Robert Fulton
 

Şansının yardımını da görmüyor değil. Günün birinde genç ulusun değerli

kişisi Benjamin Franklin'in karşısında buluyor kendini. Delikanlı portreye

çalışırken, tutkularını bu değerli kişiye açma fırsatını buluyor: Yeteneklerini

Avrupa'da sanatın vatanında geliştirebilir, Franklin acaba kendini orada ün

yapmış bir kişiye, sözgelişi Benjamin West'e tavsiye edemez miydi?Bir

süre sonra onu Londra'da görüyoruz. Perukalı, soylu kişilerin portrelerini

yapıyor ve tablolarını Royal Academy'de sergiliyordu. Yaşı daha yirmi altı ve

kaderi birden değişiveriyor. Stanhope'nin portresini yaparken ünlü mucit onu,

sanatını bir yana koyup kendini tekniğe vermesini sağlayacak kadar etkiliyor.

Fulton, Stanhope'nin icadının bir püf noktası olduğunu düşünmektedir. Genç

Amerikalı paleti, fırçayı bir yana atıp ünlü teknikçinin açtığı yeni ufuklara

doğru koşuyor: Watt makinesi, buharlı gemi...Kalbi sonsuz bir heyecanla

çarpıyor. Bu defa West'in şaşkınlık dolu bakışları karşısında cetveli alıp

bundan böyle ölçekli resimler yapmaya koyuluyor. Kaleminden sırasıyla siper

kazma makinesi, mermer kesme cilalama makinesi, kenevir ipliği tezgâhı, kanallar

için dip tarama gemisi, bir su arkı ve bir köprü tasarısı çıkıyor. 1796'da da

ırmak gemiciliğinin geliştirilmesi üzerine bir makale yayımlıyor. Bu

verimlilik İngilizleri şaşırtıyor. Ressam Fulton'u beğenirken Teknisyen

Fulton'un karşısında güvensizlik duyuyorlar. Wattların, Murdockların,

Arkwrightların ülkesinde, onun vatandaşlarına bir şeyler öğretebileceğin! sanmak

ne görülmemiş cüret! Bu soğuk karşılanma Fulton'u hayal kırıklığına uğratıyor ve

Fransızlar belki daha anlayışlı olurlar umuduyla Manş'ı geçiyor. Primum

vivere... Önce karın doymalı. Fırçalarını yeniden eline alıyor ve tabiat

manzaraları çizmeye koyuluyor. Parisliler onu iyi karşılıyorlar. Sanatı

sayesinde Fulton, Laplace, Monge gibi çağın bilim adamlarıyla tanışma imkânını

buluyor. Yıl 1800; Fransa ile İngiltere arasında siyasal gerginlikler

baş gösteriyor. Birinci konsül Manş'ın ötesine geçmek istiyor, ama İngiliz

donanmasından korkuyor. Ne var ki, öte yandan Fulton bu donanmayı yok etme

imkânlarını getirmiş: Denizaltı ve torpil. İyice belirtelim; söz konusu

sadece bir proje ya da bir model değildir. Fulton'un denizaltısı suyun üstünde

yelkenlerle, altındaysa elle işletilen bir manivela aracılığıyla ilerleyen 6.40

m. uzunluğunda bir gemiydi. Balastların içine su doldurmak yoluyla dibe iniyor

ve basılmış hava taşıyan bir depo, tayfalara 6 saat yetecek kadar hava

sağlıyordu. Gerçekten Fulton'un 1801'de Brest'te 7.60 metreye dalan Neutitis

adlı denizaltısı tam altı saat suyun dibinde kaldı. Torpil de bu deneyler

sırasında ortaya çıkmıştı. Araç patlayıcı maddeyle dolu bir keseden ibaret olup

askerin kendi elleriyle gidip düşman gemisine saplaması gerekiyordu. Bu

sakıncaya rağmen deney yine de büyük bir heyecan yarattı. Napolyon da

başta olmak üzere resmi makamların kafasızlığına insan bir kere daha şaşmadan

edemez. Kim bilir, belki de Fulton'un elinden tutsalar, onu destekleselerdi yine

onun sayesinde İngiliz donanmasını çok zayıflatmayı başarabilirlerdi. İngiltere

istilâya uğradı mı, kuşkusuz tarihin akışı değişirdi. Londra Hükümeti bu

tehlikeyi sezerek gemi komutanlarını bir denizaltı saldırısına karşı hazır

bulunmaları için uyardı. Ayrıca, Fulton'a da projesini satın almayı teklif etti.

Büyük Amerikalı, icadının kapsamını Napolyon'un takdir edemediğini

sezerek Jouffroy ve Stanhope'nin hayali olan buharlı gemiyi ele almıştı.

Fransızın olumlu çalışmalarından ve vatandaşı Fitch'in aldığı sonuçlardan haberi

vardı. Bunlardaki kusurları buldu ve giderebileceğine inandı. Dostlarından

birinin, Robert Livingstone'un mali yardımları sayesinde 1803'te ilk buharlı

gemisini inşa etti. Bu araç tahtadan yapılmış olup 20-30 m. uzunluğunda, 3.20 m.

genişliğindeydi. Çift etkili bir Watt makinesi 3.65 m. çapındaki çarkı

çeviriyordu. 9 Ağustos günü, akşam saat altıda buharlı gemi Seine ırmağında

saatte 4,7 km. hızla dolaştı.O yıllarda Auxiron ve Fitch ölmüşlerdi.

Jouffroy markisi de sürgünde bulunuyordu. Ne var ki Fulton da halkın

güvensizliğini yenmekte ötekilerden daha başarılı olamadı. Onlarca icadı

eğlenceli bir oyuncaktı, o kadar. Gelecek nasıl olsa yelkenindi. Napolyon belki

de donanmasına beklenmedik bir güç verecek olan bu deneylerin sürdürülmesini

destekleyecek sabrı gösteremedi. Fulton'un değeri yalnız, Watt'ınkine

eşit diyebileceğimiz bir yaratma dehasına sahip oluşunda değildir. Aynı zamanda

kötü şansına eşsiz bir kararlılıkla karşı gelmesini bilmiş, yoluna dikilen

önyargılar, çıkarlar, kayıtsızlıklar ve kötü niyetli kimselerle, görülmemiş bir

inat ve azimle savaşmıştır. Fransa ve İngiltere değerini takdir

edemediler, öyle mi? 1806'da vatanına dönüyor. Ona olan güvenini kaybetmeyen

dostu Livingstone'un sayesinde New York'ta Charles Brown' un tersanesinde bu

defa gerçek bir buharlı yolcu gemisi inşa etmeye koyuluyor. Ve 10 Ağustos

1807'de Clermont Hudson'un sularına indiriliyor. Clermont 40 m.

uzunluğunda 3.60 m. genişliğinde ve sualtı derinliği 2 m.'yi bulan bir tekneydi.

4.60 m. çapındaki iki çarkını iki silindirli, güçlü bir Watt makinesi

çeviriyordu. Vapur, gazetelerin günlerden beri alay konusu ettikleri bu Fulton

delisini görmeye gelen kalabalığın önünde demir aldı. Ama gemi rıhtımdan

ayrılıp yelken açmadan ve öteki teknelerin arasından, dümencisine uysalca uyarak

geçip uzaklaşınca, bütün bu alayların sonu geldi. Rıhtımı önce bir sessizlik,

sonra da çılgın alkışlar kapladı. Fulton zaferi kazanmıştı.Clermont,

Hudson üzerinde, New York-Albany (260 km. uzaklıkta) arasında düzenli seferler

yapmaya başlayacağı 7 Ağustos gününde bu 260 km.'lik yolu 32 saatte aldı. iyiden

iyiye ağız değiştiren gazetelerin, yeni icadı hararetle övmelerine rağmen vapura

tek yolcu bile binmeye cesaret edememişti. Dönüşte ise yalnız bir yolcu bindi ve

Fulton adamın altı dolarını büyük bir heyecanla aldı. Zaferi, çetin bir

mücadelenin meyvesi olmuştu, ama kesindi. Kısa zamanda araçların sayısı artmaya

başladı. 1811'de Clermont'a üç kardeş daha ekledi ve Fulton-Livingstone Firması

başarılara doğru hızla ilerlemeye başladı.



Siyaset, Bilim Ve Tarih Bilinci (Doğan Özlem )The Benefits Of TreesEnerji TasarrufuAlternatif Ucuz Enerji KaynaklarıErozyonun Tanımı Ve ÇeşitleriDünyamızın HareketleriDoğalgazDeve KuşlarıTeknolojik CellatlarımızKüresel IsınmaÇimento İşkolu Ve SorunlarıAtmosferin Başlıca Gaz KirleticileriNükleer EnerjiYapay KristallerHyrogen Fuel  The Fuel Of FutureKentiçi Ulaşımı Ve Çevre SorunlarıPrcı HakkındaÇevre Kirliliği Ve SonuçlarıSivil SavunmaUluslararası Hukuk Ve Çevre