[Işıldayan Safir]

MANİPÜLASYON SEVGİ DEĞİLDİR

Ergen çocuğunuzu manipüle etmek için de hizmet davranışlarını kullanmak mümkün. "Eğer odanı temizlersen seni arkadaşlarınla buluşman için alışveriş merkezine götürürüm." Bu çocuğunuzla bir anlaşma yapmanız için gösterilen bir çabadır: "Eğer...yaparsan, ben de... yapacağım." Çocuklarımızla hiç anlaşma yapmayalım demiyorum, söylemek istediğim bunu asla sevgimizin bir ifadesi olarak kullanmayalım. Onu alışveriş merkezine götürmeniz onun size sunduğu hizmetin, söz gelimi odasını temizlemesinin bir karşılığıdır. Bu, sizin istediğiniz bir şeyi çocuğunuza yaptırdığınız bir takas sistemidir, sevgi ifadesi değildir. Eğer hizmet davranışlarında bulunmanız çocuğunuzun sizin istediğiniz bir şeyi yapmasına bağlıysa onu manipüle etmeye çalışıyorsunuz demektir. Manipüle etmek hiçbir şekilde bir sevgi ifadesi değildir.

Sevgi kazanılan bir şey değil, özgürce ifade edilen bir armağandır. Biz ergen çocuklarımızı koşulsuz sevmek durumundayız. Bütün davranışlarından hoşnut olmasak da hizmet davranışı sevgi dilini yine de onunla konuşabiliriz. Çocuğunuz ona olan sevginizin koşulsuz olduğunu bilirse sevginizi en derinlerde hissedecektir.

Psikologlar çocuğunuza onun sizden istediğini bildiğiniz bir şeyi yapmanız için kendisine söz vererek onun davranışını değiştirmeye çalıştığınız bu sisteme "davranış değişikliği" adını veriyor. Anlamı, ana-babanın ergenin istediği bir şeyi yapması ya da ergenin ana-babanın isteklerine uyamadığı zaman ona istediği bir şeyi vermemesi gibi ana babanın doğru kabul ettiği şeyler için ergeni ödüllendirmesidir. Bu çocuk yetiştirme yöntemi 1970'lerde çok yaygındı ama kanımca yöntem, çocukların yetiştirilmesinde kullanılacak ve ergenlerle bağdaştırılacak en iyi ve en sağlıklı yöntem değildir.

Ben davranış değişikliğinin çocuk yetiştirmede hiçbir zaman kullanılamayacak bir yöntem olduğunu söylemiyorum. Bu özellikle ebeveynlerin sorumsuz davranış olarak nitelendirdiği yerleşmiş kalıpların yıkılmasına yardım edebilir. Bazen vaadedilen bir ödül, çocuğu normal şartlarda değiştirmeyeceği bir hareketini değiştirmesi yönünde motive etmeye yeterli olabilir. Ancak ne yazık ki davranış değişikliği çocuğunuza ödül vermeye devam etmedikçe her zaman bir süreklilik göstermeyebiliyor.

Öte yandan ergenler hizmet davranışlarını kullanarak ana babalarını manipüle etmeye çalışabilirler. Ebeveynler bu konuda dikkatli olmalıdır. Eğer sizden onlar için yapmanızı istedikleri bir şey varsa size onlardan geçmişte istediğiniz bir şeyi yapmayı önerebilirler.

16 yaşındaki Bradley, "Annemden benim için bir şey yapmasını istemek için tek yapmam gereken şey odamı temizlemek. O zaman istediğim her şeyi yapıyor." dedi. Görüldüğü gibi Bradley annesini manipüle etmeyi öğrenmiş. Eğer anne Bradley'nin isteğinin onun yararına olduğunu düşünüyorsa onunla bu anlaşmayı yapabilir. Fakat ebeveynler asla çocukları onların istediklerini yapıyor diye aptalca buldukları şeyler için onlarla anlaşmamalıdır.

Bazı ergenler manipülasyon ustalarıdır. "Beni seviyorsan... yaparsın." cümlesi ergenin ebeveynini yönetirken kullandığı en güçlü ifadedir. Burada ergen ana-babasının iyi birer ebeveyn olma arzularını kendi isteklerini onlara kabul ettirebilmek için bir araç olarak kullanmaktadır. En iyi ebeveyn karşılığı, "Ne kadar istersen iste sana zararı dokunacağına inandığım bir şeyi yapmana izin vermeyecek kadar çok seviyorum seni." olmalıdır. Manipülasyon olgusu sevgiyle değil kontrolle ilişkilidir. Ebeveyn-ergen ilişkisinde iyi bir tutum değildir.