Meme Kanserinde Risk Yaşla Artıyor
 

Meme Kanserinde Risk Yaşla ArtıyorHer 8 kadından birinin yaşamının bir döneminde yakalandığı meme kanseri en sık 50 yaşından sonra görülüyor.

Kadınlarda cilt kanserinden sonra en sık görülen kanser, meme kanseri. Ayrıca, meme kanseri akciğer kanserinden sonra da en fazla ölüme yol açan hastalık olarak kabul ediliyor. 2000 yılında 184 bin meme kanseri vakası görülen Amerikada 41 bin kadının da meme kanserine ikincil problemler nedeniyle yakalanıp yaşamlarını yitirdiği belirtiliyor.

Meme kanserinin ortaya çıkışında kalıtım, daha önceki bir meme kanseri hikayesi, adet düzensizliği, östrojen tedavisi, radyasyona maruz kalma, hatalı beslenme alışkanlıkları ve alkol kullanımının etkili olduğu belirtiliyor.

Kanser yatkınlığı gösteren bazı ailelerde yapılan genetik analizler, meme kanserinin baskın kalıtsal bir geçişi olduğunu gösteriyor. Bu kalıtsal geçiş ile bağlantılı genlerin de varlığı belirlenmiş durumda. Erişkin toplumda yapılan araştırmalarda kadınların yüzde 5-10unun annesi veya kızkardeşinde meme kanseri saptandığını belirten Acıbadem Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Kemal Raşa, "Tüm birinci ve ikinci derecede akrabalar değerlendirildiğinde bu oran iki katına çıkıyor. Birinci derecede yakınlarında meme kanseri olan kadınlarda meme kanseri gelişme riskinin iki kat arttığı saptanmış. Etkilenen akraba sayısı ve biyolojik yakınlık arttıkça risk de artıyor" diyor. Kalıtsal geçişli meme kanserine neden olan ve mutasyona uğramış genler birtakım sendromlara yani hastalık gruplarına eşlik edebiliyor. Bu sendromlarda değişik türdeki kanserler ve kanser olmayan hastalıklar aynı zamanda görülebiliyor. Günümüzde bu anlamda en sık görülen sendromlar hakkında bilgi veren Op. Dr. Kemal Raşa, "BRCA 1 ve BRCA2 mutasyonlarına bağlı gelişen kalıtımsal meme ve yumurtalık kanseri, P53 mutasyonuna bağlı gelişen Li Fraumeni sendromu ve PTEN mutasyonuna ikincil gelişen Cowden sendromudur" diyor. Yaşla birlikte artan meme kanseri riski en sık 50 yaşında ortaya çıkıyor. Meme kanserinin genetik yatkınlığı olan hastalarda diğer hastalardan daha genç yaşlarda ortaya çıktığı biliniyor. Kanser yatkınlığı olan ailelerde BRCA1 ve BRCA2 mutant geni taşıyan meme kanserli hastalarda ortalama tanı yaşı 40 olarak bulunuyor. Ancak yine de genç hastalarda da genetik mutasyon oranının çok yüksek olmadığını belirten Op. Dr. Kemal Raşa, şöyle devam ediyor:

"35 yaş altı meme kanseri tanısı alan hastalarda BRCA1 mutasyonu yüzde 6.2 oranında bulunmuştur. Meme kanseri riski ilk adetin erken görülmesi veya menopoza geç girilmesiyle artıyor. BRCA1 gen mutasyonu olanlarda da bu risk benzer şekillerde geçerlidir. Uzun süreli doğum kontrol hapı kullanmak meme kanseri riskinde yüzde 1-2 oranında artışa yol açmaktadır. Ailede meme kanseri öyküsünün olmasının bu artışa etkisi saptanamamıştır. Benzer şekilde menopozda kullanılan hormon yerine koyma tedavisi de kansere yatkın ailelelerde ek bir risk oluşturmamaktadır. "

Şişmanlık, diyetle fazla miktar yağ alımı ve hareketsiz bir yaşam biçimi de meme kanseri riskini artırıyor. Şişman kadınların menopoz döneminde riskinin özellikle arttığı vurgulanıyor. Fazla miktarda içki tüketimi de riski artıyor.

İyi huylu meme hastalıkları

Meme kanseri için geçerli olan risk faktörlerinden bağımsız olarak iyi huylu meme hastalıkları da meme kanseri için risk faktörü olarak kabul ediliyor. Dr. Kemal Raşa, bu konuda şunları söylüyor:

"Farklı hastalıklarda farklı artmış oranlardan bahsedilmiş olsa da kabaca meme kanseri sıklığının iki kat arttığı söylenebilir. Bir memesinde meme kanseri gelişmiş kadınların diğer memesinde kanser gelişme oranı 3-4 kat artıyor. Birçok çalışmada diğer memede kanser gelişme hızı yılda yüzde 0.5-0.7 olarak bulunmuştur. Yani 10 yılda diğer memede kanser gelişme ihtimali yüzde 5-7dir."

Meme kanseri riski nasıl belirleniyor?

Dünyada meme kanseri riskini önceden belirlemek için değişik yöntemler uygulanıyor. Claus ve Gail modeli adı verilen bu yöntemlerde aynı hasta için farklı sonuçlar elde edilebiliyor. Bu modeller BRCA1 ve BRCA2 geni taşıma ihtimali konusunda da fikir vermiyor. Kanserin genetik olarak taşınmasına neden olan bu genlerin olup olmadığının anlaşılması için özel genetik testler yapılıyor. Bu testlerin yapılma kriterinin ülkeden ülkeye ve merkezden merkeze değiştiğini belirten Op. Dr. Kemal Raşa, en sık kullanılan kriterle ilgili şöyle konuşuyor:

"İki veya daha fazla sayıdaki birinci derecedeki akrabasında meme veya yumurtalık kanseri görülmesi veya daha önceki kuşaklarda çok sayıda genç yaşta tanı alan meme kanseri hastası olmasıdır."