manipülasyon
 

yapay alım satım.

kötüye kullanma, yanlış kullanma

zengin işi.

yönlendirme,gidişatı etkileme.

bkz. manipülasyon örnekleri)

insanları kendi bilgileri dışında veya istemedikleri hâlde etkileme veya yönlendirme.

gidişatı ve seyri değiştirmek için müdahale etmek.

provake etmek.

spk tarafından yasak olan, yapılması durumunda cezai yaptırımla karşılaşabileceğiniz, ama yakalanmazsanız paranın dibine vurma olasılığınız olan hırtoluk, yapay olarak bir ürünün değerini arttırıp, azaltıp, yalan dolan ile para kazanmak da denilebilir.

borsanın sebepsiz yere allak bullak olmasını sağlamak

borsada bir hisse senedinden oldukça yüksek miktarda alım yapmak, akabinde piyasada ya bilader bu hisse acayip çıkacak yabancılar giriyomuş uçacak, parayı bulcaz beklentisi yaratmak. insanların evini, arabasını, yazlığını vs.. satıp borsaya girmesi ve alım yapılan hissenin satılması sonucunda parayı bulmak. arkasında bir sürü ağlayan,sızlayan bırakır. yazıktır.

borsada, herhangi bir senette pozisyon alan bireyin senedin fiyatını yükseltmek amacıyla senedin tahtasında yapmış olduğu gayri resmi fiyat oluşturma hareketleridir. manipülatör ardından senet hakkında beklentiler varmış gibi açıklamalar yaparak alıcı oluşturur ve fiyatını sanal olarak yükselttiği hisseye alıcı bulur. elindeki hisseyi çıkarabilmek için çıkardığı dedikodular ise spekülasyona girer.

manipülasyon senedin fiyat ve hacim hareketleri ile ilgilidir.spekülasyonla karıştırılmaması gerekir.

manipülasyona bir örnek vermek gerekirse:



bir manipulatörün elinde 3000.000 ytl para olsun. fiyatını yükseltmek istediği abcde kağıdının da bir adet hissesinin piyasa değeri 5 ytl olsun.



en az 3-4 aylık bir periyotta, toplamak istediği senedi 5 ytl den satın almaya başlasın.

diyelim ki 2000.000 ytl para ile yaptığı alımlar sonrasında senedin fiyatını 6 ytl ye yükseltsin.

ikinci 500.000 ytl ile de senedin fiyatını 7 ytl ye yükseltsin.

üçüncü 500.000 ytl ile de senedin fiyatını 9 ytl ye yükseltsin.

en sonunda bu manipülatörün elindeki tüm hisselerin bedeli 9 ytl olur. dolayısıyla 5 , 6 ve 7 ytl ye aldığı senetlerin de son fiyatı 9 ytl olur.

genellikle ilk alımları yüklü yapar en sonlara doğru ise kağıda tavan yaptırır.

yeterli güce ulaştıktan sonra manipülatör satış yapmaya başlar. ilk elde aldığı tüm hisse senetlerini 9 ytl ye satar. böylelikle elindekilerin hepsini satamasa bile ciddi ve haksız bir kazanç elde etmiş olur.

burada manipülatörün en dikkat ettiği hususların başında gizlilik gelmektedir. tabi bu arada pozisyon almaya çalıştığı hisse senedinin ait olduğu şirketin patronu ile de arasını iyi tutmak zorundadır. zira kendisini patronun iflasa sürükleyebileceğinin farkındadır.

şöyle ki: patron genelde kendi şirketine ait hisse senetlerinin çoğunu elinde bulundurur ve manipülasyonu farkettiği anda ucuza satış emirleri girerek manipülatörün yükseltmeye çalıştığı senet fiyatlarını düşürür, gerekirse kendisi satış yapar ve alıcı da kendisi olur.

bazen de bunlar birlikte hareket ederek uçurmak istedikleri kağıdın hisselerini toplamak için düşük işlem hacimleri ile kağıdı baskı altında tutarlar ve keriz silkelerler. kağıdın yükselmeyeceğini zanneden kerizler de ucuza mallarını kaptırırlar. halbuki işbirlikçiler pusuda beklemektedir ve özellikle düşük işlem hacimleri ile fiyat düşürmeye çalışmaktadırlar ki satış emirlerini karşılayabilsinler. satılan malları da toplayan bu uyanıklar sonradan manipülasyona başlarlar.

manipülasyon yapmanın borsadan men edilme ve hapis cezası da mevcuttur.

türkiyenin en büyük spekülatörleri diye adlandırılan kişiler aslında birer manipülatördürler. çünkü yaptıkları iş manipülasyondur. spekülasyonu ise herhangi bir ekonomi dergisinin köşe yazarı yada televizyondaki bir kanalın ekonomi programının sunucusu yapabilir.

nedense spekülasyon ile çok karıştırılan bir borsa kavramı. manipülasyon kanuni olarak suçtur ancak spekülasyon suç değildir çünkü spekülasyon fiyat farklarından yararlanarak işlem yapmaktır.ayrıca



bu işlemi yapmak için operasyon yapılacak kağıda ait şirketin yönetim kurulları ile görüşmek şarttır. çünkü %1500 gibi devasa fiyat artışlarının yaşandığı bir kağıtta yönetim kurulu, hisseler aşırı değerlendiği için yeni bir halka arz ile büyük kazanç sağlamak isteyecektir. ülkemizde genelde büyük manipülatörler işlem yapılacak kağıdın şirketlerine bir ziyaret yaparlar. halka arz tekerlerine çomak sokacağı için yönetim kurullarındakilerini bir şekilde para veya şantaj gibi yöntemlerle kendilerine bağlarlar.



yapay bir yükseliş trendini oluşturmak için ekonomi yazarlarıyla da bağlantı kurulmalıdır. çeşitli forumlarda veya gazetelerde bulunan ekonomi yazarları ilgili kağıt hakkında sağlam kredi buldular, alacaklarını hızla tahsil ediyorlar gibi düzmece haberlerle küçük yatırımcıların da kağıda yönelmesini sağlarlar. böylece borsada dolaşım hacmi genişleyen kağıdın al-sat işlemleri ile fiyatının yükseltilmesi daha hızlı gerçekleşir. sonrasında keriz silkeleme ile vurgun tamamlanır.



Kaynak: İtüSözlük