Görünmez Mürekkebin Sırrı

[bluemoon24]

Mısırlılar,kandillerde yakılan yağdan çıkan isi suyla ve bitki

zamklarıyla karıştırma yoluyla hazırlanan mürekkebi buldular.

Ardından,aşıboyası gibi toprakta bulunan boyar maddeleri katma

yoluyla,çeşitli renklerde mürekkepler yapmayı öğrendiler. Ortaçağda

basımcılıkta kullanılmaya uygun yağ türevli mürekkepler

geliştirildi;ama yazı mürekkebi ve kurşun kalem gibi icatlar,ancak

Yeniçağda gerçekleştirildi. Dolmakalem ve tükenmez kalem gibi daha

yakın dönemlerin yenilikleri,yazı yazarken kalemi sürekli mürekkebe batırma ya da mürekkeple doldurma gereğini ortadan kaldırdı. GÖRÜNMEZ MÜREKKEPLER VE TARİHTEKİ KULLANIMLARIKurtuluş

Savaşımızın en dağdağalı dönemlerinden birinde Hint Hilafet Cemiyeti

üyelerinden Mustafa Sagir adlı bir kişi sözüm ona Hindistanlı

Müslümanların Milli Mücadeleye yardımları getirme bahanesiyle ANKARA'YA

gelmişti. Törenlerle karşılanan ve konuk edilen Mustafa Sagir'in

hükümetle ilişki kurmayı sorumsuz kişilerle sürekli toplantılar yapması

güvenlik güçlerinin dikkatini çekmişti. Uzunca bir süre izlendikten

sonra elde edilen önemli bir kanıt bu kişinin tutuklanmasına ve

İstiklal Mahkemesi'nde yargılanmasına yol açtı.Mustafa

Sagir İngilizler tarafından özellikle doğu ülkelerinde kullanılmak için

yetiştirildiğini,çeşitli eylemleri içinde Afgan emirini

öldürtmek,Kaşgar ve Isfahanda aşiret isyanlarını örgütlemek

olduğunu,son görevinin de hareketin önderlerine suikastlar düzenleyerek

Milli Mücadeleyi baltalamak olduğunu itiraf etmişti. Yargılama sonunda

idam edilen bu casusun yakalanmasını sağlayan kanıt İstanbul'daki

İngiliz ajanı Nelson'a gizli mürekkeple yazdığı mektuptaki mesajın

amonyakla açığa çıkarılması olmuştu.Özellikle

savaş dönemlerinde ajanların haber iletimi pek güvenli değildir. Açık

yazılmış mektuplar okunabilir,şifreler çözülebilir,telefonlar

dinlenebilir. Bu yüzden gizli bilgileri aktarmak isteyenler her zaman

görünmez mürekkeplere başvurmuşlardır. Yazı mürekkebi günümüzden 6000

yıl kadar önce Mısır'da bulunduğuna göre gelişigüzel kimselerin

okuyamayacağı mürekkep de bu tarihlerde bulunmuş olabilir. Bizanslı

Philomenes meşe mazısından elde ettiği mürekkepten söz etmiştir.

Yüzyıllar sonra Amerikan iç savaşında GEORGE WASHINGTON ile KONT

RUMFORD(Benjamin Thomson)yazışmalarında bu mürekkebi kullanmışlardır.Görünmez

mürekkeplerle mesaj iletimi 1.Dünya Savaşı'nda doruk noktasına

erişmiştir. Özellikle,üstün kimya bilgisiyle donanmış Alman Casusluk

Örgütü,müttefiklere kök söktürüyordu. George Vaux Bacon adındaki bir

Alman casusunun yakalandığındaki yanar döner renkli lekeler bir

istihbaratçının dikkatini çekmişti. Yakalıktan alınan bir örnek suya

batırıldığında sapsarı bir renk ortaya çıktı. Bez kaplı ceket

düğmeleriyle çoraplarının spektroskopik çözümlemesi sonunda gizli

mürekkep olarak kullandığı organik gümüş bileşikleri ortaya çıkarılınca

casusun akıbeti idam oldu.Bir

başka casusluk olayı da 'Antwerpli güzel sarışın' adıyla ünlenen

Prusyalı bir aristokrat olan Maria de Victorica adlı kadının öyküsüdür.

Amerikan gizli servislerini beş yıl atlatan Maria de Victorica Long

Island'daki bir otel odasında tutuklandığında eşyaları arasında gizli

mürekkepler,özel yapılmış tükenmez kalemler,sempatik mürekkeplere

batırılmış iki ipek eşarp ele geçirilmişti. Kanıtlar casusun

çözülmesine yol açtı. Oteldeki odasından Avrupa'ya gönderilen

birlikleri Almanya'ya bildirdiğini itiraf etti ve geçirdiği çöküntü

yüzünden kaldırıldığı hastahanede yargılanamadan öldü.Ünlü

Mata Hari'nin eşyaları içinde bulunan civalı bir bileşik gizli mürekkep

kullandığının kanıtı sayılmıştı. Suçlamayı reddeden Mata Hari,bunun her

eczaneden alınabilen ve doğum kontrolü formülasyonunda kullanılan bir

madde olduğunu ileri sürmüşse de kurşuna dizilmekten kurtulamamıştı.

İkinci Dünya Savaşında gizli mürekkep savaşı sürmüştür. ABD'nin

Atlantik kıyılarında bir Alman denizaltısıyla getirilen George DASH ve

arkadaşlarının üzerinden aşırı bir miktarda kibrit çıkmıştı. Kibrit

başları suya batırıldığında oluşan gri renkli çözeltiyle yazılan

yazılar kuruyunca görünmez oluyordu. Ancak morötesi ışınlarla

okunabilen gizli mesajları bu casusların ölüm cezasına çarptırılmasına

yol açtı. Bir başka Nazi casusu da Bermudada yakalanmıştı. Almanya ya

yazdığı bir mektup iyot buharına tutulunca foyası ortaya çıktı. Aşırı

miktarda piramidon bulundurmasını migreni olduğuna bağlayarak kendini

savunduysa da yirmi yıl hapse mahkum oldu.ABD CASUSULUK OLAYINI DOĞRULADI'İstihbarat

konuları üzerinde yorum yapmayacağım'diyen Rubin, 'Rusya'nın Amerikalı

diplomatı yakalamasının,Amerikan Deniz Kuvvetleri'nde görevli bir

astsubayın Rusya'ya gizlilik derecesi yüksek bazı belgeleri ilettiğinin

anlaşılmasıyla gözaltına alınmasına karşılık olup olmadığı konusundaki

soruları da yanıtsız bıraktı. Amerikan Deniz Kuvvetleri'nde 18 yıldır

görev yapan 40 yaşındaki astsubay Daniel M. King, ifadesi alınmak üzere

geçen Pazartesi günü askeri yetkililer tarafından göz altına alınmıştı.

Rusya'nın casusluk suçlamasıyla ABD'nin Moskova Büyükelçiliği'ndeki bir

diplomatın yakalandığı yolundaki açıklamasının,King'in gözaltına

alınmasının ertesi gününe rastlaması dikkati çekti. Rus gizli servisi

FSB ABD'nin Moskova büyükelçiliği siyasi bölümü ikinci sekreteri

Amerikalı bir kadın diplomatın resmini yayınlamış,Rus basınında bu

diplomatın adı Cheri Leberknight olarak yer almıştır. Tutuklanan

diplomatın, birkaç saat sonra serbest bırakıldığı bildirilmişti.

Amerikan basınına göre Moskova Büyükelçiliği,bu isimde bir diplomatın

varlığını doğrularken daha fazla bilgi vermedi. FSB sözcüsü Aleksander

Zdonaviç, Amerikalı diplomatın,konuşmaları dinlemeye ya da dinlenmesini

engellemeye yarayan bir alet ve görünmez mürekkep tabletlerini içeren

casusluk araçları ile yakalandığını açıklamıştı. GÖRÜNMEZ MÜREKKEPLERİN KULLANILIŞLARI Gizli

mürekkeplerin formülleri onları kullananlar kadar çok ve çeşitlidir.

Gene de bunları açığa çıkarılış yöntemleri bakımından üç sınıfa

ayırabiliriz. Birinci grup organik sıvılardır. Süt,portakal ve limon

suyu,sirke,sabunlu su,salya ve idrar tipik örneklerdir. Bu kaba

mürekkepler yazının bulunduğu kağıt,bez vb. ortamları dikkatle

ısıtmakla görünür hale geçerler. Hemen hemen her yerde sağlanabilecek

bu mürekkeplere özellikle kimyasal maddelere erişemeyecek durumdaki

tutuklular baş vurur.İkinci

grup kimyasal maddelerin çözeltileridir. Kuru iken renksiz olan bu

maddeler bir ya da birkaç ayraçla görünür hale geçirilirler. Her

çözelti kendine özgü ayraçlar gerektirdiğinden bunlara sempatik

mürekkepler denir. Bildiğimiz adi mürekkeplerin çoğu da renksiz

sıvıların karıştırılmasıyla elde edilir. Örneğin demir sülfat

çözeltisiyle gallotannik asit çözeltisi karıştırılırsa renkli sıvılar

oluşur. Sempatik mürekkeplerin tipik olanlarını şöyle sıralayabiliriz:Kobaltın

klorür,nitrat,sülfat ve asetat tuzlarının sulu çözeltileri hafif pembe

renklidir. Seyreltik çözeltiyle kaba kağıtlara ya da kumaşlara yazılan

yazılar kolay görünmezler. Ancak 100-120 derece sıcaklığa kadar

ısıtılırsa bu tuzlar bağladıkları su moleküllerini bırakırlar ve güzel

mavi renkli yazılar ortaya çıkar. Renksiz demir üç sülfat çözeltisiyle

yazılmış yazılar potasyum ferrosiyanüre batırılmış bir bezle hafifçe

silinirse Prusya mavisi rengi gözlenir. İşlem sodyum karbonat ile

yapılırsa yazı kahverengi olur. Kurşun asetat çözeltisiyle yazılan

görünmez yazılar çok kötü kokan (çürük yumurta kokusu) kükürtlü

hidrojen gazına tutulunca simsiyah harfleri rahatça okuyabilirsiniz.

Fenolftaleinle yazılmış yazı amonyak buharıyla açığa çıkar. Sempatik

mürekkeplerin en ilginç örneklerinden biri derişik potasyum nitrat

çözeltisidir. Bununla yazılan yazıların bir özelliği vardır. Yazı

kağıdın belli bir noktasından çekilen çizgiyle başlar ve harflerle

kelimeler arasında hiçbir kesiklik yapılmadan mesajın sonuna kadar

sürdürülür. Yazı kuruduktan sonra çizginin başlangıç noktasına akkor

sıcaklığına kadar kızdırılmış bir toplu iğne dokundurulursa tüm yazı

biranda yanıp kömürleşerek mesajı ortaya çıkarır. Böylesi mürekkepler

çok dikkatle denetlenen koşullarda kullanılacak özel ayıraçlar

gerektirir. Kimi yazılar ise bir iki ara işlemden sonra okunabilir.TEPKİMELER:Co + 4HNO3 + 4H2O Co(NO3)2 + 2NO2 + 6H2OCoO + 2HNO3 + 5H2O Co(NO3)2 . 6H2OCoCO3 + 2HNO3 + 5H2O Co(NO3)2 . 6H2O + CO2 CoCO3 + H2SO4 + 5H2O CoSO4 .7H2O + COCo(OH)2 + 2HCl + 2H2O CoCl2 .4H2O Yukarıdaki,kristal sulu bileşikler,ısıtıldığında yapısındaki suyu bırakır ve mavi renk ortaya çıkar. Üçüncü

grubu ışıyan mürekkepler olarak adlandırabiliriz. Bir Radyum tuzunun

asetondaki çözeltisini bir mendile fırça ile yazabilirsiniz. Sonra

mendili X-ışınları fotoğraf plakası üzerinde bir süre tutarak yazının

fotoğrafını çekebilirsiniz. Morötesi ışınlara tutulunca kuvvetli flor

ışıldama gösteren maddeler de vardır.

Eosin,floresoin,rezorsin,rodamin'in sudaki,antrasen'in alkoldeki

çözeltileri bunlara örnek olabilir. Hiçbir kimyasal madde kullanmadan

yalnız su ile de gizli mesajlar yazılabilir. Su kağıdın liflerini dolgu

maddelerini bozar. Kağıt iyot buharına tutulursa yazıların bulunduğu

bölgeler iyodun toplandığı yerler olarak belirir.