinden o an birisinin ona dokunmasını isteyip istemediğini anlayabilirim. Eğer kapıyı çarparsa bu 'Bana dokunmayın.' işaretidir. Ama eğer kapıyı yavaşça kapıyorsa bu 'Anne bana dokunabilirsin.' demektir." dedi. Başka bir anne "Kızımın benimle konuşurken durduğu mesafeden fiziksel temas isteyip istemediğini anlayabiliyorum. Konuşurken eğer odanın diğer köşesinde duruyorsa dokunmamı istemediğini biliyorum. Ama yanıma gelip konuşuyorsa o zaman anlıyorum ki sevgi dolu bir temasa asla hayır demez." dedi.

Ergenler ruh hallerini bize beden dilleriyle anlatırlar, örneğin sizle konuşurken durdukları mesafe ya da ellerinin, kollarının duruş şekli. Akıllı ana-babalar bu vücut dilini çok iyi gözlemleyip ergen çocuklarına dokunmak için doğru zamanı öğrenebilirler. Ergenin neden "Bana şimdi dokunmayın" halinde olduğunu anlamak o kadar gerekli değildir. Önemli olan onun bu ruh halini farketmek ve saygı duymaktır.

Bir ergene sinirli bir anında dokunmaya çalışmak neredeyse her zaman yanlıştır. Mesela ergen kızınız size ya da başka birisine kızgın olduğu zaman hiç kimsenin kendisine dokunmasını istemez. Sinirlidir, çünkü kafasında birisi ona "yanlış davranmıştır." Kızgınlık insanları birbirinden uzaklaştıran bir duygudur. Sinirli bir ergene yapacağınız dokunma girişimi her zaman ters teper. Öfkeli bir ergen için ona dokunmanız onu kontrol etmeye çalışmanızla eşdeğerdir. Bu onun bağımsızlık ihtiyacını zedeler ve böylece de genç sizin fiziksel temasınızdan kaçar... Burada temel olarak söylemek istediğimiz şey bir sevgi dili olan fiziksel teması genç sinirliyken kullanmaya çalışmanın doğru olmadığıdır.

Bütün bunların yanında ergenlere dokunmak için çok da uygun zamanlar vardır. Bunlardan biri onun yaptığı spor dalında kazandığı bir başarı, çok başarılı olduğu bir piyano resitali, iyi bir performans sergilediği bir dans gösterisi, tamamladığı önemli bir okul projesi, geçtiği cebir sınavı ya da verdiği ehliyet sınavı gibi çocuğunuzun başarı gösterdiği alanlardır. Bunlar ergenlerin genelde ailelerinden sevgi dolu bir dokunuş istedikleri zamanlardır. Bu başarıların verdiği heyecan onları bağımsızlık ve özbenlik yoluna iter. Onların başarılarını olumlu sözleriniz ve sevgi dokunuşlarınızla kutlamanız onlar tarafından gelişmekte olan olgunluklarını fark ettiğinizin bir kanıtı olarak algılanacaktır.

Ergen çocuğunuzun başarılarının tersine başarısız olduğu zamanlar da ona sevgi dili olan fiziksel teması gösterebileceğiniz anlardır. Genç içine kapanmıştır çünkü matematik sınavından kalmış, kız arkadaşı tarafından terk edilmiş ya da arabasını çarpmıştır. Ergen kızınız da kendini berbat hissetmektedir; Cuma gecesi en yakın kız arkadaşının bir çocukla randevusu vardır ama onun yoktur ya da daha da kötüsü erkek arkadaşı ondan yeni ayrılmış ve kızınızın en yakın arkadaşıyla çıkmaya başlamıştır. Bunlar ergenlerin fiziksel temasa açık olduğu durumlardır.

Hayatın olağan akışı içersinde ergen kızınız ya da oğlunuz eğer kendini iyi hissediyorsa sizden gelecek ve sevginizi ifade etmenize yardım edecek her türlü fiziksel temasa açıktır. Eğer çocuğunuz kötü bir ruh hali içindeyse ona dokunmanızdan hoşlanmayacaktır. Düşünceli ana-babalar ergen çocuklarının bu ruh hallerine saygı duyacaklar ve onlara sadece doğru zamanlarda dokunmayı bileceklerdir.

Zaman zaman deneme yanılma yöntemiyle bir şeyler öğreniriz ama eğer gerçekten düşünürsek yaptığımız hatalardan bile alabileceğimiz pek çok şey olduğunu görürüz. İşte bir annenin başından geçen bir olay:

"Julie 13 yaşına girdiğinde, uyuşturucu kullanmaya başladığını sandım. Davranışları çok keskin bir şekilde değişmişti. 'Alıngan ve hassas' bir çocuktu. Onu sürekli öper, kucaklardım. 13 yaşına bastığı an benden uzaklaştığını, artık ona dokunmamı istemediğini farkettim. İlişkimize kötü bir şeyler olduğunu düşündüm. Fakat daha sonra onun aslında normal bir ergen olduğunun farkına vardım. Artık Julie'ye ne zaman dokunup ne zaman dokunmamam gerektiğini biliyorum."

"Kısa bir süre için Julie'yi yanlış gözlemlemiştim, bu yüzden de ona sarılmak istediğimde benden kaçmıştı. Fakat ona dokunmak için doğru zamanı seçtiğimde bu sorun ortadan kalktı. Julie şu an 15 buçuk yaşında ve ilişkimizin iyi gittiğine inanıyorum. Sanıyorum onun temel sevgi dili fiziksel temas ve buna çok ihtiyacı olduğunu biliyorum. Sadece ona doğru zamanlarda dokunmak için bu derece duyarlı olmaya devam etmek istiyorum."

[Işıldayan Safir]

DOKUNMAK İÇİN EN UYGUN MEKÂN

Ergen çocuğunuza dokunmanız için uygun zaman ne kadar önemliyse fiziksel temas için doğru bir mekân seçmek de o derece önemlidir. Burada sözünü ettiğim cinsel özellikler değil, coğrafya, fakat buna daha sonra değineceğiz.

10 yaşındaki bir çocuk küçükler liginde oynadığı maçtan sonra annesinin ona sarılmasını bekleyecektir. Oyundan sonra annesinin yanına koşacak ve güzel sözler söyleyip ona sarılmasını bekleyecektir. Ama 16 yaşındaki genç maçı bittiğinde annesini aramayacak ve annesinin de onu aramadığını umacaktır. Bağımsızlığını ve özbenliğini takım arkadaşları ve diğer dostlarıyla kutlayacaktır. Arkadaşları onun sırtına, kafasına vurabilir, ama annesini ona doğru gelirken gördüğünde "Lütfen anne, aklından bile geçirme." diye düşünecektir. Çoğu zaman ergenler başkaları önünde ana babalarının onlara sarılmalarını veya sevgiyle dokunmalarını istemezler. Bunu özellikle yaşıtlarının yanında istemezler. Ergenin özbenliği arkadaşlarınınkine bağlanmış durumdadır. Anne ya da baba bu dünyaya girdiğinde ve sevgilerini fiziksel olarak gösterdiğinde bu ergenin özbenliğini tehdit eden bir unsur halini alır ve bağımsızlık isteğine darbe vurur. Bir ergenin dediği gibi "Bu, beni hâlâ küçük bir çocuk gibi gördüklerini düşünmeme neden oluyor." En iyi kural, ergen çocuğunuz size dokunmak için ilk adımı atmadan, sizin arkadaşlarının yanında ona dokunmamanızdır.

Bazen ergenler büyükanne ve büyükbabalar gibi diğer aile fertlerinin yanında onlara fiziksel temasta bulunmanıza bir şey demezler. Eğer aile büyüklerine ergen çocuğunuzun başarılarını anlatarak övünüyorsanız, anlattıklarınız bittikten sonra çocuğunuzun sırtına hafifçe vurup duygunuzu fiziksel olarak da gösterebilirsiniz ki bu çocuğunuz tarafından olumlu karşılanabilir. Ama ne olursa olsun bunun doğru bir davranış olduğunu hemen kabul etmeyin. Önce bu hareketinize karşılık çocuğunuzun vereceği tepkiyi ölçün ve eğer "Geri çekil" anlamına gelen bir ipucu yakalarsanız dokunmaya devam etmeyin.

Peki bir sevgi dili olan fiziksel teması çocuğunuzla paylaşabileceğiniz en uygun mekân neresidir? Bu mekân genelde özel bölgeniz olan eviniz ya da ergen çocuğunuzla yalnız olduğunuz başka bir mekândır. Yalnızken veya diğer aile fertlerinin yanında çocuğunuza gösterdiğiniz fiziksel yakınlık duygusal sevgiyi ileten önemli bir faktör olabilir. Unutmayın fiziksel temas bazı ergenlerin temel sevgi dilidir. Ebeveynlerin bu kategoriye giren gençlere sevgilerini ifade edebilmeleri için en doğru zamanı ve mekânı seçmeleri son derece önemlidir.

14 yaşındaki Jacob "Babamla kamp tatillerine çıkmaya bayılıyorum. Kendimi babama en yakın hissettiğim zamanlar bunlar." dedi. Jacob'a "Babanla kamp yapmanın en sevdiğin tarafı nedir" diye sorduğumda "En çok geceleri ateşin başında onunla bilek güreşi yapmayı seviyorum, hele onu yendiğim zaman çok mutlu oluyorum." diye cevap verdi. Duygusal sevgi Jacob'a fiziksel temas dili yoluyla iletiliyor. Bağımsızlık duygusu ve öz-benlik olgusu da özellikle babasını yendiğinde güçleniyor.

15 yaşındaki Jessica "Annem ve ben gerçekten çok yakınız. Onun beni kucaklaması olmadan nasıl yaşardım bilmiyorum. Okulum bu sene çok zor ama eve döndüğümde her zaman annemin beni kucaklayacağını biliyorum." dedi. Jessica'nın annesi onun temel sevgi dilini keşfetmiş, evlerinin mahremiyeti içinde Jessica ile bu dilden konuşuyordu.

Bu sevgi dilini konuşmak için her zaman doğru zamanı ve mekânı seçmeyi unutmayın. Aksi takdirde anlatmaya çalıştığınız şey karşınızdaki tarafından sevgi işareti olarak algılanmayacaktır.

[Işıldayan Safir]

FİZİKSEL TEMAS İÇİN UYGUN TAVIR

Esnek Olun

Burada bahsettiğimiz şey sadece çocuğumuza dokunma şekilleri değil aynı zamanda onlara dokunduğumuzda takındığımız tavırlardır. Sevgimizi fiziksel temasla ifade etmenin sayısız yolu vardır. Kucaklamalar, sarılmalar, sırtını sıvazlamalar ,yumuşak dokunuşlar, masajlar veya bilek güreşi bir ergenle fiziksel temas içeren sevgi dilini konuşmak için doğru hareketlerdir. Fakat yöntem sanıldığı kadar basit değildir. Ergenler birer bireydir. Hepsi de aynı tür dokunuştan hoşlanmaz. Bazıları sırtlarının sıvazlanmasından hoşlanırken bazıları bunun yapılmasını hiç istemez. Bazıları saçlarıyla oynamanızdan hoşlanır, bazıları bundan hiç haz etmez. Ergen çocuğunuzun bir benzeri yok, o tek ve unutmayın ki durum böyle olunca onun sevgi dilini öğrenmekle kalmayıp aynı zamanda sevgiyi en iyi şekilde hissedip, açık olduğu lehçeyi de öğrenmek durumundasınız.

Eğer ergen çocuğunuz omzunun sıkılmasından hoşlanmıyorsa sırf siz seviyorsunuz diye bu tip bir dokunuşa devam etmek yanlış olacaktır. Kendi sevgi dilimizi ona kabul ettirmeye çalışmak yerine onunkini öğrenmeye çalışmalıyız. Durumu biraz daha zor kılan başka bir olgu da, ergen çocuğunuza çocukluğunda dokunduğunuz gibi dokunursanız, bundan bir ergen olarak hoşlanmayabileceğidir. Ana babalar bu nedenle çoğu zaman düş kırıklığına uğruyor. Çocuklarının temel sevgi dilini keşfettiklerini sanıyorlar ve o dili konuşmayı öğreniyorlar. Oysa ergen, çocukken gördüğü ve sevdiği fiziksel temaslardan kaçmaya başlar. Bunun ana nedeni de ergenin bağımsızlık ve özbenlik olgusudur. Ergen çocuğunuza çocukken dokunduğunuz şekilde dokunursanız bu fiziksel temas onda güvensizlik ve bağımlılık gibi duygular uyandırır -ki bunlar ergenin hissetmek istediğinin tam tersi duygulardır. Böylece ergen bu tip "çocukça" sevgi ifadelerinden kaçar.

Bir süre önce bu anlayışı ana baba olmak konulu bir atölyede insanlarla paylaştım. Anlattıklarımın Brad'in kafasında bir ışık yaktığını görebiliyordum. Ara olduğunda yanıma geldi ve "Bunu şimdi anlıyorum. Oğlum Matt şu an 15 yaşında. Küçükken sürekli onun sırtını ovardım, bundan çok hoşlanırdı. Geçtiğimiz iki üç yıl içinde artık bunu yapmamı istemiyor. Benden uzaklaştığını düşünmeye başlamıştım ve neden bu kadar değiştiğini anlayamıyordum. Fakat şimdi görüyorum ki sırtını sıvazlamam ona çocukluğunu hatırlatıyor. Şu an o bağımsızlık sularına doğru akıyor ve tekrar çocukluğuna dönmek istemiyor. Bütün bunları artık açıkça görebiliyorum" dedi.

Brad'e bir sevgi dili olan fiziksel teması Matt'e sevgisini göstermek için daha iyi kullanabilmesi yolunda yeni yöntemler gösterdim. "Onun sırtına vur, omzuna hafif bir şaplak at, yanından geçerken çelme tak. Düşerse yere yatıp onunla güreş. Bunları yaparsan sevgi deposunun dolmaya başladığını göreceksin, çünkü ona küçük bir çocuk gibi değil de yetişkinlik yolundaki genç bir adam gibi baktığını fark edecektir. Yaptığın bu hareketlerle onun bağımsızlık duygusunu yok etmeye çalışmak yerine onu beslediğini göstermiş olacaksın." Brad ergenleri sevmek konusunda önemli bir ders almıştı.

Ergen çocuğunuz ona dokunduğunuzda "Bundan hoşlanmıyorum" derse hemen geri çekilin ve dokunmanın başka bir yolunu bulun. Çocuğunuza "Eminim bundan hoşlanır." diyerek belirli bir fiziksel temas uygulamayın. Beş sevgi dilinin genel olarak anlatmak istediği şey karşınızdaki insanın sevgi dilini öğrenmeye çalışmaktır, kendi dilinizi değil.

Anahtar soru şudur: "Ergen çocuğunuz sevildiğine nasıl inanır?" Eğer temel sevgi dili fiziksel temas ise ona sevginizi en iyi şekilde aktarabileceğiniz belli dokunuşlar bulmalısınız. Bir ergeni sevme olgusu ebeveynlerin kendi tercihleri yüzünden karmaşık bir hale gelmektedir. Bazı ana babalar çocuklarına hiç "çelme takmamış" ve böyle bir şeyi çocuklarına sevgilerini ifade etmek için kullanmayı akıllarının ucundan dahi geçirmemişlerdir. Bazıları ise çocuklarına hiç "dirsek atmamışlardır".

Ben bu saydığım şeylerin bütün ergen çocuklara hitap edebileceğini söylemiyorum, anlatmaya çalıştığım, çocuğunuzun hoşlanacağı fiziksel temas çeşitlerini sizin keşfetmeniz ve bu fiziksel temas dilini düzenli olarak onunla konuşmanız. Doğrusunu söylemek gerekirse çocuğunuza dokunurken içinde bulunduğunuz ruh halide son derece önemlidir. Örneğin sinirli bir anınızda çocuğunuza çelme takarsanız bu ona olan sevginizin bir ifadesi olarak yorumlanmaz. Eğer omzuna, bir davranışından hoşlanmadığınız için vurursanız sevildiğini hissetmeyecektir.

Bir anne kızının arkadaş seçimini beğenmediği için kucaklamalarını ondan esirgiyorsa kızını kaybetme riskini de göze almış demektir. Ebeveynler olarak tutumlarımızdan biz sorumluyuz. Eğer ergen çocuğumuza olan sevgimizi sadece bizim hoşlandığımız şeyleri yaptığında gösterirsek karşılıksız sevginin yüce yolunda yolumuzu kaybetmiş ve manipülasyon dünyasına adım atmış oluruz.

[Işıldayan Safir]

Onu Düzeltirken Hafifçe Dokunun

Fiziksel temas hakkında size güzel haberlerimiz var. Bu dili çocuğunuzun yanlış davrandığı durumlarda da rahatlıkla konuşabilirsiniz. Hatta çocuğunuzun yapmış olduğu hatalı davranışından hoşnutsuzluğunuzu dile getirirken aynı zamanda ona dokunarak sevginizi de ifade edebilirsiniz.

Marcia ergen kızının koluna dokunarak "Dün gece eve bir saat geç gelmen beni çok üzdü. Arkadaşlarınla iyi vakit geçirirken saatin kaç olduğunu unutmanı anlıyorum ama bunun benim için ne kadar zor olduğunu biliyor musun? Geç kalacağın zaman arayıp bana haber vermen konusunda anlaşmıştık. Böylece ben de seni merak etmeyecektim." dedi. Sonra da kızının yüzüne bakıp, ellerini de onun omuzlarına koyarak "Canım, seni çok seviyorum. Seni mutsuz etmek de istemiyorum. Sadece her şeyin yolunda olduğundan emin olmak istiyorum." dedi. Bu durumda Marcia kızına olan sevgisini çok etkili bir yolla dile getirirken aynı zamanda onunla ilgili endişelerine de değinmektedir.

Fiziksel temas dili doğru zamanda, doğru yerde ve doğru tavırla kullanıldığında doğrudan ergenin ruhunun derinliklerine işleyecektir. Fiziksel Temas "Ben seni önemli bir insan olarak görüyorum. Seninleyim, seninle yakından ilgileniyorum ve seni seviyorum." der. Bütün gençlerin fiziksel temas dilini duymaya ihtiyacı vardır ve eğer bu dili ana babalarından duymazlarsa onu bulmak için başka bir yere gideceklerdir.

[Işıldayan Safir]

Babalara Bir Çift Söz

Bu kuşağın kimi babalarında ergenlik çağına giren ve gelişmeye başlayan kızlarına dokunmamaya başlamak gibi bir eğilim söz konusudur. Çoğu kızlarında meydana gelen bu değişimlere nasıl tepki vereceğini bilmez, bazıları ise küçük bir kız çocuğuyken artık ergen bir genç kız olan kızlarının artık dokunulmaktan hoşlanmayacaklarını düşünürler. Babaların bir kısmı hâlâ birilerinin onları kızlarına cinsellik dürtüsü hatta taciz niyetiyle yaklaşmakla suçlayacak sanmaktadır.

Nedeni ne olursa olsun çocuğunuza dokunmayı bırakmak büyük bir hatadır. Ergen kızınız kendini bir dişi olarak iyi hissetmek ister. Karşı cins tarafından çekici bulunduğunu hissetmeye ihtiyacı vardır. Burada babanın görevi kızına kendini iyi hissettirecek bu duyguları yaşatmaktır. Doğru bir fiziksel temas bunu gerçekleştirmek için bir araçtır. Eğer baba kızına dokunmayı bırakırsa kızı erken bir yaşta cinsellik açısından aktif olmaya yatkın olacaktır.

Babalar, size kızlarınızla, onlar ergenlik çağına girseler de, fiziksel temas dilini konuşmaya devam etmenizi şiddetle tavsiye ediyorum. O yetişkin bir genç kadın olma yolunda bağımsızlık ve özbenlik olgularını geliştirmek için sizin dokunuşlarınıza ihtiyaç duyacaktır.