Arı Alerjisi
 

Arı alerjisi, toplumda sık görülen ve ölümcül sonuçları nedeni ile dikkatleri

üzerine çeken alerjik hastalıklardan biridir. Arı alerjisine ait ilk yazılı

kayıtlar M.Ö. 2641 yılında Mısır Firavunu Menses? in yaban arısı tarafından

sokulup ölmesine aittir. Dünyada yapılan çalışmalar sonucunda arı alerjisin

görülme sıklığına ait değişik rakamlar vardır (% 0.5-5 gibi). Amerika Birleşik

Devletleri? nde her yıl 40, Avrupa? da 20, Asya? da ise 10 civarında arı sokması

sonucu ölüm vakası bildirilmektedir. Buna rağmen bir çok vakanın ise tanı

alamadığı bilinmektedir. Ülkemizde yapılan çalışmalara göre ise arı alerjisi %

2-3 oranında görülmektedir. Arı alerjisi özellikle arıcılık ile uğraşan kişileri

tehdit ediyor gibi gözükse de toplumun diğer bireyleri de bu durumdan nasibini

alabilir. Arı alerjisi ile ilgili ciddi reaksiyonlar hemen her yaşta

görülebilmekle birlikte sıklıkla ölümcül reaksiyonlar 20 yaş altında

görülmektedir. Arı alerjisine ait ciddi reaksiyonlar erkeklerde iki kat daha

sıklıkla görülmektedir.

Dünya üzerinde bir çok arı çeşidi bulunmaktadır. En sık alerji sebebi olan

arılar; bal arısı (Honey bee), sarı arı (Yellow jacket), ve eşek arıları (Wasp,

Hornet)? dır.

Klinik Bulgular:

Arı sokması sonucu en sık görülen, lokal reaksiyonlardır. Arı soktuğu anda

iğne yerinde ani ve keskin bir ağrı duyulur, daha sonra bu bölge kızarır ve

şişer. Genellikle herhangi bir müdahaleye gerek kalmaksızın bir-iki saatte,

bazen bir gün içinde geriler. Daha nadir olarak bu reaksiyon 1 haftaya kadar

uzayabilir. Bu kişilerde arıya ait alerji antikoru (IgE) saptanırsa tedavi

gereksinimi doğar. Ağrı kesiciler ve buz kompresler, bazen de ağızdan

anti-alerjikler yeterli olabilir. Arı alerjisi olmasa da çok fazla sayıda arı

tarafından aynı anda sokulan kişilerde alerji dışında toksik reaksiyon

oluşabilir. Bu hastalarda tansiyon düşmesi, şiddetli ağrılar, bulantı ve kusma

gibi bulgular meydana gelebilir. Alerjik reaksiyonlar ise çok daha ciddi lokal

ve genel reaksiyonlara neden olur. Reaksiyonlar arının sokması ile bulguların

ortaya çıkkması arasında geçen zamana göre erken ve gecikmiş olarak ikiye

ayrılır. Erken reaksiyonlar; arı soktuktan sonra genellikle 15 dakika içinde

başlar ve bu süre ne kadar kısaysa, şiddeti de o derece fazladır. Sistemik

reaksiyonlarda lokal reaksiyonlardan çok daha ciddi olan izole kurdeşen ve

anjiyodemden anafilaksi, hatta ölüme kadar değişen reaksiyonlar görülebilir.

Arı alerjisi özellikle arı tarafından birkaç kez sokulan ve genetik olarak

yatkın kişilerde ortaya çıkar. Arı alerjisinin ortaya çıkması için genetik

olarak alerjiye yatkın bireyin birden fazla kez aynı arı türü tarafından

sokulması gerekmektedir. Yani ilk arı sokmasında alerjiye ait herhangi bir

reaksiyon oluşmaz. Sadece arının soktuğu yerde arı zehirine ait şişlik, ağrı ve

kızarıklık gibi bölgesel belirtiler olur. Ancak ilk defa alınan bu arı zehirine

karşı, alerjik hastalığa yatkın kişilerde immünglobulin E dediğimiz alerji

antikoru oluşur. Daha sonraki sokmalar sonucunda arı zehiri ile bu antikor

arasındaki etkileşim sonucunda ölümcül sonuçlar doğurabilecek olan anafilaksi

tablosu (arı alerjisi) ortaya çıkabilir. Arı alerjisi, ülkemizde özellikle arı

yetiştiriciliğinin çok olduğu bölgelerde rastlanmakla birlikte diğer insanlarda

da görülebilir. Örneğin; piknik yapılan yerlerde arı sokması sık rastlanılan

durumlardan biridir ve maalesef dramatik sonuçlarla karşılaşmamıza sebep

olabilir. Az önce de belirtildiği gibi arı alerjisinin gelişmesi için de kişinin

daha önceden arı tarafından sokulmuş yani ?duyarlılanmış? olması gerekir. Şu da

bilinmlidir ki arı tarafından her tekrar sokulma maalesef reaksiyonun daha büyük

boyutlarda karşımıza çıkmansa sebep olabilmektedir. Yani önceleri arı sokması

sonucu sadece bölgesel kızarıklık, kaşıntı gibi şikayetleri olan hastalarda daha

sonraki arı sokmaları sonucunda çok daha büyük reaksiyonlar oluşabilir. Bu

nedenle arı alerjisi bulgusu veren hastaların en yakın zamanda bir alerji ve

immünoloji uzmanı ile görüşmesi ?hayat sigortası? anlamı taşır.

Tanı ve Tedavi:

Arı alerjisi varlığı deri testleri ve kan testleri (RAST) ile saptanabilir.

Daha önceden arı tarafından sokulup ciddi reaksiyon görülen kişilere arı

alerjisi aşısı uygulamak gereklidir. Bu tür tedaviler mutlaka bir alerji ve

immünoloji uzmanı tarafından özel şartlar altında uygulanmalıdır. Arı alerjisi

olduğu kanıtlanan ve daha önceden ciddi reaksiyon hikayesi olan kişilere

uygulanan arı alerji aşısı (immünoterapi) neredeyse % 100 tedavi sağlayan bir

yöntemdir. Bunun dışında arı alerjisi olan kişiler mutlaka yanlarında bu durumu

belirtir bir künye taşımalıdır. Ayrıca kendi kendilerine uygulayabilecekleri

adrenalin enjektörlerini mutlaka yanlarında taşımalıdırlar. Arı sokmasından

hemen sonra elbise üzerinden dahi yapılabilen bu enjeksiyon hastaya bir

hastaneye gidinceye kadar zaman kazandırır ve hatta hayat kurtarıcı olabilir.

Tüm bunların yanında arı alerjisi olan hastalar yanlarında anti-alerjik ilaçlar

ve kortizon iğneleri bulundurmalıdırlar. Bunların hepsi hızlı bir şekilde

alınacak profesyonel yardıma kadar hastaya yaşam desteği şansı sağlar.

Özellikle yaz aylarını yaşamaya başladığımız şu dönemlerde arı sokması

açısından en riskli zamanları yaşamaktayız. Bu nedenle arı alerjisi olan

kişilerin, hatta alerji riski taşıyan kişilerin arı sokmalarından korunmak için

alabileceği çok basit önemleler bulunmaktadır. Bunlar aşağıda belirilmiştir.

Arı Alerjisi Olanlara Öneriler

? Yazın pazar alışverişi yapmayın, bahçede dolaşmayın,

? Açık yerlerde yemek veya meyva yemeyin, hoş kokulu meyva suyu, gazoz

içmeyin,

? Piknik yapmayın,

? Parfüm, deodorant, kolonya sürmeyin,

? Güzel kokulu sabun, şampuan kullanmayın,

? Parlak renkli, çiçekli elbise giymeyin,

? Çiçek toplamayın, çiçek takmayın,

? Tatile gittiğinizde etrafta arı kovanı olup olmadığını araştırın,

? Yaban arısını kovanı civarında öldürmeyin, bu arıdan salınan kokular diğer

arıları üzerinize çeker,

? Çıplak ayakla yürümeyin, mümkünse dışarıda uzun kollu ve paçalı giyisiler

giyin ve kahverengi giyisileri tercih edin, arılar kahverengini sevmez. Bahçe

ile uğraşmanız gerekiyorsa şapka ve eldiven kullanın,

? Terli olmak bütün böcekler için çekicidir, riskli bölgelerde terli olmamaya

özen gösterin,

? Eşek arısı saldırgan, bal arısı sakindir; ancak, sıcak havalarda her ikisi

de saldırgan olacağı için bu havalarda dikkatli olun,

? Sizi bal arısı sokarsa iğnesini büyüteç ve çımbızla almaya çalışın, veya

başka birinden yardım isteyin.

? Antialerjik ilaçları devamlı yanınızda bulundurun.

? Daha önceden şiddetli arı alerjisi geçirmiş kişilerin yanında her zaman

EpiPen® taşıması gereklidir. Epipen® kendi kendinize uyluk üst kısmından

uygulayabileceğiniz bir enjeksiyondur. Epinerfin içerir. Epinefrin anafilaktik

şokta kullanılan en önemli ilaçtır.

Arı sokması halinde;

? Sokma yerinin üstünden bandaj uygulayın, bu bandajı her 10 dakikada bir 3

dakika kadar gevşetin,

? Sokma yerine soğuk uygulayın,

? Anti alerjik ilaçları uygulayın,

? Elinizde adrenalin veya EpiPen® varsa kullanın,

? EN KISA ZAMANDA DOKTORA ULAŞIN



Insulin Vücutta Nasil İş Görür?Diyabet TipleriTip 1 Diyabetin Nedenleri[img]images/smilies/biggrin.gif[/img]aha Fazla Posa Yiyin.Hangi Yiyeceklerde Yağ Vardır?Hangi Yiyeceklerde Protein Vardır?Nişastalı Yiyecekleri Yerseniz Ne Olur?Şeker Yerseniz Ne Olur ?Tip I DiyabetYiyecek DeğişimiDeğişim ListeleriKalp Sağlığını Korumak İçin Ne Yapmalıyız?Daha Az Tuz TüketinYapay TatlandırıcılarUygun Zamanlarda BesleninTip II diyabetYürüyüş Yapmanın FaydalarıDoğru Olan Fiziksel Aktiviteyi SeçmekEgzersize Başlamadan ÖnceFiziksel Aktiviteler