Locarno Antlaşmaları
 

Locarno Antlaşmaları da Fransa'nın Almanya'ya karşı

güvenliği sağlama çabalarının bir sonucu olmuştur. Fransa, 1922 yılında

İngiltere'den bir ittifak koparamayınca, güvenlik meselesinin peşini bırakmadı

ve bunun için Milletler Cemiyeti'ne döndü. Milletler Cemiyeti, çalışmalarının

ilk gününden itibaren, silahsızlanma meselesi üzerine eğilmişti. Silahsızlanma

meselesi ise güvenlik meselesiyle sıkı bir bağlantı halindeydi. Bunun için

Milletler Cemiyeti 1923 yılında bir Karşılıklı Yardım Antlaşması hazırlayarak

bunu devletlerin onaylamasına sundu.Buna göre, bir devletin diğerine

saldırısı halinde Milletler Cemiyeti Konseyi kimin saldırgan olduğuna dört gün

içinde karar verecek ve diğer devletler saldırıya uğrayan tarafa yardım

edecekti. Fransa ve müttefikleri bunu kabul etti. Lakin İngiltere, Daminyonlar,

İskandinav devletleri ve Hollanda, taahhütlerini arttırdığı sebebiyle, bunu

kabul etmediler. Böylece bu güvenlik sağlama teşebbüsü suya düştü.Fakat

Milletler Cemiyeti bu işin peşini bırakmadı. Özellikle Fransa'nın

teşebbüsleriyle 1924 yılında Milletler Cemiyeti Asamblesi Cenevre Protokolu

adını alan bir Milletlerarası Anlaşmazlıkların Barışçı Yollarla Çözümü İçin

Protokol'u kabul ile bunu yine devletlerin imzasına sundu. Bu protokola göre,

devletler, aralarında çıkacak anlaşmazlıkları, ya Milletlerarası Daimi Adalet

Divanı'na veya hakeme havale edeceklerdi. Bunu yapmazlarsa, saldırgan

sayılacaklardı.İngiltere ve Dominyonlar, Milletler Cemiyeti Paktı'nın

kendilerine yeteri kadar taahhüt yüklediklerini, üzerlerine daha fazla taahhüt

alamıyacaklarını bildirerek bunu da reddettiler. Bu şekilde Fransa'nın,

güvenliği için, İngiltereyi kendisine bağlama çabaları yine sonuçsuz kalmış

oluyordu. Bunun üzerine Fransa, Almanya'nın iki yıl önce kendisine yapmış olduğu

bir teklife döndü.Almanya 1922 yılı sonunda Fransaya, İngiltere ve

Belçika'nın da katılmasıyla, karşılıklı olarak savaşa başvurmama taahhüdü

almalarını teklif etmişti. Rhur'un işgalinin arifesinde yapılan bu teklifi

Fransa, Almanya'nın kötü niyetli bir manevrası olarak karşılamış ve üzerinde

durmamıştı. Lakin Milletler Cemiyeti'nin güvenliği sağlama teşebbüslerinin

olumlu bir sonuç vermemesi üzerine, Fransa bu Alman teklifinde İngiltere'nin bir

garantisini gördü ve teklifi tekrar ele aldı.Esasen Dawes Planı da şimdi

Fransız-Alman münasebetlerini yumuşatmıştı. Öte yandan, 1923 Rhur buhranının

giderilmesinde önemli rol oynayan Alman başbakanı Stresemann da Fransa ile

münasebetlerin düzeltilmesine taraftardı. Fransa'nın Almanya'ya karşı durumunun

yumuşaması üzerine Stresemann, 1925 Şubatı'nda, Fransa, İngiltere, İtalya ve

Almanya'nın katılmasıyla bir saldırmazlık paktı imzasını Fransa'ya teklif

edince, görüşmeler başladı ve 16 Ekim 1925 de İsviçre'de Locarno'da, Locarno

Antlaşmaları adını alan belgeler imzalandı.Bu belgelerden birincisi

Almanya, Belçika, Fransa, İngiltere ve İtalya arasında imzalanmış olup, Almanya

ile Fransa ve Almanya ile Belçika arasındaki sınırların kesin olduğunu

belirtmekteydi. Yine beş devlet arasında imzalanan ikinci bir antlaşma ile de,

İngiltere ve İtalya, birinci antlaşmayı yani, batı sınırları statüsünü, garanti

altına alıyorlardı.Bundan sonra, Almanya ile Fransa, Belçika, Polonya ve

Çekoslovakya arasında ikili hakem anlaşma ve antlaşmaları imzalanmıştır.

Görüldüğü gibi, birinci ve ikinci belgelerle Almanya'nın sadece batı sınırları

söz konusu olmuş ve Almanya sadece bu sınırlar hakkında garanti vermiş, lakin

doğu sınırları, yani Polonya ve Çekoslovakya ile olan sınırları hakkında teminat

vermemişti. Bu sebeple, yine aynı gün Locarno'da, Fransa ile Polonya ve Fransa

ile Çekoslovakya arasında imzalanan anlaşmalarla Fransa, bu iki devletin Almanya

ile olan sınırları hakkında garanti verdi.Doğal olarak bu garanti

Almanya'ya yöneltilmişti. Almanya'yı tekrar milletlerarası işbirliğine sokmuş

olması bakımından Locarno Antlaşmaları iki -savaş- arası devrinin tarihinde

büyük önem taşımaktadır. Gerçekten, bu antlaşmaların arkasından, 1926 yılında

Almanya Milletler Cemiyeti'ne üye olarak kabul edildi.Antlaşmalardan

Fransa da çok hoşnut kaldı. Fransa Dışişleri Bakanı Aristide Briand, Biz

Locarno'da Avrupaca konuştuk. Bu, öğrenilmesi gerekecek olan yeni bir dildir

diyordu. Bununla beraber, Locarno Antlaşmaları Versay Antlaşması'nı

kuvvetlendiren değil, zayıflatan bir unsur olmuştur. Çünkü, Versay'ın sınır

hükümleri ancak bu antlaşmalarla teyid ve teminat altına alınmıştır. İkincisi,

Almanya, yine Versay'ın doğu sınırları için garanti vermemiş ve özelikle

İngiltere de bunu kabullenmiştir.