MS (Multipl Skleroz) İle Yaşamak
 

MS (Multipl Skleroz) İle YaşamakMultipl Skleroz nedir?

Multipl skleroz (MS) beyin ve omurilikten oluşan merkezi sinir sistemi dediğimiz organlarımızı hem duyu hem de hareketle ilgili motor sinir sistemini etkileyen bir hastalıktır. Ms in nedeni henüz bilinmemektedir. Kalıtsal ve çevresel faktörler varlığında adı konamamış bir etkenin bağışıklık sistemini tetikleyerek önce sinirlerimizi bir kılıf gibi saran myelini, sonra da sinirin kendisini tahrip ettiği düşünülmektedir. Myeli adı verilen, sinirlerimizi elektrik telinin etrafındaki plastik gibi saran kılıfın bozulduğu yerlerde plaklar şeklinde sert bağ dokusu alanları oluşur. Bu bölgelerde sinir iletimi yavaşlar ve zamanla tamamen ortadan kalkar. Bu da merkezi sinir sisteminde bozukluk olan yere bağlı olarak algılama bozukluğu, görme ve konuşma bozuklukları, kas koordinasyonunda bozulma, mesane ve barsak kontrolünde bozulma gibi belirtiler verebilir.

Hastalık ne sıklıkta görülür?

· Dünyada MS ten etkilenen kişi sayısının 1.11 and 2.5 milyon arasında olduğu varsayılmaktadır.1, 2 Batı Avrupada 350,000 ABDde, 250,000, ülkemizde de 30-35 bin civarında hasta olabileceği hesaplanmaktadır .

· MS, tüm dünyada en çok hasar veren 100 hastalıktan biridir.2

· MS ılıman iklim hastalığıdır. Yüksek, orta ve düşük olmak üzere 3 sıklık kuşağı vardır.3 Yüksek sıklık kuşağında – Avrupa, Kanada, SSCBnin dağılmadan önceki coğrafik yerleşimi, İsrail, Kuzey Amerika, Yeni Zelanda ve Avustralya – hastalık yüzbinde 30dan sık görülür (yüzbinde 50-120) En seyrek görülen kuşakta –Asya, Afrika ve Güney Amerika-hastalığa yüzbinde 5 ten seyrek rastlanılır.

· Yüksek risk kuşağında herhangi bir kişinin MS geliştirme şansı binde birdir.

MS kimlerde görülür?

· MS kadınlarda yaklaşık 2 kat daha sık görülür. Bu, büyük olasılıkla kadınlık hormonlarının bağışıklık sistemine etkisinden kaynaklanmaktadır.

· Avrupa kökenli beyaz ırkta daha sık görüldüğü için kalıtsal bir eleman olduğu düşünülmektedir.

· Hastalık ilk kez sıklıkla genç yaşta başlar (20-40 yaş arası) ve 30 yaşta başlaması çok tipiktir.

MS tanısı nasıl konulur?

· MS tanısı hastanın hastalık öyküsü, ayrıntılı nörolojik inceleme, manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ile konur. Bunun için mutlaka nöroloji uzmanına başvurulması gerekir.

Hastalık nasıl seyreder?

MS tek bir hastalık olmaktan çok, birçok kişide farklı seyredebilen bir özelliğe sahiptir. Beyin ve omurilikte milyonlarca sinir lifi ve bunların uzantılarının oluşturduğu sinirler düşünülürse, MS daha rahat anlaşılabilir. MS, hasar verdiği sinir gruplarına göre kişiden kişiye değişen bulgular verir. Genel olarak 4 tip MS ten söz edilir:

- Benign-iyi huylu

- Relapsing-remitting: atak ve iyileşmelerle seyreden

- Sekonder progresif: atak ve iyileşmelerle seyreden MS in ilerlemiş hali

- Primer progresif: atak olmadan ilerleyen form

Benign MS

Hastalar ilk ataktan sonra yıllar boyunca hiçbir araz göstermeden yaşarlar. Atakla seyreden hastaların yaklaşık %20 sini oluşturur.

Relapsing-remitting MS

Tüm MS hastalarının yaklaşık %70 ini oluşturur. Zamanı önceden kestirilmeyen, tutulan sinirlere göre değişiklik gösteren ve atak şeklinde gelen bulgular olur. Bu belirtiler birkaç günde şiddetlenip bir süre sonra yavaş yavaş ya tamamen ya da kısmen geçer. Kısmen geçtiğinde nörolojik özürlülük kalıcı olmaya başlar. 10 yıl içinde bu hastaların %60ından fazlası sekonder progresif MS haline geçer.2

Sekonder progresif MS

Hastalığın bu şeklinde atak olmadan da arazların-özürlülüğün ilerlemesi söz konusudur. Hastalar atak ta geçirebilirler. Ataklardan sonra iyileşme tam olmaz. Tüm MS hastalarının yaklaşık %20sini oluşturur.

Primer progresif MS

Özürlülüğün hiç gerileme olmaksızın zaman içinde yavaş yavaş ilerlediği, ataksız formdur. MS hastalarının yaklaşık %10 unu içerir.