[Bluesky24]

Bazı toplumlar tarafından kutsal sayılan ve çok çeşitli esfanelere de konu olan pirinçli lezzetleri hep birlikte tadalım...

Buğdaygiller familyasının Oryzae türünden olan pirincin 25 kadar çeşidi vardır. Ama, bunların içinde yaygın olarak kültürü yapılan tek tür Oryza sativadır. Binlerce çeşidi geliştirilen bu tür yaklaşık 100 cm.ye kadar boy atan bir yıllık bitkidir. Boğumlu bir sapı, boğumlardan çıkan ince uzun ve yassı yaprakları ve başakçıkların birleşmesiyle oluşan bileşik salkım biçiminde çiçek toplulukları vardır. Çiçekler döllenerek taneleri oluşturur. Ortalama 5-15 mm. uzunluğunda ve 2-4 mm. genişliğindeki taneler kenarları üst üste binen iki kavuzla kaplıdır. Kavuzlu tanelere yaygın olarak "çeltik" adı verilir.

Tropik, astropik ve ılıman bölgelerde yaygın olarak tarımı yapılan pirinç, su içinde yetiştirilen tek tahıl bitkisidir. Diğer tahıl bitkileri su içinde uzun süre yaşamayıp canlılığını yitirdiği halde, pirinç suda erimiş oksijeni kullanarak gelişir. Bununla birlikte, toprağın yüksek oranda nem içerdiği yağışlı bölgelerde su içinde bekletilmeksizin tarımı yapılan bazı pirinç çeşitleri de vardır. Bunlar özellikle deniz düzeyinden yüksek kesimlerde yetiştirilir. Pirinç toprak özelliği açısından pek seçici olmamakla birlikte en iyi derin, tınlı ve besin maddelerince zengin topraklarda yetişir. Geçirgenliği yüksek olan kumlu topraklar suyu iyi tutmadığı için pirinç tarımına uygun değildir. Pirinç tarlaları setlerle birbirinden ayrılan içi su dolu ve "tava" adı verilen bölmelerden oluşur. Pirinç ya doğrudan tohumlarla, ya da fidelerle yetiştirilir. Pirincin hasatı tavaların suyu boşaltılarak kuru ortamda yapılır.

Hasadın ardından elde edilen ürün kavuzları çıkartılarak parlatılır ve beyaz renkli pirinç tanelerine dönüştürülür. Tanelerin görünümünü düzeltmek için yapılan parlatma işlemi, aslında ürünün besleyici değerinin büyük ölçüde yitirilmesine neden olur. Çünkü bu işlem sırasında tanelerin yüzeyini çevreleyen protein, yağ, B1 vitamini, nikotinik asit, B2 vitamini, demir ve kalsiyum bakımından zengin dış katman kaybolur, geriye yalnızca nişasta bakımından zengin taneler kalır.

Büyük bir bölümü pilav olarak tüketilen pirinç özellike Asya ve ortadoğu mutfaklarında çeşitli kullanımlarıyla önemli bir yer tutar. Türkiyede en çok pilav, çorba, dolma ve sütlü tatlı yapımında kullanılır. Pirinçten ayrıca un ve nişasta da elde edilir. Pirinç unu daha çok dondurma ve pasta sanayiinde kullanılan bir üründür.

Pirinç çeşitleri





Basmati: Kuzey Hindistan kökenli bu pirinç cinsi uluslararası üne sahiptir. Uzun tanelerinin fındığa yakın kokusu vardır. Piştikten sonra da yumuşak kalır. Bütün baharatlarla son derece uyumludur.



Baldo pirinç: Türk mutfağında yaygın olarak kullanılan bu pirinç basmati pirincine oranla daha tombul tanelidir. Daha az su çeker ve kokusuzdur.



Kokulu pirinç: Yüksek kaliteye sahip bu pirinç türü, özel tadından dolayı çok beğenilir. Taneleri uzundur.



Yabani pirinç: Adına rağmen yabani tahıl olmayıp, bir çeşit su otudur. Amerika ve Kanadada yetiştirilir. Yüzyıllar boyunca yerlilerin besin maddesi olmuştur. Uzun ince taneler, kendine özgü siyah bir renge sahiptir. Yabani pirinç beyaz pirinçle karıştırılarak satılır.



Kepekli pirinç: Parlatma işlemine girmediğinden yüksek besleyici değere sahiptir. Mümkün olduğunca sık satın almaya özen gösterin. Marketlerin bakliyat bölümünde bulabileceğiniz kepekli pirinci alıştığınız süreden daha uzun süre pişirmeniz gerektiğini unutmayın.

Sağlık açısından pirinç

Pirinç yağsız olduğundan, hastaların beslenmesinde önemli yer alır. Ayrıca tansiyon düşürücü özelliği vardır. Sodyum ve potasyumdan yoksundur. Dolayısıyla böbreklerinden, kalp yetersizliğinden ve ödemden rahatsız olanlar için eşsiz bir besin kaynağıdır.

Kepekli pirinçte B1, B2, B6, PP, E ve F vitaminlerinden başka potasyum, fosfor, kalsiyum, flor gibi değerli madenler ve 12 çeşit amino asit bulunur.

100 gr. pirinç 360 kalori içerir. Pirinç sıvıyı kendine çeken bir tahıldır. Bu nedenle dokulara yerleşmiş olan tuzu da beraberinde sürükleyerek bedeni toksinlerden arındırır. Böylece dolaşım sisteminin, kalbin ve böbreklerin yükünü hafifletir.

Kaynak: Yemektarifleri