[bluemoon24]

Tek başına bulunan

yıldızların kütleleri, ışıma güçleri ve renkleri gözlenerek, dolaylı bir yoldan

ölçülür. Bir yıldızın ışıma gücü kütlesine çok duyarlı bir biçimde bağlıdır:

kütle ikiye katlandığında ışıma gücü 10 kat artar. Yıldızın ışıma gücü arttıkça

sıcaklığı da artar. Yıldız hemen hemen mükemmel bir fırına ya da kara cisme

benzer. Kara cismin sıcaklığı arttıkça yaydığı karakteristik ışınımın dalgaboyu

kısalır, sıcaklık azaldıkça dalgaboyu uzar. Bu nedenle sıcak kara cisimler mavi,

soğuk kara cisimler ise kırmızı renklidir. Genelde, yaydığı ışınımın dalgaboyu

kara cismin sıcaklığının bir ölçüsüdür. Astronomlar bir yıldızın sıcaklığını

renginden, ya da başka bir deyişle ışığının tayfını elde ederek ölçerler.

Yıldızlar bir dereceye kadar ideal ışınım yayıcılar olduklarından, yıldızın

büyüklüğünü rengine ve ışıma gücüne bakarak anlayabiliriz: ışıma gücü yüksek,

sıcak ve mavi olanlar dev; sönük, serin ve kırmızı olanlar cücedir.Yakın

yıldızlar arasında her renkten ve parlaklık sınıfından örnekler vardır.

Yıldızlar hakkında bildiklerimizin çoğunu bu yakın yıldızları inceleyerek elde

ederiz. Yakın yıldızlar göreceli olarak parlak olduklarından astronomlar

bunların kimyasal yapıları ve hatta kimi zaman büyüklükleri ve kütleleri

konusunda ayrıntılı bilgiler elde edebilirler. Yakın yıldızlar derken Güneşimize

ek olarak birkaç yüz başka yıldızdan söz ediyoruz. Bu yıldızlardan bazıları

boyut olarak Güneş'ten birkaç bin kat büyük kırmızı dev yıldızlar, diğerleri

gene boyut olarak Güneş'ten birkaç bin kat küçük beyaz cücelerdir. Tüm bu

yıldızların kütleleri Güneş'in kütlesine yakındır. Bu yıldızların çoğunluğu ise

ne dev ne de cücedir. Büyük ölçüde şişmiş ya da büzülmüş yıldızlar Güneş'le

karşılaştırıldığında büyük bir olasılıkla evrimlerinin ileri aşamalarında olan

yıldızlardır.Buradan bir model çıkıyor: yıldızların yüzey sıcaklığına

karşı ışıma güçlerinin çizildiği diyagramda yıldızların çoğunluğu ana kol adı

verilen düz bir çizgi üzerinde yer alırlar. Bu diyagram astronomlar için

öylesine önemli ve vazgeçilmezdir ki özel bir adı bile vardır: Ejnar Hertzsprung

ve Henry Norris RusselFin adlarına izafeten bu diyagrama Hertzsprung-Russell

diyagramı adı verilir. Ana kol üzerinde yıldızların ışıma güçleri arttıkça

sıcaklıkları da artar.Ana kolu farklı kütlelerde oldukları halde tümü de

hidrojen yakan yıldızların geometrik yeri olarak yorumlayabiliriz. Hidrojen

tükeninceye kadar çok uzun zaman geçer. Bu süre örneğin Güneş için 10 milyar

yıldır. Bu nedenle hidrojen yakan ana kolda yıldızların yeri tüm hidrojen

tükeninceye kadar çok az değişir. Güneş sarı renkli bir ana kol yıldızıdır. Çok

değil, eğer bizden yalnızca 10 parsek uzakta olsaydı, çıplak gözle zar zor

görülebilen bir ışık noktası halinde olurdu.Buna ek olarak ana koldan

uzakta yer alan yıldızlar da vardır. Bu yıldızların ışıma güçleri uç değerler

alır, çok küçük ya da çok büyük. Yıldızlar da buna göre cüce veya dev olarak

sınıflandırılırlar. Kırmızı devler ve mavi devler, kırmızı cüceler ve beyaz

cüceler vardır. Güneş gibi bir yıldız helyum yakarken dev olmaya mahkûmdur.

Yalnızca yüz milyon yıl veya biraz daha fazla zaman alan bu evre göreceli olarak

kısa ömürlü olduğundan, kırmızı devler ana kol yıldızlarına oranla daha ender

rastlanan yıldızlardır. Beyaz cüce, tüm yakıtını bitiren Güneş türü bir yıldızın

geçireceği son evredir.



Siyaset, Bilim Ve Tarih Bilinci (Doğan Özlem )The Benefits Of TreesEnerji TasarrufuAlternatif Ucuz Enerji KaynaklarıErozyonun Tanımı Ve ÇeşitleriDünyamızın HareketleriDoğalgazDeve KuşlarıTeknolojik CellatlarımızKüresel IsınmaÇimento İşkolu Ve SorunlarıAtmosferin Başlıca Gaz KirleticileriNükleer EnerjiYapay KristallerHyrogen Fuel  The Fuel Of FutureKentiçi Ulaşımı Ve Çevre SorunlarıPrcı HakkındaÇevre Kirliliği Ve SonuçlarıSivil SavunmaUluslararası Hukuk Ve Çevre