Aort Kapak Hastalığı ve Cerrahisi
 

Aort Kapak Hastalığı ve CerrahisiAort kapak kalbin sol karıncığı ile kalpten çıkan aort damarı arasında bulunan yarımay şeklinde 3 adet yaprakçıktan oluşur ve kanın geri kaçmasını önler. Aort kapakta herhangi bir nedenle meydana gelen darlık yada yetmezlik sonucu nefes darlığı, çarpıntı ve bayılma şikayetlerinin görülmesine aort kapak hastalığı denir.



Nedenleri

Aort kapak hastalığının nedenlerini 3 başlık altında değerlendirilir.

1. Doğumsal nedenler

2 yaprakçıklı aort kapak erişkin yaşta en sık görülen aort darlığı nedenidir. Nadiren aort yetmezliği şeklinde görülür. Toplumda %1-2 sıklıkta görülen 2 yaprakçıklı aort kapak, kalp içi enfeksiyon geçirme riskinden dolayı da hayati tehlike arz eder.

2. İleri yaşa bağlı

65 yaş ve üstündeki hastalarda kapaklar zamanla kalınlaşma göstererek esnekliğini yitirir. Sıklıkla darlığa nadiren de yetmezliğe neden olmaktadır. Şeker hastalığı, sigara kullanımı, böbrek yetmezliği, yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol bu hastalığın ilerlemesi için önemli risk faktörü olarak görülmektedir.

3. Ateşli romatizmal hastalık

Bizim ülkemizde olduğu gibi özellikle gelişmekte olan ülkelerde aort kapak hastalığının en sık nedenidir. Beta mikrobu sıklıkla boğaz enfeksiyonuna neden olur.Yaklaşık 3 hafta sonra eklemlerde şişlik ve kızarıklık ortaya çıkar. Eğer mikroba bağlı gelişen vücuttaki savunma sistemi kalp kapağını da tutarsa kapakta hasarlanma meydana gelir.

Belirtileri

Aort kapak hastalığı şikayeti olanlar ve olmayanlar şeklinde ayrılabilir. Belirtiler genelde iş yaparken ortaya çıkabildiği gibi, istirahat halinde de görülebilir. İstirahat halindeki şikayetler hastalığın ilerlemiş olduğunu gösterir. Bu tip hastaların kalp kası bozulduğundan ameliyattan fayda görüp görmeyeceği yapılan tetkiklerle detaylı değerlendirilmelidir.

Hastalar genelde iş yaparken göğüs ağrısı, nefes darlığı, çabuk yorulma ve çarpıntı yada bacaklarda şişlik gibi kalp yetmezliği bulgularından yakınırlar.

Özellikle aort darlığında bayılma, göğüs ağrısı ve kalp yetmezliğine ait şikayetler, sırası ile hastanın hayatta kalma süresini belirlemektedir. Buna göre göğüs ağrısı başlayan hastalarda 4 yıl, bayılma şikayetleri mevcut ise 3 yıl ve kalp yetmezliği olanlarda ise 2 yıl hayatta kalma beklentisi vardır. Aort yetmezliğinde ise bayılma şikayetleri nadiren görülür. Daha çok gece göğüs ağrısı, iş yaparken çabuk yorulma ve sırtüstü yatmakla ortaya çıkan nefes darlığı şikayetleridir, Bunların belirmesi hastalığın ilerleme döneminde olduğunu gösterir.

Teşhis

Yakınmaları olan hastaların kalp doktoruna başvurmasıyla ilk muayenesi yapılır. Kalp seslerinde dinlemekle üfürüm duyulur. Kalb ultrasonu diyebileceğimiz ‘‘Ekokardiyografi ,, cihazı ile kalp kapaklarındaki darlık ve yetmezliğin derecesi belirlenir. Ancak kapaktaki darlığın yeri ve bozukluğun derecesi ekokardiyografi ile tam olarak belirlenemezse ve hasta 40 yaşın üstünde ise kalp damarlarınıda görüntülemek maksadıyla ‘‘Kateterizasyon,, yapılır. Kateterizasyon işlemi lokal anestezi ile kasıktan girilen tel ile kalbin damarları ve kapaklarının ilaçlı madde ile görüntülenmesidir.

Tedavi

Aort kapak hastalığının tedavisi ilaçla yada cerrahi olarak ikiye ayrılır.

İlaç tedavisi

İlaç tedavisi genelde hastalığın cerrahi tedavi sınırına ulaşmadığı, 6 ay süre ile düzenli olarak yapılan takipleri boyunca uygulanır.

Temel tedavi ilkeleri ;

1.Romatizmal ateş hastalığının tekrarlamasını önlemek

Tekrarlayan romatizmal nedenli aort kapak hastalığında, aort kapağının hasarlanmasında şiddetli artış meydana gelmektedir. Bu nedenle ateşli romatizmal hastalık geçiren hastaları boğaz enfeksiyonundan korumalı ve her ay kalçadan penisilin iğnesi yapılmalıdır.

2.Kalp iltihabı riskinden korunmak

Kalp kapağında hasarı olan hastalar, ufak cerrahi girişimlerden ( Diş çektirme, sünnet, endoskopi yapılması gibi ) önce mutlaka doktoruna danışmalı ve uygun antibiyotik tedavisi planlanmalıdır . Ufak cerrahi girişimlerden sonra kana geçen bakteriler hasarlı kalp kapağında hayatı tehdit eden iltihaba neden olabilir.

3. Kalp yetmezliği tedavisi

İleri derecede aort kapak hastalığı olan vakalarda kalbin pompa fonksiyonu bozulabilir ve kalp yetmezliği tablosu gelişebilir. Bu tür hastalar kalbin kas yapısı bozulmuş olduğundan ameliyat şansınıda kaybetmiş olabilir. Bu maksatla kalp kasılmasını destekleyen, vücutta biriken sıvıları idrarla atan ilaç tedavisi uygulanır.

Cerrahi tedavi

Cerrahi tedavi kapak onarımı yada kapağın değiştirilmesi şeklinde yapılır. Cerrahi tedavide % 90 sıklıkta aort kapak değiştirilir. Çıkarılan kapak yerine metal kapak veya başka canlıdan ( insan, domuz, sığır ...) alınan işlem görmüş aort kapak yada uygun çap ve büyüklük sağlanırsa hastanın kendi sağ kalbi ile akciğerleri arasındaki pulmoner kapağın takılmasıdır. Hastanın kendinden çıkarılan pulmoner kapağın yerinede başka canlıdan alınan işlem görmüş kapak takılır.

Metal kapaklar çift yapraklı, tek yapraklı ve toplu kafes şeklindedir. Günümüzde aort kapak için en dayanıklısı çift yapraklı metal kapaklardır. Fakat pıhtı yapma ihtimali ve bunu önlemek için devamlı olarak ‘‘coumadin,, denilen kanı sulandırıcı ilaç kullanması gerekmektedir.

Biyolojik kapaklar ise aynı ( insan) yada farklı ( domuz,sığır) türdeki canlılardan alınan işlem görmüş kapaklardır. Hastanın kendisindende kapak ( pulmoner kapak dediğimiz, sağ kalp ile akciğer arasındaki kalp kapağıdır) alınabilir. Pulmoner kapak genellikle çocukluk yaşta ve hastanın aort kapağıyla uygun büyüklük sağlanırsa takılır.