[Berilce]

Leylâ Hanımı Kim Alacak?

Sene 1926. Haftalık Mecmua o güne kadar duyulmamış bir anket başlattı. “Leyla hanımı kim alacak?”, kurguya göre saygın, nezih ve varlıklı bir İstanbul ailesinin biricik kızları Leyla’nın evlenme yaşı gelmişti. Son derece güzel ve ahlak bakımından emsalsiz olarak nitelenen Leyla hanım, bir türlü kiminle evleneceğine karar veremiyordu.
On dokuz yaşında olup, evde kalması an meselesi olduğundan, dergi, okurlarına “yardım” çağırısı yapıyordu. Damat adaylarını uzun uzun anlattıktan sonra, birini seçmelerini istiyordu. Anket 17 sayı sürdü. Ve umulanın ötesinde bir ilgiyle karşılandı, 9.500’ün üzerinde cevap geldi. Anlaşılan millet işi gücü bırakmış, hiç tanımadıkları Leyla hanım’a münasip bir koca aramaktaydı harıl harıl. Toplam 10 adet aday vardı.
Bir: yakışıklı doktor Necmettin Şükrü Bey (Ankete göre tek olumsuz yanı Zührevi Hastalıklar doktoru olmasıydı), İki: Dava vekili Talat Şevki Bey. Ailenin hukuk işlerine bakıyordu, dürüst ve güvenilirdi. (Falsosu: Henüz yükselmemişti)
Üç: Diplomat Nusret Reşit Bey. Hali vakti iyi, tahsili mükemmeldi. (Falsosu: Leyla hanım’ı alıp, uzaklara götürecekti)
Dört: Türk Ordusundan Selami Bey. Cihan Harbinde nice cephede kahramanlıkları görülmüştü. (Falsosu: Yaşça Leyla Hanım’dan epey büyüktü)
Beş: Tüccar, Kürkçüzade Rıfat Bey. O günün şartlarında dahi çok zengindi. (Falsosu: Nasıl kazanıldığı bilinmeyen birikime sahipti)
Altı: Ünlü yazar Şinasi Hikmet Bey. Güler yüzlü, zekiydi. (Falsosu: Altı üstü Gazeteciydi)
Yedi: Mebus Muhtar Fevzi Bey. Avrupa’da eğitim görmüş, büyük ihtimalle Vekil olacaktı. (Falsosu: Yok!)
Sekiz: Prof. Fuad Hüsamettin Bey. İnce ruhlu, kültürlüydü. (Falsosu: Kitapları çok seviyordu)
Dokuz: Yakın akrabadan Ekrem Bey. Gençler zaten birlikte büyümüştü. At biner, tenis oynardı. Robert Kolej mezunuydu. (Falsosu: Yok!)
On: Musikişinas Ercüment Baha Bey. Çok güzel keman çalıp, Milli Opera besteliyordu. (Falsosu: Ne de olsa çalgıcıydı!)
Yurdun dört bir köşesinden cevaplar yağdı. Kadın okurlardan en fazla oyu Kürkçüzade aldı. Zaten Tüccar olması başlı başına bir iltifattı. Ancak genele bakıldığında Ekrem Bey’i seçenlerin oranı daha yüksekti. Akrabadan olması ve bankacılığı da bunda rol oynamıştı. Hem de yeni ulus-devletin en geçer akçe mesleklerinden birini yürütüyordu. Ayrıca Mebus Fevzi Bey’de bayağı oy toplamıştı. Okurlar gazeteci, sanatçı, profesör koca adaylarını bir çırpıda elediklerine göre, o günden bu güne pek fazla bir şey değişmemiş memlekette. Entelektüel birikim, yazı ve sanat o zamanlar da da tıpkı bu gün olduğu gibi hor görülüyormuş. Bu arada Gelibolu’dan yazan bir okur, soruya soruyla karşılık vermiş: “Bir kere de Leyla Hanım’a sordunuz mu?”

Elif Şafak, Firarperest (Doğan Kitap, M.K. Perker’in çizimleriyle)