Sinüs
 

SinüsAğrı, basınç, akıntı

Yardım edin sinüslerim beni öldürüyor! Bunu daha önce hiç söylediniz mi? Daha önce hiç böyle hissettinizmi? Eğer cevabınız hayır ise siz çok şanslısınız demektir. Çünkü her yıl milyarlarca lira sinüs problemleri için harcanmaktadır (burada dolgunluk, baş ağrısı ve burun akıntısı).

Soru: Herkesin sinüsü var mıdır?

Cevap: Evet, yeni doğmuş bir bebeğin bile çok küçük olsa dahi sinüsleri vardır. Başlangıçta bezelye büküylüğünde olan bu boşluklar burnun içinden yüzve kafatası kemiklerinin içine doğru genişleyen boşluklardır. Çocukluk ve genç erişkinlik çağında büyümüye ve genişlemeye devam eder. Hava cepleridirler: Burnun iç yüzünü kaplayan zarın aynısı tarfından kaplanmaktadırlar ve bir kurşun kalem başı büyüklüğünd eaçıklarla burun boşluğuna bağlanırlar.

Soru: Sinüsler ne işe yarar?

Cevap: Sinüsler normal (mukus) salgı oluşturan burun, sisteminin bir parçasıdır. Normal olarak burun ve sinüsler günde yaklaşık olarak yarım litre mukus salgılarlar. Üretilen mukus burun örtüsü (mukoza) üzerinde hareket ederek toz parçacıklarını, bakterileri ve diğer havayla taşınan partikülleri süpürür ve yıkarlar. Daha sonra bu mukus geriye boğaza süzülür ve yutulur. İçindeki parçacıklar ve bakteriler mide asidi tarafından parçalanır. Birçok insan bunun farkında değildir, çünkü normal bir vücut fonksiyonudur.

Burun gerisine akıntı ne demektir?

Burun içi hava kirliliği tarafından, alerjiye neden olan maddeler tarafından, dumanla veya virüsler tarafından rahatsız edildiğinde normalden çok fazla mukus üretilir. Bu burun zarlarındaki alerjik maddeyi yıkayıp uzaklaştırmak amacıyla bol miktard aüretilmiş, berrak, su gibi bir salgıdır. Bu burun arkasına akıntının en önemli nedenidir. Bir başka tipte ise mukus yapışkan vekıvamlıdır. Bu, hava yollarıın çok kuru olduğu ve zarların yeterince sıvı salgılayamadığı durumlarda görülür. Bakteriler tarafından oluşturulan enfeksiyonlarda da yapışkan ve kıvamlı mukus gözlenir aynı zamanda cerahatten dolayı mukusun rengi sarı veya yeşil olabilir.

Sinüzit

"-it" eki tıpta enfeksiyon veya enflamasyonu ifade eder. Bu nedenle sinüzit, sinüslerin enfeksiyonu veya enflamasyonudur. Tipik bir akut sinüzit vakası soğuk algınlığı veya alerjik bir atak sonucunda burun örtüsünün şişmesi sonucunda fazla miktarda mukus salgılanması ile ortaya çıkar. Zarlar o kada çok şişebilir ki sinüslerin küçük açıklıkları kapanır. Hava ve mukus burun ile sinüsler arasında rahat hareket edemezse musuk sinüsler içind ebirikir ve basıncın artmasına neden olur. Bu, hangi sinüsün etkilendiğine bağlı olarak yüzde veya alında üzerine basmakla oluşan, gözler arasında veya gerisinde, yanaklardave üst dişlerde ağrıya neden olur.

Çıkışı kapalı ve mukus dolu bir sinüs bakterilerin üremesi için çok uygun bir ortamdır. Soğuk algınlığı normalden fazla sürerse ve sümüğün rengi yeşil sarıya döner veya kötü koku veya tat oluşursa muhtemel bakteriyel enfeksiyon gelişmiştir. Akut sinüzit olgularında yüzdeki ve alındaki ağrı çok kötü olabilir. Sinüs çıkışının uzun süre kapandığı durumlarda kronik sinüzit gelişir. Başağrısı az görülür ancak akıntı ve kötü koku devam eder. Enflamasyonun çok aşırı olması sonucunda polip adı verilen oluşumlar gelişir. Bazı sinüzit olguları üst dişteki enfeksiyonun sinüse geçmesi sonucunda oluşur.

Soru: Sinüzit tehlikeli midir?

Cevap: Sinüzit olgularının büyük çoğunluğu tıbbi tedaviye cevap verir ve tehlikeli değildir. Bununla birlikte sinüs içindeki bir enfeksiyon hem göze hem de beyine çok yakındır. Enfeksiyonun göze veya beyine yayılması çok nadirdir.

Bununla birlikte enfeksiyonlu sinüslerden akan mukus akciğerler için sağlıklı değildir. Sinüsiz, bronşit, kronik öksürük vey astımı ya azdırır ya da bunların ortaya çıkmasına neden olur.

Sinüs baş ağrısı

Soğuk algınlığı sırasında veya burun örtüsü şiştiği ve burnun aktıı zamanda veya burun sümükle dolu olduğunda yüzde, yanaklarda alında veya göz çevresinde ortaya çıkan baş ağrısı muhtemelen sinüsiz ağrısıdır. Sinüs enfeksiyonu buna neden olur. Bir başka tür sinüs baş ağrısı iğse uçak inmek üzere alçaldığı zaman ortaya çıkar. Bu özellikle soğuk algınlığınız veya aktif alerjiniz varsa belirgin olur (buna "Vakum Baş Ağrısı" denilir).

Maalesef sinüs baş ağrısıyla karıştırılabilecek birçok başka neden vardır. Örnek olarak migren ve diğer damar kaynaklı baş ağrıları veya gerginlik baş ağrısı hem alında ve göz çevresinde ağrı oluşturmas ıhem de burun akıntısına da neden olabilmelerinden dolayı sinüzit ile karıştırılabilirler. Ancak bu tip baş ağrıları doktor müdahalesi olmadan kısa sürede gelip geçerler. Doktor müdahalesi olmadan uzun süren ve ancak antibiyotik tedavisile düzelebilen sinüzitten farklıdırlar. Bununla birlikte arada sırada gelen, bulantı ve kusmaya neden olan baş ağrısı daha ziyade migren baş ağrısıdır. Ağır, sık ve uzun baş ağrılarının tanısı için mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Doç. Dr. Dilaver ÖZTURAN



Soru: Kimler sinüs problemiyle karşılaşır?

Cevap:

1) Gerçekte herkes sinüs enfeksiyonu geçirebilir Alerjisi olanlar: Bir alerji atağı soğuk algınlığı gibi mukozanın şişmesine, sinüs kanallarının kapamanmasına, mukus akımının engellenmesine ve bakteri enfeksiyonuna neden olur.

2) İyi nefes almayı ve mukus akışını engelleyecek yapısal burun bozuklukları olanlar: Örnek olarak kırık bir burun veya septum deviasyonu. (septum: Burun delikleri arasında burnu sağ ve sol olmak üzere ikiye bölen kıkırdak bir yapıdır. Bunun bir tarafa doğru eğilmesine deviasyon denilir).

3) Sık sık enfeksiyona maruz kalanlar: Okul öğretmenleri ve sağlık personeli hassastır.

4) Sigara içenler: Tütün dumanı, nikotin doğal direnç mekanizmasını bozarlar.

Soru: Doktor sinüslerim için ne yapacaktır?

Cevap: Doktorunuz size soluk alıp vermeniz, burun akıntınızın rengi ve kokusu ve hangi olayların (günün hangi saatinde veya hangi mevsimde) bu bulgulara neden olduğu ile ilgili sorular soracaktır. Baş ağrınızı tarif etmeye hazır olun: Ne zaman ve hangisıklıkta olduğu, ne kadar sürdüğü, bulantı, kusma, görme bozukluğu, veya burun tıkanıklıı ile ilişkili olup olmadığı. Kulak-burun-boğaz uzmanı özellikle mukozanın görünüşüne v salgının niteliğine dikkat ederek kulağınızı, burnunuzu, ağzınızı, dişlerinizi ve boğazınızı muayene edecektir. Burnunuzdaki, nefes almanızı sorlaştıran yapısal bozuklukları ve sinüsler üzerindeki hassasiyeti inceleyecektir. Bazı durumlarda sinüsleriniz röntgen filmi gerekli olabilir.

Tedavi doktorunuzun koyduğu teşhis ile bağlantılı olacaktır. Enfeksiyonlar için antibiyotik tedavisi veya cerrahi müdahale bazen de her ikisi birden gerekebilir. Akut sinüzit çoğunlukla antibiyotik tedavisine yanıt verirken kronik sinüzit için genellikle cerrahi müdahele gerekmektedir.

Son yıllarda uygulanan fonksiyonel endeskopik sünis cerrahisi (FESS) bu hastalıkların çözümünde uygulanan basit bir tekniktir. Optik cihazlarla sinüslerin doğal yoluna uygulanan bir carrahidir. Sinüs örtüsünü bozmadan kanal drenajı sağlanarak hastalığın kendi kendine düzelmesi sağlanır. Lokal anestezi ya da genel anestezi ile uygulanabilir. Ülkemizde artık yaygın olarak uygulanan bir tekniktir. Sonuçlar oldukça başarılıdır.

Eğer bulgular alerji, migren veya sinüzite benzeyen bir başka nedenden dolayı ise doktorunuz alternatif bir tedavi planı uygulayacaktır.

Soru: Sinüslerim için ben ne yapabilirim?

Cevap:

·Alerjiniz varsa bunu kontrol edin. Soğuk algınlığı olduğunuz zaman buharla nemlendirici kullanın. Yatanğızın baş tarafı daha yükseltilmiş bir şekilde uyuyun. Dekonjestanlar kullanılabilir ancak içlerindeki kimyasal maddeler adrenalin gibi etki gösterebileceğinden yüksek tansiyonu olanlar da, kalp hastalıklarında, glokomu olanlard ariskli olabilir. Aynı zamanda bunlar uykusuzluğa neden olan uyarıcıdırlar. Kullanmadan önce doktorunuza başvrun.

·Burnunuzu irrite eden kirleticilerden özellikle sigara dumanından uzak durun.

·Dengeli beslenin, düzenli egzersiz yapın.

·Enfeksiyonu olduğunu bildiğiniz insanlarla ilişkilerinizi sınırlamaya çalışın, bu olmuyorsa birtakım önlemler alın (el yıkamak, ortak havlu ve önlük kullanmamak).

Birçok reçetesiz sinüs ilacı saktılmaktadır, ancak uygun bir tanı koyulmadan bunları kullanmak doğru değildir. En iyisi sizi muayene den ve sizin şikayetlerinizi bilen doktorunuzun verdiği ilaçları kullanmaktır.