[Bluesky24]

Kalp Damar Hastalıklarında Yeni Teşhis Yöntemi; VCTKoroner arter hastalığının yol açtığı ölümler, dünyadaki ölüm nedenleri arasında birinci sırada yer alıyor ve bu ölümleri önlemenin en etkili yolu ise erken teşhis. Ateroskleroz (damar sertliği), kolesterol, sigara ve genetik gibi faktörler nedeniyle ortaya çıkan koroner arterdeki tıkanıklıklar, şimdiye kadar konvansiyonel anjiyografi yöntemi ile teşhis ediliyordu.

Ancak bu yöntemde bazı komplikasyonların ortaya çıkma ihtimali ve yöntemin girişimsel olması nedeni ile hastaların bir kısmı anjiyografi yaptırmak istemiyorlardı. Bu yöntemin uygulandığı dört hastadan birinin de normal çıkması nedeni ile bu hastalara gereksiz girişimsel yöntem uygulanmış oluyordu. Türkiye'de ilk kez uygulanmaya başlanan VCT (Volüm Bilgisayarlı Tomografi) ile 5 saniyede tarama yapılabiliyor.

VCT'nin kullanılması koroner arter görüntülemesinde bir dönüm noktası olduğunu söyleyen Maçka Emar İleri Görüntüleme Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Alptekin Peker, Türkiye'de ilk kez kendi merkezlerinde uygulanmaya başlanan VCT hakkında şu bilgileri veriyor: "Hastaların kalp damar hastalıkları ile ilgili bir şikayeti olduğu zaman kardiyologa gider, kardiyolog birtakım direkt indirekt testler yapar, muayene eder ve gerekli görürse anjiyografi yaptırırdı. Ancak bu işlem sırasında yüzde 1-2 oranında oldukça ciddi komplikasyonlar olabiliyor.

Bir kısım hasta da anjiyografiyi kabul etmiyor. Bu nedenle anjiyo dışındaki bir yöntem ile bu damarların nasıl görülebileceği konusunda yıllardır çalışmalar yürütülüyor. Bu konuda tomografi cihazı ile çalışmalar yapıldı. Kalp hareket eden bir organ olduğu için oradaki damarların görüntülenmesinde sorunlar yaşandı. Kalbin atımı sırasında en hareketsiz olduğu sırada görüntüler almak gerekir. Bunun için de teknolojinin gelişmesi lazım. 4-8-16 dedektörlü tomografi cihazları ile bunu yapmaya çalıştılar.

Bir dereceye kadar; kalbi çok düzgün atan, çok düzgün nefes alan hastalarda bu bir dereceye kadar yapılabildi ancak bu hasta grubu yüzde 5'leri geçmez, bu hastalarda düzgün sonuçlar alındı. Baktılar ki oluyor biraz daha üzerine gittiler, şimdi klinik kullanımda 64 dedektörlüleri var. Bu cihazlar 16 dedektörlülere göre çok daha hızlı bir sürede bu işi yapabiliyorlar. Bu cihazlar sayesinde bir çok sorun da engellenecek, örneğin anjiyografi yapılan her 4 hastadan biri tamamen normal ve boşu boşuna anjiyografi geçirmiş oluyor. Bucihaz bu tip hastaların gereksiz girişim geçirmesini engelleyebilir."

Vücut 10 Sn Görüntüleniyor

Anjiyografi uygulanan hastaların yüzde 75'inin patolojik bir sorunu olduğunu ve bunların da ancak yüzde 30-40-50'sinde damarlarda darlıklar bulunduğunu belirten Dr. Alptekin Peker, "Bu hastalarda balon, stent gibi girişimsel yöntemlerle tedavi gerekmeyecek, sadece ilaç tedavisi alacaklar, bunlarda da VCT uygulanabilir. Aile hikayesinde kalp hastalıkları olan ve kardiyologa gitmekten korkan kişiler bu cihaz yardımı ile her hangi bir akciğer filmi çektirir gibi çektirecekler" diye konuşuyor.

Türkiye'de Maçka Emar Merkezinde 15 gündür uygulamada olan bu cihaz, ABD'de 4-5 merkezde, Avrupa'da ise 1-2 merkezde bulunuyor. Cihazın hastalar ve hekim için uygulama kolaylıkları ve komplikasyon riskinin düşüklüğü nedeniyle önemli bir yer edineceğini belirten Dr. Peker, sözlerini şöyle sürdürüyor: "Geçtiğimiz birkaç yıl içerisinde bilgisayarlı tomografi teknolojisindeki gelişim yeniden hızlandı ve çok dedektörlü sistemler kullanıma girdi. Şimdi teknolojide yeni bir sayfa açılıyor. 64 dedektörlü bu sistemler başta kardiyoloji olmak üzere birçok tıp alanında, girişimsel olmayan görüntüleme yöntemleri içerisinde önemli bir paya sahip olacak.

VCT her dönüşte 4 cm'lik hacmi kapsar. 0.625 mm kalınlığında, 64 kesit alarak saniyede 3 dönüş yapar. Bu teknik bilgilerin uygulamadaki karşılığı ise 5 kalp atımında kalbin ve koroner arterlerin, 1 saniyede herhangi bir organın, 10 saniyede ise tüm vücudun görüntülenmesidir. VCT ile inceleme sürelerinin kısalması kalp gibi hareketli organlarda büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Ayrıca daha az dedektörlü tomografilere (8-16-32 gibi) göre yüzde 20 daha az radyasyon kullanmaktadır.

Cihazın başlıca kullanım alanları; kalp ve diğer damarlar, kalın bağırsak ve ortopedik implantlı hastaların görüntülenmesidir. Ayrıca bu güne kadar kullanılan tüm diğer uygulamalara da belirgin çözünürlük görüntü kalitesi artışı sağlamaktadır.

VCT ile klinik bulgusu olmayan hasta grubunda erken koroner arter darlığı tespit edilip tedavi yönlendirilebilmektedir. VCT de kanama riski yok, 5-6 dakika sürecek bir işlemdir. Hasta tekrar işine dönebilir. VCT'nin koroner görüntüleme alanına girmesiyle tanı amaçlı konvansiyolel anjiyografi sayısı azalırken, tedavi amaçlı stent-balon vb işlemlerin sayısı artacaktır. Birçok hastada ise gereksiz konvansiyonel anjiyografi işlemi yapılmayacak, bunun yanı sıra kardiyolojide kullanılan ikincil öneme sahip testler de azalacaktır."

Radyasyon Miktarı Daha Az

VCT (64 dedektör) ile inceleme yapıldığında 16 dedektörlü eski sistemlerdeki bir çok dezavantajın ortadan kalkacağı belirtiliyor. Böylece kalp atım hızındaki değişkenlik, uzun süre nefes tutamama gibi hastaya bağlı faktörlerin etkisinin azalacağını belirten Dr. Alptekin Peker, alınan radyasyon miktarının da yüzde 20 daha az olacağını söylüyor. Peker VCT cihazının diğer kullanım alanları hakkında da şu bilgileri veriyor: "Kalın bağırsak kanseri, kanser sıklık sıralamasında başlarda yer almaktadır. Erken tanı hayat kurtarıcı olabileceğinden yüksek riskli hastalarda tarama amaçlı geleneksel kolonoskopi kullanılmaktadır. Ancak bir çok hasta bu işlemden kaçınmaktadır İşlem sırasında sedasyon gerekmektedir. Sanal kolonoskopi bu hasta grubunda alternatif tanı yöntemi haline gelmiştir. CT ile kalın bağırsak yalnız iç yüzeyi değil dışı da değerlendirilebilmektedir. VCT bu incelemenin görüntü kalitesini artırmakta ve süresini kısaltmaktadır. Aldığı çok daha ince kesitlerle eski sistemler ile görülemeyen hastalıklara kolayca tanı konabilmektedir. Dinamik olarak beynin anatomik ve fonksiyonel durumu değerlendirilebilmektedir. Beyindeki kan hacmi, kan akımı ve geçiş hızı hesaplanabilmektedir. Ayrıca beyin ve boyun damarlarının VCT ile non-invaziv anjiyografik görüntülenmesi mümkündür. Özellikle protez gibi metalik ortopedik materyal uygulanmış hastalarda esti CT incelemelerinde izlenen görüntü kalitesindeki bozulma, VCT ile tamamen düzelmektedir. Ayrıca kalp dışı damarlarda, akciğerde ve diğer BT kullanım alanlarında da girişimsel olmayan, yüksek görüntü kalitesi sağlayan güvenilir bir yöntemdir."

Koroner anjiyografi

Koroner anjiyografi, kalbin koroner damarlarının özel bir kamera ile görüntülenmesine imkan veren, röntgen ışılarıyla gerçekleştiren işlemdir. Genellikle sağ kasıktan lokal anestezi sonrası özel kateter yardımıyla damar içine girilerek kontrast madde verilip damarlar görüntülenir. Bu sırada lokal anestezi yapıldığı için hasta işlemi hissetmez.Anjiyografi koroner hastalığının varlığını kesin olarak ortaya koyar. Ateroskleroz (damar sertliği) tarafından daraltılan veya tıkanan koroner damar bölümlerini gösterir. Kalp adalesi ve kapakçıklarının işlevi hakkında bilgi verir, doğumsal bir kalp hastalığını teşhis edebilir. Ayrıca bu bilgilere dayanarak nasıl bir tedavi yapılması gerektiğini de ortaya koyar.