Astronomi Tarihi
 

İslâm Dünyası'nda

astronomlar, birbirleriyle bağlantılı olan iki tür etkinlik üzerinde

yoğunlaşmışlardır: Hem gözlem aletleriyle gökyüzünü gözlemlemişler hem de gözlem

verilerini hareketli geometrik düzeneklerle anlamlandırmaya çalışmışlardır.

Bunlardan ilki, gözlemsel astronominin alanına girmektedir ve bu konuda İslâm

astronomları, belki de gözleme daha yatkın olan bilim anlayışlarının bir sonucu

olarak Yunanlılardan daha derin izler bırakmışlardır.İlk gözlemevleri

onlar tarafından kurulmuş, gözlemlerin dakikliğini arttırmak için yeni gözlem

araçları ve gözlem teknikleri geliştirilmiştir; hatta bu amaçla, açıların

ölçümünde kirişler yerine yeni bulunan trigonometrik fonksiyonlar kullanılmaya

başlanmıştır. Ancak kuramsal astronominin alanına giren ikinci etkinlikte, aynı

ölçüde başarılı olduklarını söylemek olanaksızdır.Müslüman astronomlar,

Aristoteles'in yolundan giderek, Yer'in hareket etmeksizin Evren'in merkezinde

durduğuna ve Güneş de dahil olmak üzere diğer bütün gök cisimlerinin onun

çevresinde dairesel yörüngeler üzerinde sabit hızlarla dolandığına

inanmışlardır. Bu konuda, Ptolemaios tarafından önerilen eksantrik ve episikl

düzenekleri önemli değişiklikler yapılmaksızın

benimsemişlerdir.Astroloji ise, Hellenistik Dönem bilginlerinde olduğu

gibi, astronominin bir dalı olarak görülmüş ve bir iki istisna dışında hemen

bütün astronomlar tarafından benimsenmiştir.İslâm Dünyası'nda

Ptolemaius'un Tetrabiblos (Dört Kitap) adlı meşhur eseri ile yaygınlaşan

astroloji, yıldızlar ve gezegenlerin, insanların mizacı ve geleceği üzerinde

etkili olduğu ilkesine dayanmaktadır. Bu dönem astronomisinin geniş kitlelere

nüfuz etmesinde kısmen yararlı olmuşsa da, bu dalın bilimsel hiçbir değeri

yoktur.YeniçağBu dönemde en önemli gelişme, astronomi alanında

olmuştur. Kopernik, Yunan Dönemi'nden beri yürürlükte bulunan Yer Merkezli Evren

Kuramı'nın yerine, Güneş Merkezli Evren Kuramı'nı kurmuş ve Yer'in, Güneş'in

çevresinde dairesel bir yörünge üzerinde dolanan bir gezegen olduğunu

savunmuştur. Böylece, Yer'in Evren'in merkezinden kaldırılmasına bağlı olarak

insanın Evren'deki konumu da yeniden sorgulanmaya başlanmıştır.Tycho

Brahe ise Yer'i Evren'in merkezinden kaldırmanın doğuracağı bilimsel ve dinsel

sakıncaları göz önünde bulundurmuş ve Yer-Güneş Merkezli Evren Kuramı ile

Kopernik'e karşı çıkmıştır.Kopernik'in kurmuş olduğu Güneş Merkezli

Evren Kuramı çerçevesinde yürütülen araştırmalar sonucunda Eudoxus, Aristoteles

ve Batlamyus'tan beri savunulagelmekte olan Yer Merkezli Evren Kuramı yıkılmış

ve Galilei ile Kopernik kuramı gözlemsel açıdan, Kepler ile kuramsal açıdan

geliştirilmiş ve çağdaş astronominin temelleri atılmıştır. Böylece Kepler'in

Elips Yörüngeler Kanunu ile gök mekaniğine giden yol

açılmıştır.YakınçağYakın dönem astronomi çalışmalarının

genellikle üç alanda yoğunlaştığı görülmektedir:Özellikle Herchell ve

Halley'in yapmış oldukları gözlemler sonucunda Güneş Sistemi'ne ilişkin

gözlemsel veriler artmıştır. Astronominin kuramsal yönünü oluşturan ve

elde edilen gözlemsel verileri değerlendirerek gökcisimlerinin hareketlerinin

matematiksel açıklamasını veren dinamik astronomi gelişmiştir. Mesela Laplace,

Güneş Sistemi'ndeki bütün gezegenlerin hareketlerinin matematiksel olarak

gösterilebileceğini öne sürmüştür. Fizik ve kimya alanlarında yapılan

araştırmalar sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda, yıldızların yapısını

inceleyen astrofizik ve Evren'in yapısını inceleyen kozmoloji gibi yeni bilim

alanları ortaya çıkmıştır. Özellikle astrofizikte Frounhofer ve Kirchoff'un,

kozmolojide ise Kant ve Laplace'ın yapmış olduğu araştırmalar çığır açıcı

niteliktedir. Bu dönemde astronomi alanında yıldızlar ve Evren'in

yapısına ilişkin çalışmalar artarak devam etmiş ve Evren'in oluşumuna ilişkin

Büyük Patlama Kuramı ortaya atılmıştır. Diğer taraftan, insanın bu evrende

yalnız olup olmadığı tartışılmış ve bunu belirlemeye yönelik çeşitli projeler

geliştirilmiştir.Yine bu dönemde gezegenlere ilişkin çalışmalar da ön

plana çıkmış ve 1930 yılında Tombaugh tarafından Plüton Gezegeni ve daha sonra

da bu gezegenin uydusu Charon bulunmuştur.



Siyaset, Bilim Ve Tarih Bilinci (Doğan Özlem )The Benefits Of TreesEnerji TasarrufuAlternatif Ucuz Enerji KaynaklarıErozyonun Tanımı Ve ÇeşitleriDünyamızın HareketleriDoğalgazDeve KuşlarıTeknolojik CellatlarımızKüresel IsınmaÇimento İşkolu Ve SorunlarıAtmosferin Başlıca Gaz KirleticileriNükleer EnerjiYapay KristallerHyrogen Fuel  The Fuel Of FutureKentiçi Ulaşımı Ve Çevre SorunlarıPrcı HakkındaÇevre Kirliliği Ve SonuçlarıSivil SavunmaUluslararası Hukuk Ve Çevre