Cüzzam
 

CüzzamÖzellikle Hindistan, Çin, Batı Hint adaları, Güney Afrika olmak üzere, bütün dünyada yaygın olanbir hastalıktır. Günümüzde, bu hastalığa en sık rastlanan Avrupa ülkesi, İzlandadır, fakat hastalık, geçmişte bütün Avrupa ülkelerinde yaygındı. Avrupada ortaçağların en korkunç hastalığı olarak kabul edilmiştir.

Türkiyede eskiden beri bu hastalık için özel bakım yerleri yapılmıştır; bunlara Miskinhane adı verilirdi.

Nedeni: Mycobacterium leprae adlı bir mikroptur ve türlü yönden verem mikrobunu andırır: Asite dirençlidir ve granülomatöz dokudan oluşan tipik nodüler oluşturur.

Belirtileri: Cüzzamın başlıca iki tipi vardır: a) Nodüler veya mepromatöz ve b) Nörol veyatüberküloid.

(a) tipinde, tekrarlayan ateş krizleriyle birlikte, yüzde kırmızımtırak şişkinlikler görülür. Bu şişkinlikler zamanla sertleşir, sancılı olur ve yayılıp birbirleriyle birleşerek, dokunmaya karşı duyarsız alanlar oluşturur. Kulaklar, yüz, burun içi, önkollar, apış araları, şişkinliklerin görüldüğü bölgelerdir ve hastalığın ileri evrelerinde yüzde "aslanı andırır" bir görünüm belirir, yani, yüz şiy ve yuvarlaktır, gözler çevrenin şişmiş olması yanında çökük görünür, burun yassılaşmıştır. Dil, gırtlak ve yutakta yaralar belirir ve bu yaraların iyelişmesi sonucu, yerlerinde şiddetli kabuklaşma ve şekil bozukluğu görülür.

(b) tipinde, önce sinirler hastalanır; vücutta ve kalçalarda büyük atrofik alanlar belirir. Bu alanlar, zamanla soluklaşır ve duygusuzlaşır. Bu duygu yitiminden ötürü, yaralar çürümeler ve sonunda el ve ayak parmaklarında kangrenler görülür.

Tedavi: Hastalık fazla bulaşıcı olmadığından, hastanın ayrılması çok gerekli değildir. Hastalığın eski çağlarda yarattığı büyük korkunun nedeni, hastalığın çok uzun sürmesi, kolay tanınması ve hastada büyük şekil bozukluklarına yol açmasıdır. Dokuların dökülmesi ve yerinin değişik renkli deri örtüsü ile kaplanması, cüzzamlı hastalara korkunç bir görünüş vermektedir. Çok sık dokunmaktan kaçınıldığı takdirdee, bir cüzzamlılar bölgesinde dahi, hastalığı yakalanma tehlikesi çok azdır. Buna rağmen, hastalık kontrol altına alınana kadar, cüzzamlı bir ailenin sağlıklı çocuklarını ayırmakta yarar vardır.

En fazla kullanılan ilaç, dapsondur. Bu ilaç, başlangıçta 25 mglık dozlar halinde, haftada iki kere verilmekte, 2 hafta sonra doz 50 mg yapılmakta 4 hafta sonra doz 75 mga çıkarılmakta ve 6 hafta sonraki doz da 100 mg olarak ayarlanmaktadır. Tedavinin yıllarca sürmesi ve dozajın, yavaş yavaş haftada 2 kere 300 mga çıkarılması gereklidir.