Don Olayı
 

OLUŞUMUYer yüzeyinin radyasyon ve kondüksiyon ile aşırı

soğumasına neden olan olaylar donun oluşması için elverişli temel koşulları

sağlarlar. Özellikle belirli bir yerin soğuk ve kuru bir polar hava kütlesi

tarafından doldurulması, havanın açık ve sakin olması, atmosferin su buharı

oranının düşük olması, karasal bir sıcaklık rejimi don için elverişli koşulları

oluştururlar. Bu koşullar altında kondüksiyon ve radyasyonla yeryüzü

sıcaklığının özellikle geceleyin aşırı düşmesi, sıcaklığın 0°C'ın altına

inmesiyle donun oluşmasına yol açar.Topoğrafik yapı da don oluşumunda

önemli bir rol oynar. Yükseklerde soğuyan ve ağırlaşan hava, yer yer çukur

alanlarda toplanarak bu kısımların don tarafından etkilenmesine neden olur. Şunu

da belirtmeliyiz ki, geniş alanlarda sıcaklık 0°C'ın üzerinde olduğu halde

topoğrafik yapının elverişli olması nedeniyle don olayı meydana

gelebilir.Gerek toprağın yapısının ve bitki örtüsünün türünün ve gerekse

de kar örtüsünün, don oluşumu ve don olayıyla meydana gelen buzun özellikleri

üzerinde çeşitli etkileri söz konusudur. Yer yüzeyinin donma hızı içerdiği suyun

miktarına da bağlıdır. Çok nemli topraklar kuru topraklara göre daha yavaş

donarlar. Ormanlık alanlar ise açık alanlara göre daha yavaş ve aynı zamanda

daha yüzeysel olarak donarlar.Yeterli düzeydeki kar örtüsü, adeta yer

yüzeyini dona karşı koruyan bir battaniye rolü oynar. Deneyler, yeterli

kalınlıktaki kar örtüsünün donmuş toprağı çözdüğünü de göstermiştir. Bu çözülme

derin kısımlarda başlayıp yüzeye doğru ilerler. Ancak, kar erimeye başlarsa

sızan suyun etkisi ile çözülme üst kısımlardan da

başlayabilir.KORUNMADona karşı korunmada ilk aşama, dondan en az

zarar görebilecek yerlerin tesbit edilmesidir. Havanın daha hareketli olması

nedeniyle yamaçlar don tehlikesiyle daha az karşılaşırlar. Göl ve deniz

kıyılarındaki rüzgarın etkisindeki yerler, burunlar ve yarımadalar da dondan

nispeten daha az zarar gören yerlerdir.



Doğan Cüceloğlu ..yeniden İnsan İnsanaİçimizdeki Çocuk-(Doğan Cüceloğlu)Sorun Çözme Teknikleri (Doğan Şahiner )Dişleriyle Doğan BebekSiyaset, Bilim Ve Tarih Bilinci (Doğan Özlem )The Benefits Of TreesEnerji TasarrufuAlternatif Ucuz Enerji KaynaklarıErozyonun Tanımı Ve ÇeşitleriDünyamızın HareketleriDoğalgazDeve KuşlarıTeknolojik CellatlarımızKüresel IsınmaÇimento İşkolu Ve SorunlarıAtmosferin Başlıca Gaz KirleticileriNükleer EnerjiYapay KristallerHyrogen Fuel  The Fuel Of FutureKentiçi Ulaşımı Ve Çevre Sorunları