[shamanic]

gereksiz yere aşı yaptırmayın

» hangi durumlarda aşıya gerek olmaz?
- ülkemizde yılda ortalama 100 bin kuduz şüpheli ısırık vakasından bahsediliyor. bu vakaların azımsanmayacak kadar önemli bir bölümü ‘sahipli köpeklere’ aittir ve olasılıkla bir çoğu gereksiz yere uygulanmaktadır.
örneğin, ısırılma nedeniyle tarafıma yapılan başvurularda ısırılan hayvan sahiplerinin tamamını doktora gönderdim. ama neredeyse hiçbirini de aşılamaya gerek yoktu. bazılarında çocuk kendi ev köpeği tarafından ısırılmış, bazıları komşunun bahçesine ziyaret amacıyla girdiği için ısırılmış, bazıları herhangi bir şekilde rahatsız ettikleri köpek tarafından ısırılmış, bazıları da yemek yiyen veya yeni doğum yapmış köpeğe yanaştığı için ısırılmış.
bakın, kuduz olan köpek, saldırgan dönemdeyken ev sahibi-misafir, çocuk-büyük ayırımı yapmadan herkesi ısırır. soruyoruz bu insanlara: "köpek başkasını ısırdı mı?" cevap: "hayır". o halde bu vakalar nasıl kuduz şüpheliymiş ben anlayamıyorum. hatta, bazıları köpeği tasmasından tutup veteriner kliniklerine getiriyor ve köpeğin kuduz olup olmadığını soruyorlar. bir doktorun ifadesine göre, kendisine telefon açıp “sahipsiz bir köpek arabamın tekerine pisledi, bana kuduz bulaşır mı?” diye soranlar bile var.
işte bu gereksiz korkular olduğu müddetçe aşı tüketimimiz elbette artar ve sokakta tek bir sahipsiz hayvan kalmasa dahi aşı tüketimimizde azalma olmaz.

aşılamaya gerek olmayan durumlar:

o halde hangi durumlarda aşılamaya gerek olmadığı iyice vurgulanmalıdır. somut olarak söylersek; aşağıdaki durumlarda aşı yaptırmaya gerek yoktur:
» bizi ısıran, denetimimizde gezen köpeğimizse ve bu köpeğimizin daha önce kuduz bir hayvan tarafından ısırılmadığını biliyorsak,
» bizi ısıran hayvan aşılıysa, ancak başka hayvanlarla denetim dışı temasları olmuşsa gözlenmesi koşuluyla,
» etrafta kimseyi ısırmamış bir köpeği herhangi bir şekilde kızdırmak suretiyle ısırılmışsak (bu köpek sahipli ve aşılı değilse gözlem altına almak koşuluyla),
» bilmediğimiz bir köpek olsa bile, okşamış, dokunmuş, kucağımıza almışsak, onun dışkı ya da idrarıyla temas etmişsek,
» yılan, kurbağa gibi soğuk kanlı herhangi bir hayvanla temas etmiş veya ısırılmışsak,
» tavşan, fare ya da benzeri küçük kemirici bir hayvan tarafından ısırılmışsak (bu hayvanlarda kuduz görülebilir. ancak şu ana kadar bu hayvanlardan insana bulaşan kuduz olgusuna rastlanmamıştır),
» şu an sağlıklı olan bir hayvan tarafından 10 gün veya daha önce ısırılmışsak,
» kuduran bir çiftlik hayvanının et ya da sütünü pişirdikten sonra tüketmişsek,
kuduz aşısına gerek olmayacaktır

şüphesiz bu vakaları tam olarak ancak doktorlar değerlendirebilir. bu nedenle kesinlikle doktora danışmadan karar verilmemelidir. internetten ulaşabileceğiniz, 2001 yılında yayınlanan “sağlık bakanlığı, temel sağlık hizmetleri genel müdürlüğü kuduz korunma ve kontrol yönergesi” son derece kapsamlı ve modern bir yönergedir. doktorlarımız aşı konusundaki kararlarını bu yönergeye göre vermektedir.

» bu bilgilerin ışığında, insan ısırılmalarında yapılması gerekenler:

-ilk yapılması gereken ısırık yarasının bakımı ve ısıran hayvanın akıbetinin izlenmesidir. ısırık yarasının, sabunlu sularla iyi bir şekilde temizlendikten sonra çeşitli antiseptiklerle dezenfekte edilmesi virüsün sinir dokusuna geçme olasılığını azaltacaktır. ayrıca, bırakın köpeği, insan ısırması bile olsa tetanoz olasılığına karşı önlemler gerekebilir; bu nedenle doktora başvurulması yararlıdır.
ısıran hayvan sahipliyse sahibine haber verilir ve 10 gün süreyle gözlem altında tutması istenir. bu sağlandığı takdirde hemen aşı olmaya gerek kalmaz. ancak, gözlem süresinde ısıran hayvanda kuduza dair belirtiler görülürse aşıya başlanır. sahipli olsa da, sahibinin denetimi dışında gezen, aşısız köpek ısırmalarında, hastalığın yaygın olduğu bölgelerde hemen aşıya başlanabilir. yakalanıp gözlem altına alınma imkanı olmayan bir evcil ya da yabani bir hayvan tarafından ısırılma durumunda ısıran hayvan kuduz kabul edilir ve buna göre işlem yapılır. hemen aşı ve seruma başlanmalıdır.

» köpekler ısırıldığı zaman yapılması gerekenler:
- köpeğimizde de aynı şekilde yaranın temizlik ve dezenfeksiyonu çok önemlidir. mümkünse ısıran köpek gözlem altına alınmalıdır. ısıran köpek kayıpsa kuduz olarak kabul edilir. yönetmeliklere göre, kuduz ya da şüpheli hayvan tarafından ısırılan köpekler. sahipliyse veya sahipsiz olsa da masraflarını üstlenecek kimseler olduğu taktirde 6 ay süreyle karantinaya alınır. ısırılan köpeklerimiz insanlarda olduğu gibi ısırık sonrası aşı tedavisine alınabilir. ancak bu uygulama daha önce aşılı olan köpeklerde daha sağlıklı sonuçlar verir.

» özellikle barınaklarda çalışan gönüllüler sık sık kuduz aşısı oluyorlar. her ısırma olayında aşı olmaları gerekiyor mu? barınaklarda köpeklerle sık teması olan hayvan korumacılara korunmak için ne önerilebilir?
- risk altındaki kişilere ısırma öncesi korunma sağlanması için 0., 7., 28. günlerde toplam üç doz aşı uygulanması önerilebilir. bu veya başka nedenlerle aşı yaptıranlar kuduza karşı mutlak bir avantaja sahip olurlar. böyle kişilerin ısırılması durumunda serum uygulamasına gerek kalmayabilir ama aşı düşünülmelidir. daha önce aşı olması nedeniyle uygulanacak aşı programı daha kısa olacaktır. örneğin uygulanacak aşı sayısı 6 doz yerine 1-2’ye indirilebilir veya ısıran köpeğin 10 günlük müşahedesi sırasında daha güvenli olarak beklenebilir.

» ısırık yarasına dikiş atılmaz denir bunun istisnaları yok mudur?
- derin veya geniş bir alanı kaplayan ısırık yaraları, enfeksiyon riski ve estetik kaygılar nedeniyle dikilebilir. ancak böyle durumlarda yara çevresine kuduz serumu yapılması şarttır.

» köpeğimize her sene koruyucu aşı yaptırmamız gerekiyor mu?
- yönetmeliklere göre evet! kişisel görüşüme göre hayır! özellikle evden dışarı çıkmayan köpeğe bu aşının yapılması şart değildir. yine, kuduzun salgın olmadığı ortamlarda, sahibinin denetiminde gezdirilen köpeklere gerekmeyebilir. her yıl düzenli aşılatılmış hayvanlar yaşlanınca, kuduzun yaygın olmadığı yerlerde aşı tamamen kesilebilir ya da iki senede bire indirilebilir…