[Bluesky24]

Yağ insan yaşamı için gerekli besin öğelerinden biridir. Beslenmede yağlar iki yolla alınır. Besinlerin doğal bileşiminde olan görünmeyen yağ ve besinlerin hazırlanmasında, pişirilmesinde eklenen görünür yağ.

Yağ, insan vücudunda yapılamayan çoklu doymamış elzem yağ asitlerinin ( linoleik ve linolenik ) alımını sağlar. İnsan sağlığında önemli yeri olan A vitamininin öncüsü karotenoidler, E, D ve K vitaminlerinin taşıyıcısıdır. Diyette yağ yetersiz olduğunda bu vitaminlerin ince bağırsaklardan kana emilimleri azalır. A vitaminin ön maddesi karotenoidlerden zengin, sarı ve yeşil yapraklı sebze ve meyveler (havuç, lahana,marul,ıspanak, kayısı, portakal ) yağsız ortamda bulunduğunda emilemezler.



YAĞLAR

Üç çeşit yağında kullanılması önemli.

1. Tekli doymamış yağlar ( zeytinyağı )

2. Çoklu doymamış yağ içeren diğer sıvı yağlar ve yumuşak margarinler.

3. Doymuş yağlar ( margarin ve tereyağı )

KOLESTEROL

Kolesterol, vücudun bütün dokularında, özellikle beyin, sinirler ve karaciğerde bulunan, safranın ve D vitaminin ön maddesi olan bir steroldür. ( kompleks monohidroksi alkol ). O nedenle kolesterol, kanda belli bir düzeyde vardır. Kolesterolün içten ve dıştan olmak üzere iki kaynağı vardır. İçte karaciğer, deri ve bağırsaklar gibi birçok organda sentezlenir. Dışarıdan da hayvansal kaynaklı gıdalarla alınır. Kolesterol, vücutta proteinlere bağlı olarak taşınır. Bunlara lipoproteinler denir. Kolesterolden söz ederken iyi ve kötü kolesterolü de unutmamak gerekir.

LDL dediğimiz, düşük yoğunluklu lipoprotein, damarlar içerisinde kolesterolü biriktiren, HDL, dediğimiz yüksek yoğunluklu lipoprotein ise kolesterolü k.c taşıyarak safra ve benzer ürünlere yıkılmasını sağlar. İşte, LDL damarlarda biriktirmeye neden olduğu için kötü, HDL, temizlediği için iyi olarak tanımlanır halk arasında. İşte HDL nin düşük, LDL nin yüksek olması kalp-damar hastalıklarına karşı risk altında olduğunuzu gösterir.

AKDENİZ DİYETİ

Kalp-damar hastalıkları, kanser ve şişmanlığın büyük bir halk sağlığı sorunu olduğu ABD, Kanada, Japonya, Kuzey ve Doğu Avrupa ülkeleri, dünya halklarını incelemişler. Ve görmüşler ki Akdeniz yöresi toplumlarında, özellikle Girit Adası nda yaşayanlarda, kalp-damar hastalıkları ile kanserden ölüm oranı çok az. Ve bu insanlar yağ olarak yalnızca ZEYTİNYAĞI tüketiyorlar. Bunun üzerine yapılan çalışmalarda çok dereceli doymamış yağ asitlerinden zengin diğer bitkisel sıvı yağların( soya, çiçek, mısır ve yumuşak margarinler ) LDL denilen kötü kolesterolü düşürürken, HDL dediğimiz iyi kolesterolü de düşürdüğünü fark etmişler. Diyete zeytinyağı eklenmesiyle, damarlarda bulunan fazla kolesterolü karaciğere taşıyan HDL nin düşmeyip, LDL nin düştüğünü tespit etmişler.

Beslenme Kültürünün Göstergesi

Şöyle bir gerçek var ki; Zeytinyağı, bir toplumun beslenme kültürünün göstergesidir. Amerika başta olmak üzere kalp-damar hastalıklarından erken yaşta ölüm oranının yoğun olduğu ülkelerde doymuş yağ tüketimi çok fazladır. Doymuş yağ demek yalnızca katı yağ ve tereyağı demek değildir. Kırmızı et, tavuk, yumurta, süt, peynir de doymuş yağ içerir. Oysa, sebze, meyve ve tahıllar yağ içermez. Bunların pişirilmesinde yağ kullanmak gerekir. İşte sebzeyi, kuru fasulyeyi, makarnayı, pilavı sofralarında etten daha çok kullanan Akdeniz toplumları doğal olarak, iklimine de uygun olduğu için yetiştirdiği zeytinin yağını yıllarca bilmeden tüketmiş.

Türkiye de en çok zeytinyağı tüketen Ege Bölgesidir. Doğuya doğru gidildikçe zeytinyağının yalnızca salatalara konulduğu hatta hiç tüketilmediği görülür.

Zeytinyağının damar tıkanıklığını önlemesi biraz da onunla tüketilen kolesterolsüz ve posalı gıdalardan ileri geliyor. Hayvansal kaynaklı gıdaları azalttığımız oranda diğer yağları da rahatlıkla kullanabiliriz.

Kısacası ne kadar ekonomik beslenirseniz o kadar çeşitli yağ tüketebilirsiniz.

Sağlıklı beslenmede günlük alınan kalorinin % 25-30 nun yağlardan gelmesi doğrudur. 2500 kalori tüketmesi gereken kişinin yaklaşık 70 gram yağ yiyebileceği anlamına gelir.

Zeytinyağına bol bol ekmeğini bananlardansanız, durup biraz düşünün. Hayvansal gıdaları ne oranda tüketiyorsunuz ? Kırmızı et mutfağıma ayda 1 giriyor, çoğunlukla balık, sebze, kuru baklagil ve tahıl ağırlıklı besleniyorum. Az yağlı süt, yoğurt, peynir kullanıyorum. Alkol olarak da haftada 1-2 kez 1-2 kadeh şarabı tercih ediyorum diyorsanız, siz Akdeniz mutfağına özgü besleniyorsunuz demektir. Eğer ailesel olarak kalp-damar hastalığı ve şişmanlığa yatkınlığınız yoksa ekmeğinizi gönül rahatlığı ile zeytinyağına banabilirsiniz.

Ölümsüzlüğün ve barışın temsilcisi zeytin dalı ve onun iksiri olan zeytinyağının nimetleri saymakla bitmiyor. Ne diyelim Evinizden zeytininiz ve zeytinyağınız eksik olmasın