İnsan Hayatı Bugün Daha Değersiz miş!
 

İnsan Hayatı Bugün Daha Değersiz miş!





Eskişehir-Osmangazi üniversitesi Teknoloji Araştırma Merkezi (TEKAM) Müdürü Prof.Dr. Muammer Kaya, dünyanın en saygın çevre Ajanslarından biri olan EPAnın verilerini şöyle aktarıyor: Hayatın değeri yaşama genel olarak biçilen ekonomik veya ahlaki değerdir. Sosyal ve politik bilimlerde bazı durumlarda ölümü engellemenin marjinal maliyeti olarak ta tanımlanabilmektedir. İstatistiksel olarak ortalama ölüm sayısını azaltma maliyetidir. Ekonomi, sağlık bakımı, politik ekonomi, sigorta, işçi emniyeti/güvenliği, çevresel etki değerlendirme ve küreselleşme disiplinlerinde hayatın bedeli önemli konudur.Bazı kişiler hayatın değerini hayata fiyat etiketi koyma gibi hissetse de,hayata değer biçilemez. Ancak sınırlı kaynaklar ve altyapı ve eldeki sınırlı yetenek/tecrübe ile tüm hayatları aynı düzeyde kurtarmak/korumak mümkün değildir. Bazı fedakarlıklar, farklılıklar yapılmak zorundadır. Hayatın bedeli hayat kurtarmaya endekslenmiştir.Hayatın Bedelini Değerlendirmede Ekonomik YaklaşımHayatın bedeli genellikle kişilerin hayatlarını kurtarmak/garanti altına almak için yapılabi-lecekleri ödeme miktarı ve ödemeyi kabul etmesiyle belirlenir. ödemeye isteklilik kişilerin sağlıklı olabilmeleri (hasta olmayı azaltmak/önlemek) için ne kadar ödeyebileceklerinin sorulmasıyla bulunabilir. Hayatın değeri kişilerin satın alma seçeneklerine bakılarak belirlenebilir. örneğin bir kişi arabasında ne kadar fazla hava yastığı için fazla ödeme yapıyorsa, ilave hava yastıkları onun ölüm riskini azaltacaktır. ödemeyi kabul etme istekliliği ise bir kişinin havası daha az kirli bir şehirden daha kirli şehre yer değiştirmesinde maaş farklarına bakılarak belirlenebilir.Sınırlı kaynaklar hayat veya ölüm kararlarında bile özveriyi kaçınılmaz yapar. Bugün insanlar organik pahalı besinler yerine hormonlu ve kanserojen olabilecek besinleri kısıtlı gelirleri nedeniyle tüketebilmektedirler. Uygun sağlık harcamaları, işyeri güvenliği ve sigorta harcamaları hayatın emniyetini artırıp, riskleri azaltmaktadır. ülkede sosyal indirim oranları artıkça, gelecek nesillerin hayat değeri bugünkü nesillerden daha da aşağıya düşmektedir.Amerikan Hayatı Bugün Daha DeğersizSan Francisco Chronicleın, Associated Pressten (AP) aldığı bir habere göre bugün sadece Amerikan doları değil, Amerikan hayatının değeri de eskiye göre daha az değerli duruma düşmüştür.Amerikada İstatistiksel Hayat Değeri 5 yıl öncesine göre 1 milyon $ düşerek 6.9 milyar $a gerilemiştir. Amerikan çevre Koruma Ajansı (Dünyanın en saygın çevre Ajanslarından biri) (EPA) verilerine göre AP maliyet-kazanç analizleri sonucunda bu sonuca ulaşmıştır. Dünyanın en gelişmiş ülkesinde bile insan hayatının değer yitirmesi küreselleşen dünyada bir şeylerin yanlış gittiğinin bir belirtisidir. ülkeler kanun/yönetmeliklerle insan hayatına değer biçerken hayat kurtarma kazançlarını maliyetlerle tartmaktadırlar. İnsan hayatın devlete daha ucuza mal olması, daha az ve yetersiz kanun/yönetmelikler (yani daha gevşek sağlık, çevre vs kuralları) anlamına gelir. EPA Neden ABDde İnsan Hayatının Değerini Düşürdü?EPAnın ABDde insan hayatının bedelini düşürme nedeni durgunlaşan ABD ekonomisi ve değer kaybeden dolar karşısında Bush yönetiminin hava kirliliği, su kirliliği, sera gazı etkisi, küresel ısınma ve diğer çevresel problemlerle ilgili sıkı tedbirler almasını önlemek içindir. EPAnın insan hayatının değerini düşürmesi bilimsel sebeplerden ziyade politik sebeplere dayandığı tahmin edilmektedir. EPA 2002 yılında da 70 yaş üstü insanların hayatının bedelinin, 70 yaş altından %38 daha az değerli olduğunu ifade etmişti. Toplumsal tepkiyle karşılaşan bu değerlendirme daha sonra EPA tarafından değiştirilerek düzeltilmiştir.İnsanların dünya bulunma nedenleri daha iyi, refah, huzurlu ve barış içinde hayat sürmeleri ise hayatın bedeli ölüm risklerini en aza indirmek ile sağlanabilir. Dünyada insan hayatının bedelinin kağıt üzerinde siyasal sebeplerle düşürülmesi geleceğimizi ve çevremizi tehdit eder.