[Işıldayan Safir]

ERGEN ÇOCUĞUNUZA NE TÜR ONAY SÖZLERİ SÖYLEMELİSİNİZ?

Peki günlük hayatımızda ergen çocuklarımıza onları desteklediğimizi, sevdiğimizi hissettiren ne tür sözler söylemeliyiz? Size çocuğunuzun ruhunu zenginleştirecek sözler söylemede birkaç yol önermeme izin verin.

Övgü Sözleri

İlk olarak denebilir ki çocuğunuzun duymaktan zevk alacağı sözler övgü sözcükleridir. Çocuğunuzu övmek, onun herhangi bir konudaki başarısının farkına varmak ve bunun üzerine yorum yapmak demektir. Bütün ergenler doğru birtakım işler yaparlar. Siz onların bu tür davranışlarını görüp sözlerinizle ödüllendirmelisiniz.

Ergenlere övgü dolu sözler söylerken dikkat edilmesi gereken iki nokta vardır. İlki ve hepsinden önemlisi "içtenlik"tir. Ergen çocuğunuzla ilişkinizde İkiyüzlülük sizi hiçbir yere götürmez. Çağdaş ergenler yetişkinlerde dürüstlük aramaktadırlar, çünkü iki yüzlü politikacılardan çok sıkılmışlardır. Onlar büyüklerinin güvenilir olmasını istemektedirler. Çocuğunuz üç yaşındayken ağız oyunlarıyla onu kandırabilirsiniz ama 13 yaşında aynı şeyi yapamazsınız. Bir ergene odasını temizlemediği halde "Odanı temizlemekle çok iyi yaptın." demek onun zekâsına hakarettir, çünkü bunu anlayabilecek kadar akıllıdır. Onlarla bu tip oyunlar oynamayın.

Ergen çocuğunuzu övmek için söyleyeceğiniz sözlerde dikkat edilmesi gereken ikinci husus da belirli şeylerin övülmesine önem vermektir. "Odanı temizlemekle iyi bir iş yaptın." gibi geniş içerikli övgü ifadeleri amaca çok fazla hizmet etmez. Ergenin yaptığı belirli şeylerin övülmesi doğruyu daha çok yansıtır. "Halıdan o kahve lekesini çıkartmakla ne iyi ettin.", "Kirlileri kirli sepetine attığın çok iyi oldu bugün çamaşır yıkadığım için üzerimden bir yük kaldırmış oldun.", "Cumartesi günü avludaki yaprakları süpürmen harika oldu şu an çok temiz görünüyor." gibi belirli olaylar üzerine söylenen övgü sözleri ergene çok gerçekçi gelecektir. Ergen çocuğunuzun yaptığı belirli hareketleri bulmak için kendinizi eğitin.

Bob'un oğlu Barry lisede beysbol takımında oynuyor. Geçenlerde gerçekten de çok kötü bir gün geçirdi. Topa vuruş sırasında ve saha içinde sanki her şey kötü gitti. Fakat Barry'nin iyi oynadığı bir kısım vardı. Bir koşucunun ilk, diğerinin de çizgi dışında olduğu sırada Barry üçüncü esas pozisyonunu aldı. Vurucu topu üçüncü esas noktaya gönderdiğinde Barry topu yakalayabildi ve ikinci esas noktada duran oyuncuya mükemmel bir atış yaptı. Bu atışın ardından ikinci noktadaki oyuncu birinci noktaya topu attı ve sayı kazandılar. Bu bütün oyun içinde Barry'nin performansının iyi olduğu yegane andı ve takımı oyunu kaybetti. Barry eve takımıyla beraber otobüsle, babası ve erkek kardeşi de arabayla döndüler. Barry onlardan birkaç saat sonra eve geldiğinde kardeşi onu kapıda karşılayıp "Babam bunun şimdiye kadar gördüğü en iyi maç olduğunu söyledi." dedi. Barry "Sen neden bahsediyorsun?" diye sordu. Kardeşi "Senin çift oyunun" diye cevap verdi. Barry'nin babası iki kardeşin konuşmalarını duyunca televizyonu kapatıp odaya geldi. "Bu doğru" dedi. "Bu oyunu hayatımın boyunca unutmayacağım. Kaybettiniz ve çok zor bir akşam geçirdiniz bunu biliyorum ama sana şunu söyleyeyim bu şimdiye kadar gördüğüm en olağanüstü oyundu! O top çok zorluydu ama sen bir profesyonel gibi oynadın. Çok heyecan vericiydi, bunu asla unutmayacağım."

Barry su içmek için mutfağa girdi. Babası da oturma odasına geri döndü. Barry'nin mutfakta içtiği sudan öte bir şeydi. Babasının söylediklerini düşündükçe duygusal sevgi deposu dolmaya başlamıştı. Barry'nin babası çocuğunu belirli bir konuda övme sanatını başarıyla icra etmişti. Özellikle olumsuz davranmaya eğilimli ana babalar için böyle bir davranışı sergilemek çaba gerektirir ama bütün ebeveynler çocuklarının övgüye değer belirli davranışlarını nasıl karşılamaları gerektiğini öğrenebilir ve onları güzel sözler söylemek için bir fırsat olarak kullanabilir.

Bununla birlikte övgü sözleri söylemenin üçüncü bir unsuru daha vardır: Sonuçları övemiyorsanız, çabayı öven sözler söyleyin. Örnek verecek olursak 13 yaşındaki çocuğunuz çimleri biçti ama elbette sizin bu konuda daha çok deneyiminiz olduğundan bu işi sizin kadar iyi yapamadı diyelim. Ama sonuçta çimin büyük bir kısmı biçildi ve ergen çocuğunuz hayatının iki saatini çim biçme işine harcadı. Kendinize hakim olun ve çimin alınmamış kısmını göstermeyin. O kısmı siz bir sonraki hafta o biçmeye başlamadan halledersiniz. Şimdi, "Nathan çim biçme yeteneğin gün geçtikçe gelişiyor. Bu zorlu çabanı gerçekten takdir ediyorum. Bunu yapmakla bana gerçek anlamda yardımcı olduğunu bilmeni isterim ayrıca bu gerçekten hoşuma gidiyor." deme zamanıdır. Nathan oradan ayrıldığında yaptığı işin harcadığı emeğe değdiğini düşünecektir. Babası için önemli bir insan olduğunu ve yaptığı işin fark edildiğini hissedince de sevgi damlacıkları duygusal deposuna damlamaya başlayacaktır. Birisi "Nathan'ın biçmeyi unuttuğu kısmı göstermezsek o her zaman vasat bir çim biçici olmaz mı?" diye sordu. Cevabım şuydu, "Bu zamanlama ile ilgili bir şey." İki saatini çim biçmek için harcayan hiç kimse işini mükemmel yapmadığını duymak istemez. Eğer böyle bir şey duyarsa emin olun ki ergen çocuğunuz çim biçmekten nefret edecektir. Ama gösterdiği çaba övgü dolu sözlerle ödüllendirilirse kendini mutlu ve tekrar çim biçmek için motive edilmiş hissedecektir. Hatta bir sonraki hafta daha iyi bir iş çıkarmak üzere ebeveyninin talimatlarını dinlemeye de gönüllü olacaktır. (Bunu okuyan ana babalar emin olun aynı kural evliliğiniz için de geçerlidir. Bitirilmiş bir işin eksik kalmış yanlarını vurgulamaktansa birbirinizi o işe verilen emek için ödüllendirin. Bunu deneyin, işe yaradığını göreceksiniz, söz. Sözgelimi erkek arabayı yıkamak için üç saat harcıyor. Karısı dışarı çıkıp temizlenmemiş bir nokta gösteriyor. Tahmin: Erkek bir süre arabayı yıkamayacaktır, böylece kadının uzun bir süre için göreceği en temiz araba buolacaktır. Veya diyelim ki kadın kocasına yemek hazırlıyor. Erkek masaya oturuyor ve "Bu yemeğin tuzu eksik." diyor. Tahmin: Kadın "Umarım fast-food restoranlarını seviyordur çünkü önümüzdeki üç ay yemeklerini oralarda yiyecek." diye düşünmeye başlıyor. Olay kapandı. Çaba için övgü, mükemmellik için değil.)

Ergenlerin ailelerinden onları öven sözler duymaya ihtiyaçları vardır. Her zaman övgüye layık ergen davranışlarına rastlarız. Bazı ana-babalar çocuklarının onların beklentileri doğrultusunda davranmalarını o kadar isterler ki onların olumlu davranışlarını görmek yerine hep yaptıkları hatalara takılırlar. Bu olumsuz bir tutum ve dar bir bakış açısı şeklidir. Çocuğun hataları üzerinde yoğunlaşmak birçok ana babanın düştüğü bir hatadır, bu da çoğu ergenin sevgi depolarının boş olmasının nedenidir. Ergen çocuğunuzun hayatında sizi üzen, hayal kırıklığına uğratan ya da kızdıran ne olursa olsun her zaman onda övgüye değer hareketler görmeye çalışın ve onu güzel sözlerinizle besleyin.