Hayatimdegisti.com kişisel gelişim ritmotrans telkinli Cd'leri

bedenin dili uzadı

"beden dili hakkında edebiyat bilgini ebu osman cahız iki ciltlik eser yazmıştı. bin yıl sonra konuyu ele alan darwin bu alanı ilk kez dile getiren kişi olarak lanse edildi...

günümüzde abartılan beden dilinin öğrettikleri sadece davranışları değiştirmiyor, kişinin kimyasını da etkiliyor. fıtrilikten uzaklaşıp yapmacık olmaya zorluyor. son yılların popüler konularının başında nlp yani etkili iletişim teknikleri geliyor. bunun da başını "beden dili eğitimi" çekiyor. ilk kez bir beden dili uzmanı ile görüşüyorsanız elinizi kolunuzu nereye koyacağınızı bilemezsiniz. bir yandan el kol hareketleri, bakış ve duruş gibi davranışlarımızın ne anlama geldiğini merak ederken diğer yandan da deşifre edilmekten korkarız. zira her bir hareketin bir anlamı vardır. örneğin, ellerin önden kavuşturulması, "kendimi dış mesaja kapatıyorum" anlamı taşıyor; bacakların birinin diğerinden ayrılmış olarak önde durması kuvvet, ataklık ve şiddetli duyguları anlatıyor. bu örnekleri çoğaltmak mümkün. bu konudaki seminerlere ve yayınlara kariyer yapmak isteyenler ile kurumlar büyük rağbet gösteriyor.

bir bilinmezler yumağı olan insanı anlamaya yönelik çalışmalar uzun süredir pazarlama sektörünün eliyle yürütülüyor. iş dünyasında her gün bir yenisi ortaya çıkan kişisel gelişim yöntemleri, insanın yakın bir gelecekte davranışlardan ibaret bir varlık gibi ele alınacağını düşündürüyor.

her ne kadar duyguları paylaşma, manevi değerleri ön plana çıkarma gibi öğretilere yer verseler de kişisel gelişim uzmanları, genelde "beden dili"ne ilişkin çelişkili bilgiler kullanıyor. insanın ruh halini davranışlarına bakarak belirli kalıplar şeklinde genelleyen ve çoğu farklı kültürlerden tercüme kitaplara, bu alanın uzmanları dahi eleştirel yaklaşıyor. ancak, "profesyonel davranış" başlığı altında birçok kavram dilimize çoktan girdi bile.

artık yıllarca işinizin eğitimini almış olmanız ya da işyerinizde saçlarınızı ağartmanız profesyonellik adına bir şey ifade etmeyebiliyor. hal böyle olunca güç, karizma, etkili davranış gibi bilinç altını yönlendiren manevralara vurgu yapan etkili iletişimin kıyısından köşesinden geçmemiş bir kurum ya da kişiye rastlayamıyorsunuz. işini değiştirmek isteyen, kariyerini güçlendirmek ya da ilişkilerini düzenlemek için mücadele eden herkese göz kırpan bir dünya halini almış durumda davranış bilimleri.

insanlar, daha çok başarı ve daha çok kazanç için belirli püf noktalarını çoktandır öğrenmeye gönüllü olsalar da davranış bilmelerinin kişiyi hangi yöne götüreceği hakkında net bir bilgiye sahip olmak zor mesele.

insanı tanımaya yönelik geliştirilen iletişim teknikleri arasında etkinliği yüzde 60"larda olan "beden dili"nin ayrı bir önemi var. zira, sözlü anlatımı destekleyen vücut dilinin etkinliği artık sözlerden daha güçlü vurguya sahip. meydanlara çıkan siyasiler ses tonu, hitap şekli, duruş ve el hareketleriyle anlattıklarının, sözlü aktarımlarından daha önemli olduğunun farkında. seçimi kazanmayı hedefleyen bir çok başkan adayının bir imaj-maker"ı var artık. "davranışlar, jest ve mimikler olmasaydı, insanlar birbirleriyle anlaşamazdı" şeklindeki yorumlara bakılırsa bedenin mesajları hiç de yabana atılır gibi değil.

beden dili doğu"da 8. asırda biliniyordu

doğu kaynaklarında hal dili denilen davranışlarımıza dair ipuçları, günümüz tanımıyla beden dili olarak ilk kez 1970"lerde tartışılmaya başlandı. oysa 8. yüzyılda insanı en kapsamlı şekliyle ele alan kur"an-ı kerim"den yola çıkarak insan davranışlarını ortaya koyan 2 ciltlik bir eser kaleme alınmıştı. kur"an"da 527 yerde geçen "beyan" sözcüğünden hareketle önce imam şafi"nin bilim ortamına taşıdığı beden dilini aynı dönemde yaşayan edebiyat bilgini ebu osman cahız daha kapsamlı bir şekilde ele alır ve beyan ve"t tebyin adlı 2 ciltlik eser ortaya koyar.

cahız"dan bin yıl sonra fareler üzerinde yaptığı deneyler ve birtakım çalışmalar sonucu hayvanlarda duyguların ifadeleri kitabını yazan darwin, batılı kaynaklarca beden dilini ilk ortaya koyan bilgin olarak ele alınır. dolayısıyla ebu osman el cahız"ın adından bile bahsedilmez. hem batılı kaynaklar hem de doğulu bilim çevreleri cahız"ın çalışmalarına duyarsız kalır.

darwin"den sonra, iletişimin kaynağının neler olduğu sürekli merak uyandıran bir konu olur. iletişim öğretilerinde jestler, ses tonu, sessiz dil gibi ögelerin yanında davranış şekilleri günümüzde daha çok ön plana çıkan bir unsur. en az davranışlar kadar mercek altına alınan diğer bir husus ise sözlerin mi yoksa beden dilinin mi daha etkili olduğu.

beden dilini izah ederken öne sürülen basmakalıp örnekler ve şekiller eleştiri oklarına hedef olmaktan kurtulamıyor. çeviri kitaplardaki yorumlar aynen alınıyor ve bizim davranış şekillerimizle ilintileniyor. kişisel gelişimciler ise, hangi kültüre ait olursa olsun davranışlarda benzer özelliklerin bulunduğunu savunuyor. buna göre sonradan kazanılan yetenekler birbirleriyle benzerlik gösteriyor. dolayısıyla, aynı öğretilerin dünya üzerinde elden ele dolaşmasında çok da bir mahzur görmüyorlar. işin ilginç olanı, beden dili teknikleri hem birçok açıdan eleştiri oklarına hedef olmaktan kurtulamıyor hem de insanı tanıma açısından öğrenilmesi gereken bir bilim olarak görülüyor. en çok eleştiri ise öğretilen davranış kalıplarının kişilikleri gizlemeye zemin hazırladığı yönünde...

kutsal kitaplarda beden dili

"eğer kişi olduğu gibi değil de farklı tanınıyorsa davranışlarını gözden geçirmelidir. fikirler ve davranışlar gelişmelere göre değişir." bu sözler kur"ân"da insan davranışlarını araştıran prof. dr. necati kara"ya ait. tevrat, incil, zebur ve kur"an"da insan davranışlarını irdeleyen yüzüncü yıl üniversitesi öğretim görevlisi prof. dr. necati kara, kutsal kitaplarda beden dilini araştırmış. kur"an"da beden dili kitabını yazan kara, konuyu tevrat"tan başlayarak şu ifadelerle örneklendiriyor. "kain (kabil) çok öfkelendi ve çehresini astı. ve rab kain"e dedi: niçin öfkelendin ve çehreni astın?.. " incil"de ise zekeriya (a.s) hakkında aktarılan bir kıssayı örnek gösteriyor. zekeriya (a.s) çok yaşlıdır. karısı elisabet ise hem yaşlı hem de kısırdır. çocukları da yoktur. zekeriya peygamber, allah"tan çocuk ister ve duası kabul olur. duasının kabul olduğundan emin olmak için de bir delil ister. zekeriya peygamber"in cebrail"e inanmayıp delil istemesi üzerine kendisine delil olarak bir süre dili tutulacağı ve işaretle konuşacağı bilgisi verilir. aynı olay kur"an"da da geçer. zekeriya peygamber, 3 gün süre ile konuşamaz ve işaretle mesaj verir. kara"ya göre, beden dilinin kur"an"da bir ifade biçimi olarak kullanılmasının en büyük delili sözlü dil yerine geçen işaretlere yer verilmesidir. burada "savm "ve "remz" kelimeleri susmayı ve işaretlerle anlatımı vurgular.

kur"ân"ın, konuşmanın anlamsız olduğu yerde beden dilini önerdiği yorumunu yapan kara, mukaddes kitabımızın bedenin birçok davranışlara ilişkin nasıl tavır takındığına dair sayısız örnekler içerdiğini vurguluyor. bunu destekleyen ayet yorumlarından bazıları ise şöyle: hz isa"nın doğumuna ilişkin sorular karşısında meryem"e işaretle cevap vermesinin önerilmesi, bu olay karşısındaki en uygun tavra işaret eder. habil ve kabil kıssasında da bedensel dil etkilidir. yine kur"ân"da geçen ayet (alâmet, işaret) sembol, belge olarak "şe"air", kaş, göz, dudak , baş ve el kol hareketlerini içeren "remz" kelimesi, ayrıca sükut ve beyan gibi sözcükler beden dili için önemli vurgu mahiyetindedir. ses tonu, bakış tarzı, oturma, kalkma ve yürüme şekilleri gibi eylemlerden de sıkça bahsedilir. dilin ise ayrı bir önemi vardır. kur"ân, insanların ses tonundan tanınacağına işaret eder.

ayrıca kur"ân"ın 20. yüzyılda bilim tarafından da kabul edilen el ve ayakların duyguları açıkladığı bilgisini 7. asırda haber verdiğine dikkat çeken kara"ya göre kitabın maksadı, getirdiği ilahi mesajı bütün ayrıntılarıyla insanlara gereği gibi anlatmak ve açıklamaktır. bu açıdan işaret ve beden diline ait bütün unsurları en ince detaylarıyla işliyor.

kendine çeki düzen ver

bedenin reaksiyonu ani ya da kendiliğinden oluşuyor. iletişim alanında çalışan uzmanlar tam da bu noktada vazgeçilmezleşiyor. iletişim teknikleri uzmanı saadet şen"e göre, beden dili kontrol edemediğimiz davranışlarla ilgilenir ve bunları düzenler. aynı zamanda imaj-maker"lık yapan şen, beden dili çalışmalarında uzmanın hedefinin aslında kişilerin ilk izlenimler yoluyla kendileri hakkında oluşan kanaatleri olumluya çevirebilmek olduğunu belirtiyor. çünkü bu izlenimler kişiyi yönlendiren ve kontrol eden etkiye sahip. şen"e göre beden dili tekniklerini bilen birinin ne giydiği ilk izlenimler açısından fazla bir önem arz etmeyebiliyor.

"beden dilinden anlıyorsanız karşı tarafı anlamanız kolaylaşır" diyor. davranışların kalıp olarak ve genellemelerle verilmesini sakıncalı buluyor. standart davranış şekillerinin kişiler üzerine yapıştırılmış bir etiket gibi duracağını ve inandırıcı olmayacağını belirtiyor. dolayısıyla, "iletişim uzmanı davranış şekillerini yorumlarken yüzde yüz doğrulara vurgu yaptığını iddia etmez. olasılıklar üzerine konuşur. diyelim ki, kişi kollarını birleştiriyor ve arkaya yaslanıyor. bunun birçok nedeni olabilir. burada bir kanaat belirtmek için kişinin tüm davranışlarını bir bütün olarak bilmek gerekir. iletişim danışmanının görevi kişiye baştan şekil vermek değil, var olan iyi yönleri ortaya çıkarmak ve kişinin kendisini daha iyi ifade etmesini sağlamaktır" diyor. iletişim tekniklerini bir bütün olarak ele alan şen, bu alanda pek çok uzman ve kitap bulunmasını konunun abartıldığı, olduğundan farklı gösterildiği şeklinde yorumluyor.

"beden dili kamuflaj yöntemi oldu"

insanı tanıma adına revaç bulan pek çok yöntem var. bunlardan biri de imza ve yazılar yoluyla karakter tahlilleri. fizik öğretmeni hacer şahin küçük yaştan itibaren insan davranışlarını gözlemlemeye yoğunlaşmış. davranışlardan, yüz hatlarından ve avuç içindeki çizgilerden hareketle tespit edilen kişilik bilgilerinin doğruluk derecelerinin yüzde 60"larda olduğunu belirten şahin, kendi çalışmasının yüzde 90 isabet kaydettiğine inanıyor. tekniğinin bilimsel olduğunu fakat insanların bunu falcılıkla karıştırdığını söylüyor. okulda öğrencilerin defterlerine ya da kağıt üzerine rastgele karalamalarına bakarak o anki ruh halini anladığını ve onlarla konuşarak yardımcı olduğunu belirten şahin, aynı zamanda yüz şeklinden de kişinin ruh halini okuyabildiğine inanıyor. bu tür yeteneklerin insanlara doğuştan verildiğini kaydediyor.

şahin"in, beden dili öğretilerinin kişinin saklamak istediği davranışları gizlemesine yardımcı olduğu şeklinde ilginç saptamaları da var. "insanlar önce kendisini kamufle etmek için bazı davranış kalıplarını öğreniyor. bir zaman sonra bu davranışların getirdiği ruh haline bürünüyor" diyor. davranış metotlarıyla insanların olduğu gibi davranmadığını belirtiyor: "gülümsemeler kızgınlık ifadesini ört bas etmede kullanılıyor. kişi eğer sert mizaçlı ise kendisini öğrendiği davranış teknikleriyle farklı gösteriyor. gerçek fikirler beyan edilmiyor. beden dili riyayı yaygınlaştırıyor."

hacer şahin, bu alana ilgi duyanların zihinlerinde şu sorulara cevap bulmasını öneriyor: beden dili yöntemleri davranışları değiştirirken kişiliği de değiştiriyor mu? insanları tek tip davranışlara yöneltiyor mu?..

beden dilini değiştiren kişinin kişiliğinde de değişiklikler olduğu noktasında iletişim uzmanı saadet şen"in de benzer görüşleri var. ancak şen bu değişimi olumlu boyutlarda ele alarak zaten olması gereken bir süreç gibi görüyor. şen, "insanlar hissettikleri gibi davranmazlar, davrandıkları gibi hissederler; davranışlar kişinin kimyasını değiştirir" diyor. sporun insanı daha dinamikleştirdiği gibi argümanlarla izah ediyor bu tezi.

"işini ve eşini iyi seç"

kur"an"da beden dilini irdeleyen fırat üniversitesi öğretim görevlisi hüseyin emin sert"in ise konuya islâm kültürü açısından daha farklı bir yaklaşımı var. sosyal bilimler doktoru sert"e göre davranış biliminin kuralları kendi kültürümüzle yakından ilintili. buna göre, iletişimde selam önemli bir başlangıç noktası: "selam günümüzde adı olumsuza çıkan bir anlam oldu. selam, benden sana zarar gelmez anlamı taşır. doğru olan öğretileri bilinçsiz kullananların eliyle değerlerimiz olumsuz algılanır oldu. dolandırıcı bir tüccar düşünün, "selamün aleyküm" deyip söze giriyor ama ardından yalan söylemeye başlıyor..."

izlenimlerin oluşma sürecini ise, frekans uyumu olarak nitelendiren sert"e göre, ilk karşılaşmada beden dilinin etkisi yüzde 50. selam verme şekli, tebessüm ve bakışlar ise daha belirleyici. giyim tarzları, dünya görüşleri açısından önemli. kravat seçimi bile toplumsal bir olay...

durum ve hedef teorisi olarak iki metot geliştiren sert, bu metotlarını, bugünlerde hayat yayınları"ndan çıkacak olan kur"ânda beden dili kitabında oldukça ayrıntılı bir şekilde irdeliyor. ayrıca, gençlere önemli referans kaynağı olarak gazali"nin ihya-i ulumi"d din"in 4. cildini tavsiye ediyor. marifetnâme kitabının da kişileri tanımadaki önemine değiniyor.

kişinin gelişiminde karşılaştığı güçlüklerin etkili olduğuna inanıyor. hedef teorisinde ise hayatta iki şey önemlidir diyor: meslek ve eş seçimi. ikisi de hayatınızı dolduran ögeler. ikisi de doğru olarak seçilmiş ise hayatınız yolunda demektir...

davranışlarıyla masaya yatırılan insanı tanımada daha insaflı olan yöntem, kişilerin ilgi kaynakları, eğitim durumu ve çevresiyle bir bütün olarak irdelenmesi. çünkü, herkes kendi bilgi düzeyine göre düşünür ve hareket eder...
meral yılmaz ın kaleminden