IŞIK HIZI AŞILDI MI GERÇEKTEN?

ismira · 01-07-2009, 06:18 PM

Nuriye´nin Büyüteci – 11.06.2000, Sabah
Nuriye Akman

"Siyasetçilere yasal zemin"

Fizikçi Keyman´a göre nedensellik ihlali doğruysa aynı anda bir çok yerde olunabilir, kandırmacalar da artar.

Doç Dr. Erkani Keyman, 1968´de Ankara Fen Fakültesi Fizik Bölümü´nden mezun oldu. Master ve Doktorasını ABD Kolorado Üniversitesi´nde Teorik fizik üzerine yaptı. Dicle, Hacettepe, Cumhuriyet, Trakya üniversitelerinde öğretim üyesi olarak çalıştı. Atom ve Molekül Fiziği, Nükleer Fizik, Parçacık Fiziği, Kozmoloji, Kaos ve Puslu Mantık dallarında çalışmalar yaptı. 1999´ dan bu yana pazarlama ve sosyal araştırmalar yapan bir şirketin ortağı ve yöneticisi Nippon Electric Company) araştırma > laboratuvarlarında yapılan, ışık hızının aşıldığı > şeklinde yorumlanan müthiş deneyin bulgularını konuştum. Keyman´ a göre ışık hızının aşılması diye
bir şey söz konusu değil.; ama, deney doğruysa bilgi aktarımı için de ışık hızı bir limit değil. Konuşmamızın bende yaktığı ışık şu oldu: Demek metafizik sandığımız her şey aslında fizikmiş. Bir bilim adamı olan Keyman´dan bu yoruma katılmasını bekleyemezdim tabii. Vardığım sonucun asıl sorumlusu bütün bildiklerimizi ters yüz ederek fantezilerimizin kapısını sonuna kadar açan DR. Wang´dır. Konuğum bana katılmasa da, benim bu söyleşiden anladığım; ortada çok açık bir "Bir" leşme hareketi var. Nedenler ve sonuçlar birleşiyor, buralar ve oralar birleşiyor, zamanlar birleşiyor... Bütün oklar "Bir" i gösteriyor....

DR: Lijun Wang´ın deneyini siz de heyecan verici buldunuz mu?

Doğruysa evet. Wang genç bir bilim adamı. Önceki çalışmalarına bakıldığında son derece parlak ve başarılı. Doktorasını, MIT´de 1992´ de Kuantum optiği dalında tamamlamış. Duke Üniversitesi´nde postdoc olarak çalışmış. En son da NEC´in ( Nippon Electric Company) princeton´daki Kuantum Optiği laboratuvarına grup yöneticisi olarak atanmış. NEC´in web sitesinin (www.necl.nj.nec.com) sayfalarında bu deneyle ilgili tek satıra dahi rastlayamadım. Deney çok yeni olduğu için gizleniyor olabilir. Nedenselliğin ihlaline ilişkin olarak bir kaç yıl önce bir deney daha yapıldı. Nedir nedensellik* Önce bir neden oluşur. Olaylar gelişir. Bir sonuç çıkar ortaya. Beklersiniz ki neden önce, sonuç sonra gelecek. Hayır! Tersi de oluyor.

Nasıl?

Laboratuvarda bir kuantum sistemi, ( örneğin bu bir elektron gazı olabilir) iki kısma ayrıldı ve laboratuvarın iki ayrı ucuna yerleştirildi. Sistemlerden birinde bulunan bir elektronun spininin yönü değiştirildiğinde, diğer sistemlerde bulunan elektronlardan birinin de spininin yönünü değiştirdiği ve bu işlemin anında olduğu gözlendi. Bir an için, ilk elektronun spininin yönünü değiştirirken, bir ışık fotonu da yaydığını farzedelim. Foton daha diğer sisteme ulaşmadan, o sistemdeki elektronlardan biri de spininin yönünü değiştirecektir. Yani sonuç nedenden önce gerçekleşecektir. Fizikte nedensellik ihlali dediğimiz de budur.

Anladığım kadarıyla özellikleri aynı olan iki parçacık aynı durumda bulunamıyorlar. Neden?

En azından fermion adı verilen bir grup için böyle. Örneğin elektronlar fermiondur ve bu kısıtlama nedeniyle, atom etrafında değişik yörüngelerde bulunmak zorundadırlar. Çok yörüngeli atom yapısının temeli budur. Buradan quantum mekaniksel olarak mesafeyle ilgili hiç bir kısıtlama yoktur. Bunun bir tanesi dünyada, bir tanesi güneşte de olabilir. Diyelim ki burada laboratuvarda biri aşağı biri yukarı yaptınız. Elektronun birini burada bıraktınız, diğerini götürdünüz Andromeda galaksisine, iki milyon ışık yılı öteye. Bunlar birbirinden ayrıldı diye,
bekliyorsunuz ki bunun üzerinde yapacağım bir değişiklik diğerini etkilemeyecek. Hayır! Burada kalanın spinini tersine çevirirsem, Andromedaya gidende tersine dönüyor anında. Yani nedensellik ihlal oluyor. Bunun spini aşağı döndü, aman sen de yukarı çevir diye bir haber oraya gidiyor anında. Işıktan hızlı gidiyor gibi görünüyor. Andromeda´daki elektron, bir postacının gelip bu haberi getirmesini beklemiyor.

Bu iki elektron neden birbirini kolluyor?

Bu bir kollama değil. Doğada ki parçacıklar,istatiksel olarak iki gruba ayrılırlar. Fermionlar ve bosonlar. Fermionlara örnek elektrondur. Boson´a örnek ise ışık fotonudur. Kuantum mekaniksel bir sistem içerisinde, örneğin iki fermion, tüm özellikleri aynı olacak şekilde bulunamazlar. Dolayısı ile bunlardan biri, durumundaki bir değişiklik yüzünden diğeriyle aynı kuantum sayılarına sahip oluyorsa, diğeri buna izin vermez ve durumunu değiştirerek yine farklı olmak eğilimindedir. Bu kural olmasa idi atom da olmazdı.

SOĞUK FÜZYON

Wang´dan önceki bu deneyi de Amerikalılar mı yaptı?

Hayır. Italyan fizikçileri. Ilk önceleri inanılmadı.sonradan gözlemlendi ve yayınlandı. Yani nedensellik ortadan kalkabilir. DR. Wang´ın deneyi de büyük bir ihtimalle bunun benzeri. Henüz makaleyi görmediğimiz için bilmiyoruz. Yıllar önce soğuk füzyon diye bir palavra çıktı ortaya. Herkes peşinden gitti. Sonunda fos çıktı. Bu da öyle olabilir belki. Deneyin bulguları doğrudur varsayımı üzerine konuşuyoruz şimdi.

Doğruysa, zamanda yolculuk da doğrudur değil mi?

Evet, time reversal yani zaman a geriye gitme anlamına geliyor bu deney. Fizikte CPT denen bir teorem var. C= Charge(Elektrik yükü) P=Parite ve T=Time reversal. Teoremin anlamı: Bu üç nesnenin çarpımının korunmadığı bir parçacık etkileşmez, doğada meydana gelmez. Örneğin, iki temel parçacığın etkileşerek başka parçacıklar yaratabileceklerini varsayalım. Olayın çeşitli kombinasyonları olabilir. Işte CPT teorem, bu olasılıklardan kurala uymayanların oluşmasını engeller, olasılıklara bir sınırlama getirir. Bugün bilinen temel parçacıklar, bu ve bunun gibi başka bazı temel kısıtlama kurallarına uyanlardır. Bu kurala uymayanlar doğada gözlenmezler, yani yokturlar. Şimdi eğer CPT´nin T´si diğerlerinden ayrılarak kendi kurallarını koyacak olursa, teoremin de bir anlamı kalmayabilir. Dolayısıyla CPT kısıtlamasından dolayı gözlemleyemediğimiz bazı parçacıklar var olabilirler. Tabii bunlar hep spekülasyon. Yani deney doğru ise ve nedensellik gerçekten ihlal ediliyorsa...Işık hızının geçildiği ise sadece bir yorum.

Neden? Eğer nedensellik kalkıyorsa, bu hızın bir limiti olmadığını göstermiyor mu?

Wang´ın deneyinde, ışık sezyum gazının bulunduğu hedef ortama girmeden, sanki girip de çıkmış gibi 20 metre ilerlemiş. Bu nedensellik ihlali işte, ışıktan hızlı gitme değil. Siz o mesafeyi eğer kendisi kat etmiş olsaydı hangi hızla ancak buraya ulaşabilirdi yi basit bir denklemle çözüyor ve ışıktan 300 kat hızlı gitme diye bir sonuca varıyorsunuz.

Ya yarın kesin bir deneyle ışık hızının sabit olmadığı anlaşılırsa?

Olabilir. Ama fizikte bir takım şeyler böyle alttan bir tuğla çektim, cart diye çöktü olmaz. Sadece varolan teorinin daha geniş kapsamlısı bulunur. O geniş kapsamlı teori özel haliyle eskisini içerir. Yani Einstein teorisi çöktü demek manasız. Artı zaten Izafiyet Teorisi, ışığın hızı saniyede 300 bin km´dir, zaman değişmez gibi şeyler söylemez. Şu anda ışık hızının değiştiğine dair bir belirti yok. Hız ister 300 ister 500 olsun farketmez. Önemli olan onun evrensel bir sabit olduğu ve hiç bir nesnenin onu aşamayacağıdır.