iktidar
 

bkz. iktidarsızlık)



ifadesi, birkaç genel geçer siyasal sistemi terminolojik olarak açıklamakla pek tabii mümkündür.



sosyalizm: üretim araçları, sermaye, toprak sahipliğini ve kontrolünü bir bütün olarak topluma vermeyi savunan bir sosyal organizasyon teorisi.



faşizm: hiçbir muhalefet veyahut eleştiriye izin vermeyen, ülkenin tüm işlerini kontrol eden kuvvetli merkezi güce sahip bir hükümet sistemi.



devletçilik: kapsamlı ekonomik, siyasi ve diğer ilgili kontrolleri bireysel özgürlük pahasına devlette yoğunlaştırma prensibi.



devletçiliğin daha geniş ve genel bir terim olduğu ve diğer iki terimin de devletçiliğin birer versiyonu olduğu açıktır. bunun haricinde, devletçiliğin günümüzde de hakim olan bir siyasi eğilim olduğu diğerinden de açıktır fakat bu raddede cevaplanması gereken bir soru ortaya çıkar bu eğilimin yönünü belirleyen versiyon hangisidir? sosyalizm mi? faşizm mi?



durumu daha anlaşılır kılmak adına herhangi bir sözlük'e –daha doğrusu sözlük mentalitesine- uyarlayalım. diyelim ki bir komün var elimizde ve bir de bu komünü idare eden, haklarından sorumlu tutulan bir yönetim. aklımıza gelmesi gereken ilk şeylerden biri mülkiyet hakkı olmalıdır zira meyle yön verme ihtimali olan her iki versiyonun da ortak olarak niteleyebileceğimiz noktası, bu mülkiyet hakkı dediğimiz hakkı kullanma ve yönetme hakkıdır. bu hakkın taraflarca en rahat hatırladığı mevzu da sistem eleştirisi olduğundan, verdiğimiz örneklerde de bunu kullanacağız. devletçilik mantığı ile yönetilen bir sözlük tasavvur edelim şimdi ve böyle bir platformda ifa ve de iğfal edilecek mülkiyet hakkı hakkında çift taraflı düşünelim.



devletçilik tabanlı sosyalist bir sözlükte mülkiyet: entryler sözlüğe mal olmuştur. yazar entryleri üzerinde hak iddia edemez, entrylerin/başlıkların sahiplik ve kontrolleri bir bütün olarak sözlük'e devredilmiştir. iktidar feyk atmasına rağmen güce odaklıdır ve güç eleştirilmeye müsait değildir. bu da demektir ki çıkıp sistem eleştirisi yaparsanız ya mutlak eşitliği reddeden bir faşist ya da ahlaksız bir anarşist olmakla suçlanırsınız zira sosyalizm tüm izmler arasında demagojiye en yatkın öğretidir.



devletçilik tabanlı faşist bir sözlükte mülkiyet: entrylerin sahipliği kişiye/bireye bırakılmıştır fakat mülkiyetin kontrolü tamamen yöneticilere aittir ki bu da edit hakkını yok eden bir oluşumdur özünde zira kontrolsüz sahiplik gibi çelişkili bir kavramı ortaya çıkarır. bu da demektir ki sözlük yazarlarını, avantajları olmaksızın mülkiyete sahip olmanın sorumluluğunu sürdürürken, yönetimi de sorumlulukların hiçbiri olmaksızın bütün avantajlara sahiptir. bu bağlamda çıkıp sistem eleştirisi yaparsanız daha cümleniz bitmeden koşulsuz şartsız şutlanırsınız.





iktidar her iki uçta da budur. bunlara bakarak sosyalist bir sözlüğün faşist bir sözlükten daha dürüst olduğunu söyleyebilsek de kesinlikle daha iyi olduğunu savunamayız zira iş uygulamaya gelince bu ikisi arasında ağbi ben bir fark gördüm sanki diyen kendisini gayet güzel kandırıyordur. her iki sistem de aynı kolektivist prensibe dayanmaktadır, her ikisi de bireysel hakları reddetmekte ve bireyi kitleden aşağıda tutmayı bir görev bilmektedir, her ikisi de sözlük yazarlarının haklarını yönetim yetkisine dahil tutmaktadır. öz olarak her ikisi de iktidara dayalı, kabul edilebilirlik oranını tepedeki olarak adlandırılan, tarafsızlık ilkesini suistimal ederek belli bir husus hakkında tek tip bir düşüncenin kalıplaşması için uğraş veren sistemlerdir. bunu şöyle açıklayabiliriz



diyelim ki bir yazar herhangi bir durumdan, yaptırımdan, politikadan ötürü aksi, huysuz, müşkülpesent, rahatsız, memnuniyetsiz ve en doğal hakkı gereği bunu ifade ediyor. verilecek tepkileri şöyle bir sıralayalım



- kendilerini zan altında hissedenler konu ile ilgili yazı yazarak karşıt duruşa geçebilirler - ki bu da genellikle sözlük milliyetçiliğine tekabül eder. bu sözlük bizimdir, bizim kalacaktır. onu refaha kavuşturacağız, x kötüdür, bizimki iyidir tavrının kökeni burada yatar -

- bu kim lan? diyerekten söz konusu eleştirinin sahibi yazarı dışlayabilirler.

- ad hominem ve demagoji sanatından anlayanları, yazar hakkında araştırma başlatıp kendisiyle çelişme ihtimali taşıdığı sözlüksel vukuatları gündeme getirebilirler.

- yazarla direkt muhatap olmak yerine kitleye sesleniş yöntemiyle ayarlı göztepesi vermeye kalkabilirler.

- öf abi bu ne demiş yine ben bu yazarın entrylerini anlamıyorum zaten hiç deyip çet yapmaya devam edebilirler.

- camı açıp punk is deaaaaaaaaaaaad diye bağırabilirler.

- adonis kası çalışabilirler.



ama biri de çıkıp muktedir olma hali ile iktidar tutkusunun allak bullak edildiği yer burasıdır. napalım işte böyle bu. kapıldık gidiyoruz. senin finaller ne oldu? demez zira ideolojik eğilimin sözde reddedildiği bir platformda kaymak tabaka olarak adlandırılan güç sahiplerinin duygusal unsurlara yenilip, koşulsuz muhalefetlere prim vererek eğlenmeye devam ederler. objektivist ahlak tarafsız bir iktidar arzusuna yenik düşer.



mefhum-u muhalif yöntemine dayanarak iktidarsızlık'ın kötü bir şey olduğu öne sürülüp iktidarın iyi, güzel olduğu savunulabilir fakat kimse aynı anda otuz kişi ile sevişemez. bana bunu savunmayın.

güç olmadan hiçbir şekilde mümkün olamayacak olan bir olgudur iktidar. güç, para, fiziksel yıkım kapasitesi, zeka ya da başka parametreler olabilir. güç, tarih boyunca sürekli genişleyen bir anlama sahip olduğu için sürekli yenilenen bir imgeye karşı gelmektedir. iktidar ise bir durumu betimlemek için kullanılır.



sahip olduğunuzda aynı zamanda herşeye sahip olursunuz. o öyle bir kudrettir ki



birisi size yamuk mu yaptı, sadece bir telefon ile ad-soyad, lokasyon verirsiniz, işaret parmak ucu 2 boğum olarak size zarf içinde geri gelir.



iktidarınız yoksa, iktidar sahibine yakın olunuz.

salt devletle bir tutulamayacak kadar her şeyde ve her yerde, tahakkum ilişkisi yerine karşılıklı bir ilişkiyi akıllara getirmesi gereken kavramdır.
hikmetli hükümet ya da foucaultyen bir tarzda söylersek



ayrıca bilginin de bir iktidar kurma aracı olduğu söylenir,foucault'nun yalancısıyım.

korkuyorsun çünkü o senden kuvvetli nefret ediyorsun çünkü ondan korkuyorsun seviyorsun çünkü onu kendi isteğine boyun eğdiremezsin. sadece boyun eğdirilemeyenler sevilebilir.



yevgeni ivanovic zamyatin / biz*



Kaynak: İtüSözlük