[green tea]

Öğenilmiş çaresizliğe geçmiş aile yaşantısı, anne baba tutumu, okulda(ilkokul da olabilir, üniversite de olabilir) empati yeteneğinden yoksun bir hoca da sebep olabilir. Onlar sizin gözünüzde ulu insanlardır, onlar diyorsa doğrudur. Siz yapamazsınız, edemezsinizdir. Hatta bir babanın matematikten zayıf aldığında oğluna şöyle dediğini işittim: "Benim de matematiğim kötüydü, senin de öyle işte, çatlasan da patlasan da yapamazsın". Ya da bunu her şeye genelleştirenler var, matematikten zayıf aldığında "Senden hiçbirşey olmaz" diyenler... Nereden biliyorlar ki? Belki matematiği kötü ama o Picasso gibi, Mozart gibi yetenekli belki de. Ya da görmedikleri bir spor yeteneği var, ya da sözel zekası yüksek veyahut politikada başarılı olacak v.s.

Bu şartlandırmaları çoğunlukla kabullenirler. Aslında bunlar önyargılı düşüncelerdir. Çocuk bu ön yargılı düşünceyi benimser ve onu hayatı boyunca zihninde taşıyabilir. "Benden hiçbir şey olmaz, olmayacak, olmadı..."

Ama durumu farkedip kabullenmeyenler de var, benim adı bayağı duyulmuş, reklam ajansı sahibi, reklamcı grafiker hocama, üniversite hocaları senden bişey olmaz demişler. Gayet de olmuş işte... Daha pek çok örnekler var...

Öğrenilmiş çaresizliğin bir diğer ifade şekli de cam tavan sendromudur. Daha doğrusu birbirine paralel kavramlardır.