Kök Hücre Transplantasyonu
 

Kök Hücre TransplantasyonuMalign ve Malign olmayan hastalıkların tedavisi için kök hücre transplantasyonu ve immunoterapi



Kök hücre transplantasyonu, alternatif yöntemlerle tedavi edilemeyen çeşitli malign ya da malign olmayan hastalıkların tedavisi için dondurulmuş kordon kanından, kandan ya da kemik iliğinden geliştirilen kök hücrelerin kullanımını içerir. Kök hücre transplantasyonu immunoterapi ile birleştirilerek daha akıllı, kansere karşı daha etkin ve güvenilir bir araç olarak, agresif, tehlikeli, yüksek doz kemoterapi ve radyoterapi içeren ve daha az etkin tedavilerin yerini yavaş yavaş almaktadır.

Kemik iliği transplantasyonu sırasında transplante olan en önemli komponent kök hücresidir. Kök hücre; bütün kırmızı küre, beyaz küre hücreleri, trombositler, ve antibody üreten hücreler ile, kanser, bulaşıcı ajanlar ve diğer dış kaynaklı saldırılara karşı koyan hücre bağlantılı savunma mekanizmasının da dahil olduğu tüm bağışıklık sisteminin kaynağıdır. Kök hücreler normalde kemik iliğinin içindeki boşluklarda bulunur ve kemiklerden aspirasyon yoluyla elde edilirler. Günümüzde transplantasyon için kök hücrelerin toplanması kemik iliğinden mobilize edilerek ayakta yapılabilecek bir prosedürdür. Transplante edilecek kök hücreleri aynı zamanda dondurulmuş kordon kanı hücrelerinde de temin edilebilir.

Kan kök hücreleri veya ilik hücreleri genellikle sağlıklı bir donörden, aile içinde bir akrabadan veya uluslararası ilik bankalarından alınabilir. Bu bankalardaki ilikler ya da dondurulmuş kanlar, gönüllü kişilerden veya daha önceden hastanın kendisinden alınıp saklanmış örneklerden oluşur. Eğer ailede dokuları tutan bir donör yoksa, transplantasyon yarı uyumlu donörlerden (anne babadan veya kardeşten çocuğa, çocuktan anne babaya veya kardeşe) özel merkezlerde yapılabilir.

Kök hücreler sayesinde elde edilen hücreler çok çeşitli olduğundan, kök hücre transplantasyonu birçok hastalığın tedavisine ışık tutmaktadır. Transplantasyonla tedavi edilen klinik hastalıklar 3 ayrı kategoride değerlendirilebilir:

1. Yetersiz kemik iliği kök hücreleri veya ürünleri nedeniyle oluşan malign olmayan hastalıklar. En sık rastlanan malign olmayan hastalıklardan bazıları, aplestik anemi, "severe sombined immune deficiency" gibi şiddetli bağışıklık yetersizliği hastalıkları veya çocuklarda görülen infantil osteopetroz gibi kemik erimesi rahatsızlıklarıdır.

2. Anormal kemik iliği ürünleri veya kemik iliği hücrelerinden oluşan enzimlerin yetersizliği nedeniyle ortaya çıkan genetik bozukluklar. Bu bozukluklar arasından en sık görülenler thalessmi majör hastalığı, orak hücre anemisi ve Gaucher hastalığı, Hurler hastalığı gibi metabolik kalıtımsal hastalıklardır.

3. Malign bozukluklar: Akut veya kronik lösemiler, Hodgkin ve Hodgkin dışı lenfomalar, myelodisplastik sendromlar ve multiple miyeloz, geleneksel tedavi modaliteleriyle tedavi edilemeyen malign hematolojik hastalıklardır.



Hadassahda yapılan yeni çalışmalar ışığında, kanser hücrelerini yok etme amacıyla kemik iliğini yok edecek dozlarda yüksek doz kemoterapi ve tüm vücut radrasyonunun kemik iliği nakli prosedürünün bir parçası olması gerektiğini düşünmüyoruz. Kemik iliği nakli yerine transplant prosedürünü vericiden sağlanan kök hücrelerin hasta tarafından reddini önlemek amacıyla alıcıda kemik iliği nakline tölerans yaratmak ve ayrıca nakledilen iliğe bağlı güçlü bir anti-lösemi veya daha genel olarak anti- malinite etkisi yaratmak amacıyla kullanıyoruz.