Diyabet Haftasında, Diyetisyen Banu Kazançtan Bilgiler

[Bluesky24]

Diyabet Beslenme Planı var mıdır? Varsa nasıl bir plan dahilinde yapılmalı?[/b]







Şeker hastalığında beslenme, sağlıklı besinlerin seçimi, bu seçilen besinlerin gerekli miktarda alınması ve gereken zamanda yenilmesi ile hastalık kontrol altına alınabilinir. Bunları yaptığınızda diyabetiniz iyi bir şekilde kontrol altına alınmasında önemli bir yol almış olacaksınız. Beslenme ve hastalığın seyrinin paralel gittiği en önemli rahatsızlık diabettir. Beslenme programı kişinin kan şekeri düzeyine, kilosuna, yaptığı aktiviteye ilaç ve insülin kullanıp kullanmadığına, insülin dozuna, yaşam şekline, kişinin sevdiği yiyecekler de göz önünde bulundurularak, diyet uzmanını da size özel hazırlanmalıdır.







Farklı diyabet tipleri, farklı beslenme türüne göre mi hareket etmeli?[/b]



Başlıca 2 tip diyabet vardır. Tip1 diabet ve Tip 2 Diabet. Tip 1 diabette vücut çok az insülin yapan veya hiç insülin yapmaz.



Tip 2 diabette ise vücut insulin yapar fakat gerektiği gibi kullanamaz.



Tip 2 Diabet insülin gerektirmeyen diabetittir. Bütün kişiler beslenme alışkanlıklarını düzenleyerek hastalığı kontrol altında tutabilirler. Tip 2 diabet en çok rastladığımız diabet şeklidir ve daha çok 40 yaş sonrasında görülür. Uygun, dengeli ve kişiye özel beslenme programı ile kan şekeri rahatlıkla kontrol altına alınabilinir.



Tip1 diabette ise vücut çok az insülin yapar yada hiç yapmayacağı için, hastaların başından itibaren dışarıdan cilt altına yapılacak insülin tedavisine ihtiyaç duyulur. Yine tip 2de de insülin kullanımına bağlı olarak beslenme programının dikkatli bir şekilde düzenlenmesi gerekir. Bu diabet çoğu zaman genç yaşlarda başlar fakat ileri yaşlarda da ortaya çıkabilir.







Hazır diyabetik ürünlerin etkisi nedir? Her Türldiyabetik ürünler yenilebilir mi? Yan etkisi var mıdır?[/b]







Diyabetik ürünler beslenme programında, uygun ürün, uygun miktarda seçildiği sürece beslenme programına renk katacaktır. Yalnız diyet yada diyabetik ürün denince insanlar istenildiği kadar yenilebilir düşüncesi yaygın olmakla birlikte bu kanı son derece yanlıştır. Bir ürün diyabetik olsa dahi içeriği iyi bir şekilde incelenip uygun olan miktarda tüketilmelidir. Aksi takdirde kan şekerinizi yükseltebilir. Piyasadaki diabetik ürünlerin içeriği ve miktarı ile ilgili uzmanınızla konuşmalısınız.







Yapay Tatlandırıcıların etkisi nedir? İşe yarar mı?[/b]







Yapaya tatlandırıcılardan Sakarin, Siklamat, Aspartam, Asesulman- K gibi tatlandırıcılar bulunmaktadır. Bazı ürünlerde de Asperman+ Asesulfom K birlikte kullanılmaktadır. Diyabetiklerin beslenme programlarında tatlandırıcılar önemli rol oynar. Sıvı içeceklerin tatlandırılması ile veya sütltatlı yapımında kullanılması gibi. Tatlandırıcıların insanların üzerinde sağlığa zarar verici bir etkisi bulunamamıştır.







Diyabetli hastaların dikkatli beslenme haricinde yapması gereken egzersizler var mı?[/b]







Diyabetli hastaların tedavisinin ilk aşama diabet tipinin belirlenip ilaç ve insülin dozlarının ayarlanıp diyet programının klinik tedaviye paralel olarak programlanması ile başlar yine bunlara paralel olarak aktiviteninde hergün düzenlenmesi gerekir. Bu aktivite genellikle yürüyüşle düzenlenir. Kişinin beslenmesine ve aldığı ilaçlara göre 30 ila 60 arası değişebilsin.







İnsülin tedavisine ne zaman başlamalı? Özellikle çocuklarda bu konunun önemi nedir?[/b]







Tip1 Diabette doktor kontrolünde genellikle hastalığın başlangıcında insülin başlanır. Tip 2 diabette ise hastalık diyetle kontrol altına alınabiliyorsa ilaç başlanmayabilir yada yine Tip 2 de ilk etapta ilaçla tedaviye başlanıp zamanla hastanın kilo ve beslenmesi düzene sokulup ilaç dozu azaltılır yada tamamen bırakılabilir.







Çocukluk çağında diyabet tedavisi nasıl yapılır?[/b]







Çocuklarda % 95inde Tip 1 diabet görülür. Çocukluk çağında çıkan diabet, erişkin diabetinde farklılık gösterir. Bu yaşlarda diabetin kontrol altına alınmasının ilk aşaması yeterli miktarda insülin verilmesi ile başlar daha sonra beslenme programını verilen insülin miktarına göre düzenlenmesi, ardında uygun şekilde egzersiz yapılması ile devam eder. İnsülin miktarı ve saatlerinin düzenini doktorunuz belirler. Çocukluk çağı diyabetinde dengeli beslenmenin amacı çocuğun düzenli gelişimini sağlamak, kan şekerinin düşmesini önlemek, diyabetin uzun dönemde ki zararlarından çocukları korumaktır.







Gebelikte diyabetin önemi nedir? Nasıl bir tedavi uygulanıyor?[/b]







Gebelikte vücudun enerji ihtiyacı artmıştır. Çocuğun gelişimi için gerekli enerjiyi sağlamak için daha fazLa glikoza ihtiyaç duyulur. Bu sebeple gebelerde kan şekeri düşük seyreder. Diyabet Takibinde hedef kan şekerini mümkün olduğu kadar normal sınırlarda tutmaktır. İdeal hedef açlık kan şekerini 60 – 80, tokluk kan şekerini 120 – 150 mg civarında olmasıdır.



Gebelikte ideal kan şekeri diyet ile kontrol altına alınmaya çalışılmalıdır. Diyet yeterli gelmiyorsa doktor kontrolünde sıkı takip ile ilaç tedavisine geçilebiliyor. Bu konuda doktorunuza başvurmalısınız. Diyet tedaviniz diyet uzmanınızla size verilen ilaç düzeyi ile beslenme programınız düzenlenmelidir. Kan şekeri değişken olan gebelerin günde 6 öğünde beslenmesi şarttır. Alınan insülin miktarına paralel ara öğünler hipoglisemi veya hipoglisemi olmaması için iyi dengelenmelidir. Bunun için proteinli bir yiyeceğin yanında karbonhidratlı yiyecek alınmalıdır. Bu protein ve karbonhidrat karışımı miktarı alınan ilacın dozuna göre ayarlanıp takip edilmelidir. Meyve-yoğurt, Süt-meyve, peynir-ekmek.. gibi







Glisemik endeks değeri düşük gıdalar ne anlama geliyor?[/b]







Yiyecekler yenildikten sonra kan şekerini yükseltme miktarı ve zamanı olarak farklılık gösterir. Bazı yiyeceklerin glisemik indeksi yüksek olup bu yiyecekler yenildikten kısa süre sonra kan şekerinde ani yükselmeye neden olurlar. Şeker ve şekerli yiyecekler gibi. Bazı yiyecekler ise yenildikten sonra kan şekerinde yavaş yavaş artış yaparlar. Proteinli yiyecekler gibi süt, yoğurt, et gibi..







Gizli Şeker nedir?[/b]







Bazı kişilerde uzun süreli açlıktan veya aşırı yemek yemeye bağlı olarak kan şekerinde dengesizlikten olabilir. Yemeklerden sonra kişide uyku hali , halsizlik veya bir süre açlıktan sonra titreme , kan şekeri düşmesi gibi belirtiler gözlenebilir. Bu kişilerin doktor kontrolünde şeker yükleme testi(OGTT) ve insülin testi yaptırmaları, sonuçlarının doktor tarafından değerlendirilip gizli şeker olup olmadığının saptanması gerekir. Gizli şeker kişide metabolizma yavaşlamasına neden olmaktadır.







Çocukluk Döneminde hangi Tip Diyabet sık görülür ve özellikleri nelerdir?[/b]







Çocukluk döneminde Tip 1 diabet sıkça görülmektedir Tip 1 diabette vücut çok az insülin yapar yada hiç insülin yapmaz çünkinsülin yapan hücreler fonksiyonlarını tamamen kaybederler ve bunu geriye kazanamazlar. Belirtileri aşırı susama, fazla miktarda idrar yapmak, çok fazla acıkma, ani kilo kaybı, yorgunluk hissi...vs







Çocukluk Döneminde Diyabet ne sıklıkla görülmektedir?[/b]







Çocukluk çağında görülen diyabet ülkeden ülkeye değişmektedir. Tahminen ülkemizde 100 bin çocuktan 15inin her yıl diyabete yakalandığı sanılmaktadır.







Diyabet çocuklarda komaya yol açabilir mi?[/b]







Yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da diyabet komaya yol açabilmektedir. Bu kan şekerinin kontrol edilemediği anlamına gelir hiperglisemi(kan şekerinin yükselmesi) yada hipoglisemi (kan şekerinin düşmesi) koması şeklinde görülür.







Diyabete bağlı gelişen komplikasyonlar nelerdir?[/b]







Diyabetli bir hastada belirteceğimiz komplikasyonların görülme sıklığı daha fazladır. Kalp krizi, felç, göz sorunları( körlük), bir ayağın yada bacağın kesilmesi, infeksiyon hastalıklarına çabuk yakalanma, cinsel sorunlar, böbreklerin hasar görmesi, sinirlerin hasar görmesi bütün bu sağlık problemleri ile karşılaşılınabilinir.







Kaynak:Kadınvizyon