Kalın Barsak Kanserleri
 

Kalın Barsak KanserleriKalın barsak, sindirim sisteminin son kısmını oluşturmaktadır, kalın barsakta oluşan kanserler genel olarak kolorektal kanserler olarak da isimlendirilmektedir. Kalın barsağın son kısmı olan rektumda oluşursa rektum kanseri, daha önceki kısımlarında oluşursa kolon kanseri olarak isimlendirilir. Kalın barsak kanserleri erkeklerde akciğer ve prostat kanserlerinden sonra, kadınlarda ise meme ve akciğer kanserinden sonra en sık görülen kanserlerdir. Genellikle 50 yaşından sonra görülür ama daha erken yaşlarda da görülebilir. Nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Ancak, hastalık oluşumunun riskini arttıran bazı faktörler tarif edilmiştir.

Belirtileri Neler?

Kanserin kalın barsakta yerleştiği yere göre belirtiler farklı olabilir. Aşağıdaki belirtiler mevcut ise, özellikle ailenizde de kolorektal kanser hikayesi mevcut ise ve 40 yaş üzerindeyseniz mutlaka doktora başvurunuz.

· Barsak dışkılama alışkanlığınızda değişiklik, sürekli kabızlık veya ishal/kabızlık şeklinde değişiklikler,

· Dışkılama ihtiyacı olması ama rahatlayamama,

· Dışkıda kan görülmesi,

· Kramp şeklinde veya sürekli karın ağrısı,

· İştah azalması,

· Zayıflama.

Kolorektal Kanser Risk Faktörleri

· Yaş: Hastaların %90ı 50 yaşın üzerindedir.

· Diyet: Sebze, meyve, tahıl ürünlerinin az yenilipi buna karşılık kırmızı et, hayvansal yağ ve kızartmaların fazla yenilmesi,

· Yaşam tarzı: Fiziksel aktivitenin az olması, şişmanlık, sigara ve alkol alımı,

· Barsak polipleri: Barsakta oluşan poliplerin bazıları kanserleşebilir,

· Kronik barsak hastalıkları: Ülseratif kolon ve Crohn hastalığı olanlarda kanser gelişebilir,

· Barsak kanseri veya adenomatöz polip aile hikayesi olması: Bir ailede birden fazla kişide kolorektal kanser görülmesi şansızlığa bağlı olabilir. Ancak, ailenin her jenerasyonunda ve birden fazla kişide görülmesi hastalığın ailesel olabileceği düşündürür.



· Ailesel kolorektal kanser

Kolorektal kanserlerin % 15-50si aileseldir, yani o ailede kolorektal kanser gelişimine meyil vardır. Bu bir genden dolayı veya hem gen hem de çevresel faktörlerle oluşabilir. Bu ailelerde tipik olarak ailenin birkaç bireyinde kolorektal kanser veya kanserleşebilen polipler vardır.

· Kalıtımsal Kolorektal Kanser

Kolorektal kanserlerin %5-10u kalıtımsaldır. Bir hastalığın kalıtımsal olabilmesi için bilinen belirli gen değişikliğinin o ailede bulunmasıdır. Bu ailelerin her jenerasyonunda birden fazla bireyde kolorektal kanser gelişir, bunlarda kanser daha genç yaşlarda görülür ve ailede veya kendilerinde diğer organ kanserleri de eşlik edebilir.

Tanı Nasıl Konulur?

· Doktor tarafından Fizik muayene (Parmakla rektum muayenesi ile birlikte)

· Dışkıda kan ve gizli kan testi

· Rektoskopi veya Kolonoskopi

· Baryumlu kolon filmi

· Karın Ultrasonografisi/Bilgisayarlı tomografi/MR

· Kanda CEA

· PET

· Biopsi ve patolojik inceleme

Kolorektal kanser tanısı konan hastada yukarıdaki tanı araçları ile evreleme diye adlandırılan hastalığın yaygınlığı araştırılır. Hastanın tedavisi ve izlem planı evreleme ile yapılabilir.

Tedavi Yöntemleri:

Tümörün yerleştiği yere ve hastalığın evresine göre tedavi seçenekleri vardır. Kolorektal kanser tedavisi multidisipliner bir ekiple planlanır ve uygulanır. Bu ekipte gastroentereloji uzmanı, cerrah, tıbbi onkoloji uzmanı, radyasyon onkolojisi uzmanı, patoloji uzmanı ve görüntüleme uzmanları bulunur.

Cerrahi: Hastalığın en önemli tedavisi tümörün barsağın sağlıklı bir kısmı ile birlikte çıkartılmasıdır. Bununla birlikte ilgili bölgesel lenf bezleri de çıkartılır. Tümörün yerleşim yerine göre bazı durumlarda geçici veya kalıcı kolostomi denilen barsağın karına açılma işlemi yapılması gerekebilir.

Kemoterapi: Cerrahi tedaviden sonra riskli kişilerde hastalığın yinelemesini önlemek veya hastalığın metastaz denilen yayılmış olduğu hastalarda hastalığın kontrolu için kemoterapi denilen serumla veya ağızdan alınan ilaç tedavisi yapılabilir.

Bunun yanında günümüzün modern kanser tedavisi "Hedefe yönelik tedavi" kolorektal kanserlerde uygulanmaktadır. Burada amaç kanserin oluşumuna neden olan mekanizmaların işleyişini önlemektir. Hücrenin kontrolsuz çoğalmasını sağlayan mekanizmaların veya tümörün beslenmesi ve yayılması için oluşturduğu damarlanmanın önlenmesi de alınmaktadır.

Radyoterapi: Barsağın son kısmı rektumda gelişen hastalarda cerrahiden önce veya sonra hastalığın yayılmasını ve yinelemesini önlemek için yapılan ışın tedavisidir.

Korunmak İçin Ne Yapmalı?

Kolorektal kanserden korunmak için sağlıklı 50 yaş ve üzeri erkek ve kadın her yıl dışkıda gizli kan testi ve 5 yılda bir rektosigmoidoskopi veya 10 yılda bir kolonoskopi ya da 5-10 yılda bir baryumlu kolon filmi çektirmelidir. Bu testlerin yapıldığı zaman parmakla rektal muayane de yapılmalıdır.

Ayrıca yüksek risk faktörlerini taşıyan kişilerin bu testleri daha erken yaşlarda ve daha sıklıkla yaptırmaları gerekir.

Yaşam tarzı

Sağlıklı bir diyetle beslenme : Meyve, sebze ve tahıldan zengin, hayvansal yağ, kırmızı et ve kızartmalardan fakir bir diyetle beslenme

Düzenli egzersiz

Streoid dışı antiinflamtuar ilaçların (NSAID) polip oluşumunu önleyebilir, bu ilaçları kullanma konusunda doktorunuzla görüşün

Ailenizi tanıyın

Ailenizde kanser olup olmadığını, ne tip kanserlerin olduğunu ve hangi yaşlarda oluştuklarını inceleyin. Ailenizde sık olarak kolorektal kanser ve polip görülüyorsa doktorunuza başvurun, genetik test yaptırıp yaptırmamayı tartışın.



Anadolu Sağlık Merkezi Onkolojik Bilimler Koordinatörü Prof.Dr. Haluk Onat