KEKEMEKİĞİN TEDAVİSİ

[diksiyon]

Kekemelik Tedavisi

Kekemeliğin tedavisinde izlenen yollar, nedenlere ilişkin kurumlara bağlı olarak çok ve değişiktir.

Kekemeliğin nedenini yapısal bozukluğa bağlayan ya da o görüşte olan uzman sağaltımda o yöne ağırlık verecektir.

Kekemeliği bir kişilik bozukluluğu olarak uzman ise ruhsal sağaltımı savunur ve onu uygular.

Nedene ilişkin kurumları açıklarken, son olarak değinilen orta yol görüşü sağaltım için de geçerlidir. Ancak burada bir önemli noktanın açıklanması gerekmektedir. Kekemeliği baştan nedenler ruhsal olmasa bile sonradan, kekemeliğin bir ruhsal sorun haline dönüştüğü açıktır. Bu bakımdan kekemeliğin düzeltilmesinde ruhsal sağaltım ile konuşma sağaltımının birilikte düşünülmesi gerekmektedir.

Birinci Dönem Kekemeliğinin Tedavisi
İnceleme sonunda çocukta gerçekten birinci dönem kekemeliği olduğu sonucuna varılırsa o zaman tedavi düşünülmelidir.
Birinci dönem kekemeliğiyle 5 - 6 yaş çocuğu konuşması arasında ayırım yapmak oldukça güçtür.
Bazen ana baba fazla titizlik gösterir. Çocuklarının konuşmasında görülen, olağan sayılabilecek akıcılık bozukluğunu kekemelik sanır. Çocuk uzmana böylesi bir telaşın sonucu getirilmiş olabilir. Bu gibi ana babaları çocuklarında kekemelik olmadığına inandırmak gerekir.
Tedavinin Amacı:
Birinci dönem kekemeliğin tedavisinde amaç, kritik olan bu konuşma dönemini çocuğun en az zararla atlatmasını sağlamaktır.
Birinci dönem kekemeliğinin tedavisinde aşağıdaki yöntemler kullanılabilir.
1. Dolaylı Tedavi Çalışmaları : Adından da anlaşılacağı gibi, bu tür çalışmalar, çocuğun çevresindekileri yöneltilen ya da yönetilmesi gereken çalışmaları kapsamaktadır.
Anne Babayı Kaygıdan Kurtarma: Çocuğunun kekelediğini sanıp telaşa kapılan ana babanın bu telaş ve kaygıdan kurtarılması çok önemlidir. Onlardaki bu telaş ve kaygı yenilmedikçe, çocuklarının bu kritik dönemi kekeme olmadan atlatabilmesi güç, hatta olanaksızdır. Tanıyı ustalıkla söyleyebilme ve kekemelikle konuşma gelişimi hakkında bilgi verme bu konuda oldukça yardımcı olmaktadır.
Ana babaya konuşma gelişimi hakkında bilgi verilmelidir. Birçok ana baba, özellikle çocuğunda kekemelik olduğundan kuşkulananlar, çocuklarının konuşması üzerine çok düşerler. Düşerler, çünkü çoğunlukla konuşma gelişimi hakkında bilgi sahibi değillerdir ya da yanlış bilgiye sahiptirler. Çocuğun konuşması üzerine düşme bazen endişe ve telaşa kapılacak kadar fazla olur. Bu bakımdan ana babaya bazı temel bilgiler verilmelidir.
Anne Babanın Beklenti Düzeyini Gerçeğe İndirgeme: İlk bakışta ana babaların çoğunun çocuklarını iyi ve doğru tanıdıkları ve onlar için gerçekçi beklentide oldukları sanılır. Çoğunlukla bu doğru çıkmamaktadır. Çoğu ana baba, daha bebek dünyaya gelmeden bir beklenti içinde olmaktadır. Kafalarında bir tür ideal bebek tasarlamaktadırlar. Bebek doğunca, bu beklentiye çok ters düşen ve özeliği belirgin biçimde farklı değilse beklentiler zinciri uzar gider. Çoğunca, bebek olduğu gibi değil de olması gerektiği gibi görülür, görülmek istenir. Çocuğun bu beklentiye uygun biçimde gelişmesi için çabalanır. Farkında olunmadan bu çaba, çocuk için de ana babaları için de sakıncalar, zararlar doğurur. Böylesi beklentilerden biri çocuğun konuşmasına ilişkindir. Çocuğun erken konuşması, nazik konuşması istenir. Çocuğun olgunlaşması, yeteneği dikkate alınmadan bu beklenti doğrultusunda konuşması için zorlanırlar. Bu bakımdan ana babaya bu konuda yardım edilmesi gerekir.
Anne Baba, Çocuk İlişkilerini Konuşma Gelişimine Uygun Hale Getirme: Konuşmanın kazanılması, geliştirilmesi, pekiştirilmesi uygun konuşma ortamının varlığına sıkı sıkıya bağlıdır.
Aile içi havanın hoş hale getirilmesi önemlidir. Evdekiler arasındaki geçimsizlik, sinirlilik halleri çabucacık çocuğa geçer. Bu durumlar çocuğun kekemeliğini artırır.
Çocuğun Tüm Gelişimini Hızlandırıcı Önlemler Alma: Çocuğun konuşma gelişiminin iyi olması konuşma özrünün üstesinden gelebilmesi onun tüm gelişimiyle sıkı sıkıya ilgilidir. Çocuğun bedenen sağlıklı olmasına özen gösterilmelidir. İstirahatı, beslenmesi düşünülmeli dir. Kekeme çocuk diğerlerinden daha çok dinlenme gereksinmesi duyar. Bu unutulmamalı ve dikkate alınmalıdır.
2. Doğrudan Tedavi Çalışması: Yukarıda açıklanan çalışmalar ve alınan önlemlerde uzman daha çok ikinci plandadır. Birçok olguda böylesi dolaylı yöntemler etkili olur ve çocuk dönemi sağlıklı olarak anlatılır. Fakat bazı olgularda bu önlemler etkili olmaz. Çocuğun kendisiyle çalışmak gerekir. Bu gibi durumlarda aşağıdaki hususların dikkate alınması yararlı olur.
Çocuğun kekemeliği düzeltilmeye değil tüm konuşması geliştirilmeye çalışılmalıdır. Çocuğun dikkatini konuşması üzerinden başka tarafa çekmek yararlı olur. Genellikle çocukla konuşurken ikinci bir etkinlikle bulunmalı ve etkinlik ön planda tutulmalıdır. Böylece çocuk kendini o etkinliğe verir, o sırada konuşmaya daha rahatlıkla devam eder.
Oyun terapisine yer verilmelidir. Birinci dönem kekemeliği olgularında oyun terapisinin yeri oldukça geniştir. Araçlı, araçsız tüm oyun terapileri yararlı olmaktadır.
Ruhsal sağaltım ya da konuşma sağaltımı için bireysel ve grup çalışmaları yapılabilir. Kekemelerle yapılacak ruhsal sağaltım için grup çalışmalarının daha etkin olduğunu ileri sürenler vardır.
Konuşma tedavisi ve ruhsal sağaltım yöntemleri kekemeliğin birinci ya da ikinci dönem oluşuna, ağırlık derecesine, bireye ve sahip olunan olanaklara bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Tedavide bir genel kural kekemeliği yaratan, sürdüren, ağırlaştıran etkenlerin ortadan kaldırılması ya da etkilerinin azaltılmasına çaba gösterilmesidir.
KeKemeliğin tedavisi diğer konuşma özürlerine göre daha çok zaman alıcı, uzun süren bir çalışmayı gerektirir. Bunun baştan kekeme, ailesi ve uzman tarafından dikkate hatta göze alınması gerekir.

İkinci Dönem Kekemeliğin Tedavisi

İkinci dönem diye adlandırılan türden kekemelik olgularının tedavisinde değişik yöntemlerde kullanılmaktadır.
Tedavinin Amacı: Kekemeliğin sağaltımında amaç saptama oldukça önemli görülmektedir. Bazıları amacı bir ya da iki genel başlık altında toplayarak saptamayı yeğ tutarken, bazıları da ayrıntılı ve kesin amaç saptamadan yana görünmektedir. Çağdaş konuşma tedavisinde kekemelik için saptanan değişik amaçlar şöyle görünmektedir:

a) Bireyin genel güvenini ve moralini geliştirmek;

b) Durumsal ve sessel kaygısını azaltmak;

c) Kalıplaşmış kekemelik tepkilerini zayıflatmak;

ç) Kekemeliği pekiştirici etkileri azaltmak;

d) Boşalma eşiğini geliştirmek;

e) Mevcut akıcılığı geliştirmek.

Genel amaç yerine böylesi özelleştirilmiş amaçlar saptamak hem tedavi etkinliklerini planlamada hem değerlendirme yapmada kolaylık sağlar.

Yukarıdakine benzer amaçlar dikkate alındığında, yapılacak tedavi çalışmaları iki kümede toplanabilir. Bunlardan biri kekemeliğin belirtilerini ortadan kaldırma, diğeri psikolojik iyileşmedir.