[bluemoon24]

Evet. Lateks hayati tehlike oluşturacak kadar ağır allerjik reaksiyonlara

neden olabilir.

Bundan yaklaşık 2500 yıl önce Mayalar, ?ağlayan ağaç? (Caa-o-chu -kauçuk-

ağacı) özsuyunu kaplarda toplar, ayaklarını bu kapların içine sokar, sonra

güneşte kurumasını bekler, ayaklarını vahşi ormanın tehlikeli böceklerinden

koruyacak kauçuk ayakkabılar yaparlardı.

Aztekler de ?tlachtli?adı verilen geleneksel oyunlarını kauçuk ağacı

özsuyundan yaptıkları topla oynarlardı. Kristof Kolomb?un nasıl zıpladığına akıl

erdiremediği bu topu İspanya?ya getirmesiyle Avrupa lateks ile tanışmış

oldu?

Kauçuk, yani lateksin öyküsü böyle başlamıştır.

Bundan çok sonra, 1823 yılında Macintosh kumaşı kauçukla kaplayıp su geçirmez

yağmurluğu üretti. 1839 yılında da Goodyear, lateksin sülfür varlığında

ısıtılması ile elastisite ve termostabilitesini artıran vulkonizasyon yöntemini

buldu ve o günden sonra lateks (doğal lastik) hayatımıza her alanda girmeye

başladı.

1980 ?li yıllarda Hepatit B ve hemen sonrasında da HIV (AIDS virusu)

enfeksiyonlarının artmaya başlamasıyla, tıbbın her alanında lateks eldivenlerin

kullanımı dramatik bir şekilde arttı. Ve Allerji bilimi sıklığı gittikçe artan

bir hastalık ile uğraşmaya başladı: Lateks allerjisi.

LATEKS NEDİR?

Lateks, doğal lastik(ya da kauçuk) olarak tanımlanır. Afrika ve Güneydoğu

Asya?da yetişen Hevea brasiliensis adlı ağacın özsuyundan elde edilen ve

birtakım işlemlerden geçtikten sonra günlük hayatımızda kullandığımız birçok

malzemenin yapısına giren bir maddedir. Doğal kauçuk, bütil ya da petrolatum

türevi sentetik lastikten farklı bir maddedir.

LATEKS NE TÜR ALLERJİK REAKSİYONLARA NEDEN OLUR?

Temas allerjisi (kontakt egzama)

Lateks içeren ürünlerin temas ettiği deri yüzeyinde kızarıklık, kaşıntı,

sulanma ve kabuklanma şeklinde belirtiler veren bir allerjidir. Bu tür

allerjilerde, lateks proteinleri değil, doğal lateks maddesinin işlenmesi

sırasında (örnek: lastik eldiven üretimi) kullanılan merkaptobenzotiazol, tiuram

ve karbamat gibi maddeler sorumludur.

Ama temas egzaması nedeniyle cilt bütünlüğü bozulduğundan, bu hastalarda

lateks proteinlerinin cilt çatlaklarından emilmesiyle zaman içinde gerçek lateks

allerjisi ortaya çıkabilmektedir.

Tip I lateks allerjisi

Tip I ya da erken tip aşırı duyarlılık olarak ta adlandırılan bu hastalık,

lateks allerjisinin en ciddi şeklidir. İlk cümlede belirttiğimiz gibi hayati

tehlike oluşturacak kadar ağır allerjik reaksiyonlara neden olabilir. Burada

doğrudan lateks maddesi içindeki proteinlere karşı allerji gelişmesi

sözkonusudur. Allerjiye yatkın bünyeli (atopik) kişilerde görülür.

Allerjik nezle, göz allerjisi, allerjik astım ve anafilaksi (allerjik şok)

bulgularına neden olur. Hava ile yayılan çok küçük lateks partikülleri solunum

yollarına girdiğinde, aynı polen veya ev tozu allerjilerinde olduğu gibi

allerjik reaksiyonları başlatır:

Gözlerde kaşıntı ve sulanma, Burun akıntısı, Burun kaşıntısı, Hapşırma, Nefes

darlığı, Hırıltılı ve hışırtılı solunum, Öksürük Göğüste sıkışma hissi, Deride

kaşıntılı kabarıklıklar (ürtiker) ve şişlikler (anjioödem), ve tüm belirtilerin

birarada olduğu, ayrıca kan (tansiyon) basıncı düşüklüğünün de eşlik ettiği

anafilaksi.

KİMLERDE NE ORANDA GÖRÜLÜR?

Toplumun genelinde % 2.5

Doktor ve hemşirelerde % 9-15

Diş doktorlarında % 4

Laboratuvar çalışanlarında % 3

Doğumsal idrar yolları anomalisi olan çocuklarda % 65

KİMLER RİSK ALTINDADIR?

Atopik (allerjik) bünyeli kişiler

Tekrarlayan ameliyat geçiren kişiler (doğumsal idrar yolları anomalisi, şant

ameliyatları gibi)

İdrar tutamama nedeniyle idrar yolu kateteri kullananlar (serebral palsy,

felçli hastalar)

Lateks üretiminde çalışan kişiler

Doktor, diş doktoru, hemşire ve hasta bakıcılar

LATEKS İÇEREN MATERYALLER

Tıbbi malzemelerde

Anastezi maskesi

Bandajlar

Tansiyon aleti manşonu

Kateter ve sondalar

Enjektör

Aspiratör ucu

Hava yolu tüpleri

Elastik bantlı yüz maskeleri

Besleme tüpleri

Cerrahi eldiven

Turnikeler

İdrar sondaları ve torbaları

Günlük hayatta

Emzik, Biberon emziği

Çocuk bezi

Balon

Kondom, Diyafram

Elastik giysiler, Yağmurluk

Silgi

İlaç damlalığı

Sıcak su torbası

Spor malzemlerinin sap kısımları (ör:raket)

Elastik bandaj

Temizlik eldiveni

Oyuncaklar

Ayakkabı tabanı?

LATEKS İLE ÇAPRAZ REAKSİYON VERENLER

ALLERJİ YAPICI PARÇACIKLARI LATEKSE BENZEYEN BAZI GIDALAR,

LATEKS ALLERJİSİ OLAN KİŞİLERDE ALLERJİK BELİRTİLERE NEDEN OLABİLİR.

BUNA ÇAPRAZ REAKSİYON DENİR.

Lateks ile çapraz reaksiyon veren gıdalar şunlardır..

ÇOK YÜKSEK

(Kesinlikle Yenmemesi Gerekenler)

Muz

Avakado

Kivi

Kestane

ORTA DERECEDE

Elma

Havuç

Kereviz

Domates (Çiğ)

Patates (Çiğ)

Kavun

DÜŞÜK DERECEDE

Armut

Kiraz-vişne

Çilek

Fındık

İncir

Çavdar

Kayısı

Erik

Şeftali

Ananas

Üzüm

Ceviz

Soya

LATEKS ALLERJİSİNDE TEDAVİ ve KORUNMA

LATEKS ALLERJİSİNİN EN ETKİN TEDAVİSİ LATEKS İÇEREN ÜRÜNLER KULLANMAMAK,

ÇAPRAZ REAKTİVİTE VEREN GIDALARI TÜKETMEMEKTİR

Lateks içermeyen cerrahi eldivenler (vinil maddesinden yapılma) ve her türlü

cerrahi malzeme (silikon içerikli) mevcuttur. Lateks allerjisi olan hastalarda

bu tür cerrahi malzemeler kullanılmalıdır.

Lateks allerjisi olan bir hasta ameliyata alınmadan önce mutlaka bir allerji

uzmanı ile konsülte edilmeli ve allerji uzmanının kontrolünde hastaya özel

şartlarda ameliyathane hazırlanmalıdır.

İdrar yolları anomalisi olan çocuklarda lateks içermeyen idrar sondaları

kullanılmalıdır.

Her türlü tıbbi müdahalede (diş tedavileri dahil) doktora bilgi

vermelidirler.

Lateks allerjisi olanlar, üzerlerinde bu allerjilerini tanımlayan bir belge

taşımalıdır (acil müdahale edilmesi gerekendurumlarda sağlık personelini

bilgilendirmek amacıyla).

Lateks allerjisi olanlar tükettikleri her hazır gıdanın içeriğini kontrol

etmelidir.

Lateks içeren kondom ve diyafram gibi doğum kontrol araçlarını

kullanmamalıdır.



Kan Şekerinin Ölçüm Aletiyle ÖlçülmesiKeton Testi Nasıl Yapılır ?Keton Testi KılavuzuKeton TestiGlikozillenmiş Hemoglobin Testiİdrar Testi Yapılması[img]images/smilies/biggrin.gif[/img]üşük Kan Şekerinin Nedeni Nedir?Düşük Kan Sekeri Nedir?Kan Şekeri Düzenine Göre TedaviGlukagonDüşük Kan Şekeri Nasıl Tedavi Edilir?Diyabet Hastası Olduğunuzun BelirtilmesiDüşük Kan Şekerinin BelirtileriGlukagonun Enjekte Edilmesi:Glukagonun Enjeksiyona Hazırlanması:Glukagon Seti Nasıl Kullanılır?Hiperglisemik KomalarKan Sekerinin Tehlikeli Şekilde Yükselmesi (Diyabetik Komalar)Kan Sekerinin Asın Yükselmesi Nasıl Tedavi Edilir?Kan Şekeri Yükselmesinin Semptomları