Otistik bozukluk

[bluemoon24]

OTİZM NEDİR?



Bu bozukluk, konuşmada gecikme, ilgi alanında sığlık, çevre ile ilişki kurmama, insanlar yerine cansız nesnelerle ilgilenme, yaşıtlarıyla oyun oynamama ve tekrar edici basma kalıp davranışlarda bulunma ile belirlidir. Genellikle üç yaşından önce başlar ve görülme sıklığı 10 bin çocukta 6 kadardır. Erkek çocuklarda kız çocuklara oranla 4 kat daha fazla görülmektedir.OTİZMİN BELİRTİLERİ NELERDİR?



* Otistik bozukluğu olan çocuklar ile göz göze gelmek güçtür. Gözlerinize baksalar bile sizden uzaklara bakıyormuş gibidirler.* Sevilmeye ve kucağa alınmaya olumlu tepkilerde bulunmazlar; genellikle kayıtsız kalırlar, hatta bazıları bu duruma hırçınlık da gösterebilir. Kucağa alındıklarında kaskatıdırlar, kendilerini koy vermezler ya da ebeveynlerine sarılmazlar.* Adıyla çağrıldıklarında duymuyormuş ya da umursamıyormuş gibi davranabilirler.* Çevresindeki çocuklarla ya da yetişkinlerle ilgilenmezler, onların arasına katılıp oynamazlar.* Oyunları genellikle nesneleri çevirmek ya da sıraya dizmek, oyuncakların tekerleklerini döndürmek şeklindedir. Kendi halinde, yalnız basmadırlar. Oyuncakları amacına yönelik kullanmazlar. Örneğin, bir oyuncak arabayı sürmek yerine, tekerleğini çevirmekten hoşlanırlar.* Masallara, hayali kahramanlara ilgisizdirler. İlgi alanları sığdır. Örneğin, televizyonda sadece reklamları veya küpleri izlerler ya da aynı şarkıyı bıkmaksızın uzun süre dinleyebilirler.* Dönen nesnelerden büyülenmişçesine etkilenebilirler. Çamaşır makinesi ve teyp gibi mekanik eşyalara merakladırlar. Aynı nesne ile saatlerce ilgilenebilirler. Genellikle de nesnelerin parçalarıyla ilgilenirler. Eve gelen misafirlerin kendileriyle değil saatleri, küpeleri ya da düğmeleri ilgilerini çekebilir. İnsanlara eşya gibi davranabilirler.Bazıları nesneleri koklar, ısırır, onlara dokunur ya da bir nesneye bağlanma gösterebilir.Örneğin, bir parça ipi sürekli yanlarında taşırlar. Alışkın oldukları düzenin, çevrenin ya da giysilerin değiştirilmesinden büyük rahatsızlık duyabilirler. Örneğin, yaşadıkları evin iç düzeninin değişmesi, yeni giysilerin giydirilmesi, alışverişe farklı bir yoldan gidilmesi, duvardaki küçük bir leke ya da odadaki kırık bir sandalye otistik çocuklara büyük bir rahatsızlık verebilir. Böyle durumlarda, çevresine karşı hırçın ve yıkıcı davranışlar gösterebilir ya da kendilerine zarar verebilirler.Bu çocukların konuşmaları çoğunlukla gecikmiştir veya gelişmemiştir. Sözcük dağarcıkları sınırlıdır. Konuşabilecek kadar cümle kursalar bile iletişim kurma çabasın girmezler. Farklı nesneler ya da durumlar için yanı sözcükleri kullanabilirler. Yapılmasını istedikleri şeyleri söylemekten çok başkalarının elini ya da kolunu tutarak onlara yaptırabilirler. İstedikleri olmadığında uzun süren ağlamaları, nedensiz çığlık atmaları ya da uğuldamaları olabilir. . Bazı otistik çocuklar kendilerine söyleneni hemen ya da herhangi bir zamanda ve olmadık yerlerde papağan gibi tekrar edebilirler.



Sürekli aynı şeyleri söyleyebilirler. Ses tonunu, hızını ve vurgusunu ayarlamaları zor olabilir.* Yüksek seslerden ya da hiç beklenmeyen bir sesten çok korkabilirler.* Kendi etrafında dönme, yerinde sallanma, el çırpma, el burkma, kafasını vurma, karışık vücut hareketleri ya da kanat çırpma gibi davranışlar yapabilirler. Balerin gibi ayak parmaklarının uçlarında yürüyebilirler.* Bazı anne-babalar, çocuklarını kendi halinde, uslu, sorun çıkarmayan ve kendisine yeten bir çocuk olarak düşünebilirler. Bazı aileler de çocuklarının işitmediğinden ya da zeka gerisi olduğundan şüphelenirler. Bazıları ise çocuklarına ulaşamadıklarını ifade ederler.* Otistik çocuklar arasında zekası geri olanlar bulunduğu gibi normal veya üstün zekalı olanlar da vardır. Bazı otistik çocukların belli alanlarda olağanüstü yetenekleri olabilir. Örneğin, hangi tarihin hangi güne geldiğini hemen hesaplayabilirler, aritmetik işlemlerde üstün bir yetenek gösterebilirler ya da bir şarkıyı bir kez dinlemek ile hemen öğrenebilirler.* Otistik çocuklar ilgi ve zevklerini başkalarıyla paylaşmazlar.



Örneğin, hoşlandığı bir oyuncağı anne ya da babasına göstermezler.* Acıya dayanıklı olabilirler.Otistik bir çocukta yukarıdaki belirtilerin tümü görülmeyebilir. Belirtilerin şiddeti hafif düzeyden ileri düzeye kadar değişiklik gösterebilir.OTİZMİN NEDENLERİ NELERDİR?



Bu bozukluğun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Doğum öncesinde, doğum sırasında ve sonrasında oluşan tıbbi sorunlar önemli olabilir. Örneğin, gebelik sırasında geçirilen enfeksiyon hastalıkları, kanamalar, ilaç kullanımı, yüksek kan basıncı, göbek kordonunun bebeğin boynuna dolanması, 36ncı haftadan önce doğumun olması, düşük doğum ağırlığı, solunum problemleri ve uzamış sarılık gibi etkenlere bu çocukların öyküsünde daha sık rastlandığı görülmektedir. Kalıtsal etkenlerin önemli olduğu da ileri sürülmektedir. Bir çocukta otistik bozukluk var ise kardeşlerinde görülme sıklığı artmaktadır. Otistik kişilerin kendileri gibi otistik çocuğa sahip olma riski yüksektir. Beyindeki bazı bölgelerin gelişimini tamamlayamaması, beyincikteki bir takım hücrelerin gelişmemesi veya görevlerini yerine getirememesi nedenler arasında sayılabilir. Beyindeki serotonin, dopamin ve endorfinler gibi bazı kimyasal maddelerin artmasının da önemli olabileceği bildirilmektedir.OTİZM NASIL TEDAVİ EDİLİR?



Otistik bir çocuğun zeka düzeyi tedavi sonucunu belirleyebilir. Beş yaşına geldiği halde hala konuşmanın gecikmiş olması, zeka bölümünün 50'nin altında olması, epilepsi hastalığının bulunması ve klinik görünümünün ağır olması tedaviden yararlanma şansının az olacağını gösterir. Saldırgan davranışları olan otistik çocukların ilaç tedavisi ile bu davranışları azalmakta ya da ortadan kalkmaktadır. Ayrıca epilepsi gibi otizme eşlik eden bazı hastalıkları ilaçla tedavi etmek olasıdır. Türkiye'de belli merkezlerde otistik çocuklara bireysel ve grup eğitimini veren özel eğitim kuruluşları vardır. Buralarda bilişsel ve davranışçı yöntemlerle tedavi yaklaşımları uygulanır. Otistik çocukların bazıları bu merkezlerden aldıkları eğitimlerle öz bakımlarını yapabilir hale gelmekte, sözcük dağarcıkları gelişmekte ve sosyal iletişimlerinde düzelmeler olmaktadır. Tedavi programlarına yoğun ve aktif olarak ailelerin katılması, davranışçı tekniklerin ailelere de öğretilmesi önemlidir. Aileler çocuğun içine kapanmasına izin vermemeleri ve uyaranları çocuğa düzenli olarak sunmalıdır. Uğuldaması ya da tekrarlayıcı basmakalıp davranışları olan bir çocuğun ilgisi bir oyuncak ya da bir nesne ile başka yöne çekilmeye çalışılmalıdır. Uğuldamayı bıraktığı zaman ödüllendirilme, hızla ilgisini çekebilecek başka bir etkinliğe geçilmeli ve olumsuz davranışın sıklığı bu şekilde azaltılmalıdır.Eşyaları tanıtmak, onunla konuşmak ve güçlü bir duygusal bağ kurmak çok önemlidir. Otistik çocuğun tedavisi zaman alıcı, uğraştırıcı, pahalı ve güç bir tedavidir. Otistik çocuğu olan aileler hiçbir zaman ümitsizliğe kapılmamalı, çocuklarının birşeyler öğrenebileceğine inanmalı, onlarla sıcak ve yakın ilişkiler kurmalı ve çocuklarının tedavisinde sabırlı olmalıdır.Prof. Hv. Tbp. Kd. Alb. Teoman SÖHMEN



Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları



Anabilim DalıT.C.



GENELKURMAY BAŞKANLIĞI



GÜLHANE ASKERİ TIP AKADEMİSİ KOMUTANLIĞI28.08.2007





Kaynak: Anneyiz