[hayatimdegisti]

Uzaklasmak ve Yaklasma

Digerlerini motive etmenin anahtarini bilmek yararli olabilir mi? Bu
ayni zamanda Türk is dünyasinin önemli bir problemi olan motivasyon
konusunda yardimci olabilir mi? Aslinda, motivasyon buradaki anlamiyla
söyle açilayabiliriz... Hosa gitmeyen isleri de kolayca ve zorlanmadan
yapabilmek... Hosa gitmeyen isleri yaptirabilmenin sadece iki yolu
var;
havuç ya da sopa... Önemli olan nokta sopayi ya da havucu ne zaman
kullanacaginizi bilmek ve nerede hangi hvucu ya da sopayi
kullanacaginizi bilmek.

Biz, havuca tepki verenlere "yaklasmacilar", sopaya tepki verenlere
ise
"uzaklasmacilar" diyoruz. Emin olun ki, ates yeterince sicaksa, herkes
ondan kaçmak için, eger altin küpü yeterince parlaksa, herkes ona
ulasmak için, elinden geleni yapacaktir.
Insanlar bir seyi neden yaparlar? Ya belirli bir noktaya ulasmak için
(çogunlukla keyif); ya da belirli bir noktadan kaçmak için (çogunlukla
aci ya da keyifsiz durum)... Insanlar bu anlamda, onlara çekici gelen
seylere yaklasir, onlari itan seylerden uzaklasirlar. Uzaklasilan ya
da
yaklasilan bu seyler degerlerle ilgilidir. Degerler, insanlarin
uzaklasmak ya da yaklasmak için zaman, emek ve kaynaklarini
harcadiklari
seyleri belirler.

X ve Y Teorisi

Motivasyon konusu, son elli yildir, yönetim dergilerinde tartisiliyor.
Bu sürew içerisinde iki önemli çatisan teori ortaya çikmistir. Douglas
Mc Gregor 19602 da The Human Side of Enterprise dergisinde, bu iki
teoriyi "X Teorisi" ve "Y Teorisi" olarak adlandirmistir.

Teori X asagidaki varsayimlar üzerine kurulmustur:

1. Ortalama her insan isi sevmez ve ondan kaçmak için yollar arar.
2. Bu is sevmezlikten dolayi çogu insan zorlanmali, yönetilmeli ve
cezayla tehdit edilmelidir.
3. Ortalama insanin hirsi yoktur ve yönetilmeyi tercih eder.
Sorumluluktan kaçarlar ve en yüksek degerleri güvenliktir. Bu
insanlari
iyi yönetebilmek için ceza gereklidir. Çogu insan temelde tembel
oldugundan, "sopa" gereklidir; yine de patron arkasini döndügünde
çalismayi birakacaklardir.

Teori Y ise asagidaki varsayimlar üzerine kurulmustur:

1. Fiziksel ya da zihinsel çalisma, oyun ya da dinlenmek gibi
dogaldir.
2. Dis kontrol ya da ceza tehditleri, insanlari motive etmenin tek
yolu
degildir. Çogu insan hem fikir hedefe ulasmak için kendilerini yönetir
ve kontrol eder.
3. Hedefle hem fikir olmalari, o hedefe ulasmakla ilintilendirdikleri
ödüller sebebiyledir.
4. Her ortalama kisi, dogru sartlar altinda, sorumluluk istemeyi
ve/veya
kabul etmeyi ögrenir.
5. Insanlarin büyük çogunlugu, kurumsal problem çözme konusunda, hayal
etmek, ustalik ve yaraticilik için yeterli kaynaklara sahiptir.
6. Modern is dünyasinda, ortalama bir insanin entellektüel
yeteneklerinin çok azi harekete geçirilebilmektedir. Bu kisileri dogru
yönetebilmek dogru "havuçlari" bulmakla olabilir. Insan kaynaginin
potansiyelini ortaya çikaracak çözümleri bulmak yöneticiler
düsmektedir.

Peki siz hangi teorinin varsayimdasiniz ?


Toplumumuzdaki Is Dünyasini Motive Etmek

Teori X ve teori Y üzerindeki tartismalar hala devam ediyor. Çünkü her
ikisi de dogru ve her ikisi de yanlis. Bazi insanlar ilk teoriye
uyarken, bazilari de ikincisine uyuyorlar. Yöneticiligin sirri,
bireyin
hangi kategoriye girdigini ve ne türüyle motive olacagini bulmaktir.

Yaklasmaci kisiler ulasmak istediklerine ulastiklarinda artik hareket
etmezler; uzaklasmacilar da istemediklerinden kurtulduklarinda...

Çalisan insanlarin içinde uzaklasmacilar eger hayat onlar için rahatsa
hiç bir sey yapmayacaklardir. Bir çok sirket insanlara uzaklasmak
isteyecekleri hiç bir sey birakmiyor. Kisinin normal standartlarda bir
evi, ailesi, kazanci varsa, isten atilma problemi yoksa, is yerinde
rekabet yoksa, uzaklasmak isteyecegi bir sey de yok demektir. Bu da o
kisinin motive olamamasi demek olacaktir. Benzer durum yaklasmacilar
için de geçerlidir. Eger tüm hedeflere ulasmislarsa ve önlerine yeni
ödüller konmuyorsa motive olamayacaklardir.

Kimi insansa bazi durumda yaklasmaci iken bazi durumda ise
uzaklasmacidir. Bu kisilerin hangi durumlarda yaklasmaci olduklari ve
nelere ulasmak istedikleri ile hangi durumlarda uzaklasmaci ve
nelerden
kaçmak istedikleri bulunmalidir.

Motivasyon Stratejisini Ortaya Çikarmak

Motivasyon stratejisini ortaya çikartmanin en iyi yollarindan birisi
onlari bu sabah yataktan kaldiran seyin ne oldugunu sormaktir. Çünkü
kimi insan, yataktan kalmak için o gün olacak güzel seyleri düsünerek
motive olurken, kimi insan da kalkmazsa olabilecek kötü seyleri
düsünür.

Tipik Bir Motivasyon Stratejisinin Unsurlari

Atesleyici; istenen ya da istenmeyen isin düsünülmesi asamasi. Burada
çogunlukla istenen durumun olumlu duygularini ortaya çikartan görsel
ve
isitsel tasarlamalar ya da istenmeyen durumun olumsuz duygularini
ortaya
çikartan görsel ya da isitsel tasarlamalar yapilir. Ayrica
olusturduklari resmle içlesmek, motivasyonu arttirirken, dislasmaksa
azaltir. Içlesmek ve dislasmak alt sistemlerin ayarlanmasiyla olur.

1. Operasyon; isi yapmak ya da yapmamakla ilgili kendi kendine
konusma ve zihinde canlandirilmasi asamasi.

2. Su anin kriterleriyle, yapilma ya da yapilmama durumunun
kriterlerinin karsilastirilmasi asamasi.

3. Yapilma ya da yapilmama durumunun, motive edebilirligi karari
asamasi.

4. Yaklasma ya da uzaklasmaya giden ilk hareket.

Hem yaklasmaci hem de uzaklasmaci stratejinin kiside varolmasi en
etkili
olan olarak görünmektedir. Zaman zaman insanlar daha stresli oldugu
için
ve yaklasmaci strateji, zihni hedeflere daha iyi yönlendirdiginden,
uzaklasmaci stratejilerini degistirmek isteyebilirler. Bununla
birlikte
kisilerin motivasyon stratejilerini degistirme çalismalarinda, ekoloji
kontrolünün yapilmasi, kisinin tamamen demotive kalmamasi açisindan
önemlidir. Hatirlayin ki zaman zaman uzaklasmaci stratejiye de ihtiyaç
duyulabilir