Buharlı Araba
 

Böyle olduğu halde, Fransız askeri mühendisi Joseph Cugnot (1725-1804),

umutsuzluğa kapılmadı. Çok ufak tipte inşa ettiği bir Newcomen makinesini bir

arabaya yükledi. Buharı sıvılaştırma işini hava ile gerçekleştirdi. Hantal

sarkacın yerine bir dişli çark mandalı koydu. Tek ve büyük bir kazan yerine

buharı sırayla alan iki ufak silindir yerleştirdi. Makinesinin prototipi

1769'da tamamlandı. Bu üç tekerlekli bir yük arabası olup tek ön tekerlek hem

itici hem de yön verici görevini yükleniyordu. Bu araç 1770'te denendi.

Zamanında yazılmış bir anı bu aracı şöyle tanımlar: 2.500 kg.'lık bir

topu taşıyan hemen hemen aynı ağırlıktaki bu araç bir saatte 5/4 fersah yol

aldı. Cugnot ne yazık ki buharlaşma yoluyla eksildikçe kazanın suyunu

yenileyecek bir sistem kurmayı ihmal ettiğinden 15 dakikada bir durmak ve su

ikmali yapıp kaynamasını beklemek gerekiyordu. Ciddi bir sakıncaydı bu. O kadar

ki; başta aracı top taşıma işinde kullanmayı düşünen askeri mühendisler, bundan

çabuk caydılar. Aradan otuz yıl geçti, bir yenilik getirilmeyen makine

Napolyon'a teklif edildiğinde, o bite bu sakıncanın bir Watt makinesi sayesinde

giderilebileceğini ve bunun gerçekleşmesi halinde eşsiz bir savaş aracı elde

edebileceğini tahmin edemedi.Cugnot'nun makinesinin sakıncaları ne kadar

büyük olursa olsun bunların giderilemeyecek türden olmadığını ve makinenin

kullanışlı hale getirilebileceğini yalnız iki kişi anladı: Bunlardan biri, daha

önce de sözünü ettiğimiz William Murdock oldu. Cugnot'nun çalışmalarından haberi

var mıydı, yok muydu, bilemiyoruz. Ancak, halen Birmingham Müzesinde bulunan

onun tarafından yapılmış bir makine, buharlı araçlar üzerinde çalışmış olduğunu

ispatlamaktadır. Yüksek basınçlı kazan ve bir çift-etkili Watt

makinesiyle hareket eden bu araç, 1784'ten 1792'ye kadar kusursuz işledi. Ama o

tarihte ilk otomobil kazası da yapıldı. Araç sürücüsünün yönetiminden çıkıp

zavallı bir yayaya tampon darbesi indirmiş, adamcağızı korkudan baygın

düşürmüştü. Teknik engeli yenen ikinci kişi, yine daha önce sözünü ettiğimiz

Oliver Evens'tir. Beygir gücüne ihtiyaç duyulmayan bir araba icat etmeyi 1786'da

düşünmüş, ama çalışmalarına ancak 1800'de başlayabilmişti. Daha önce de buharlı

bir deniz tarama gemisi inşa etmişti. Keşfettiği yüksek basıncı bir arabaya

uygulayarak Philadelphia sokaklarında gezmeye başladı.Ama 1795'te

kendisine bir sermayedar ortak bulmak üzere Londra'ya temsilci gönderme gibi bir

hataya düştü. Temsilci başarısızlıkla döndü ve elindeki belgeler Richard

Trevithick adlı bir adamın eline geçti (1771-1833). Bu adam kuzeni Vivian ile

birlikte, Evens'in makinesinden yararlanmayı bildi ve atölyelerinde onunkine çok

benzeyen arabalar imal ederek piyasaya sürdü. Bu buharlı ilk otomobil, Camborne

(Cornoualles) Plymouth arasındaki 120 km.'lik yolu, saatte yaklaşık olarak 16

km. hızla gitmeyi başardı. Kendi türünde en başarılı olan bu araç, Londra

Sergisinde de gösterildi, ama hiç bir kapitalist ona sermaye bağlamaya cesaret

edemedi. Cugnot'dan beri bu hep böyle oluyordu; çünkü 1769' dan bu yana

artık gelişmiş olmakla birlikte buharlı makine kendini bir türlü kabul

ettiremiyordu. Evens ve Trevithick'in makineleri gelişmiş araçlardı ve taşıma

işlerinde başarıyla kullanılabilirdi. Ama nedense, hiç kimse parasını tehlikeye

sokmak istemiyordu. Bu nedenle buharlı araba denemesi tam bir başarısızlıkla

sona eren bir serüven oldu. Başarısızlığı iki nedene bağlayabiliriz: O

dönemde insanlar alıştıklarından başka türlü bir taşıma aracına pek ihtiyaç

duymamakta; sonra bir taşıt aracının hayvandan başka bir itici güçle

sürülebileceğini düşünememekteydiler. Böyle bir önyargının karşısında elbette

ki, mucitlerin eserleri ne kadar güvenilir ve gelişmiş olursa olsun kendini

kabul ettiremezdi. Kaldı ki, o dönemin insanlarında çağdaşlarımıza

benzer bir gelişme hevesi de yoktu. Bugün en kalın kafalı bile on yirmi ya da

yüz yıl sonra bütün makinelerin en gelişmiş duruma ulaşacağından ve ulaşımın

daha hızla yapılacağından kuşkusu yoktur. Trenden otomobile, otomobilden uçağa,

uçaktan füzeye gelişme hızla gerçekleştirilmiş, geçmişteki bu gelişim ilerisi

için bir garanti olmuştur. 2000 yılının tekniğinin 1970'inkinden kat kat üstün

olmayacağını artık kimse aklının köşesinden geçiremez. Bunun tersine 1800

yıllarında sürekli gelişmeye olan inanç yaygın değildi çünkü, sınırlı bir lüksün

dışında çoğunluk hep aynı şekilde yaşamışlardı. Bu durumun değişeceğini tahmin

edemiyorlardı. Watt' in makinesi fabrikaları işletmek; at, taşıtları çekmek ve

rüzgâr da değirmeni döndürmek içindi. Bu ruh tembelliği buharlı

makinenin ulaşım araçlarına uygulanmasının elli yıl geciktirdi. Ocağı, kömür

yığını ve koca. bacasıyla hantal görünümü karşısında onu ancak sabit bir, makine

olarak düşünüyorlardı. Bu koca şeyin bir posta arabasına yüklenip onu çekmesi

düşünülebilir miydi? Düzenli) bir hizmeti böylesine sevimsiz bir araca bırakmak

ne maskaralıktı!



Siyaset, Bilim Ve Tarih Bilinci (Doğan Özlem )The Benefits Of TreesEnerji TasarrufuAlternatif Ucuz Enerji KaynaklarıErozyonun Tanımı Ve ÇeşitleriDünyamızın HareketleriDoğalgazDeve KuşlarıTeknolojik CellatlarımızKüresel IsınmaÇimento İşkolu Ve SorunlarıAtmosferin Başlıca Gaz KirleticileriNükleer EnerjiYapay KristallerHyrogen Fuel  The Fuel Of FutureKentiçi Ulaşımı Ve Çevre SorunlarıPrcı HakkındaÇevre Kirliliği Ve SonuçlarıSivil SavunmaUluslararası Hukuk Ve Çevre