Bilharziya
 

BilharziyaMesane ve barsaklarda etkisi görülen ve Afrika, Güney Amerika ve Doğu ülkelerinde rastlanan bir hastalıktır.

Nedeni: Schistosoma haematobium adlı bir sülüktür. Bu asalak suda bulunup, su içinde yüzerken, yürürken veya içilen su ile, insana geçmektedir. Kan dolaşımına giren asalak, portal toplardamara (barsaklardan karaciğere kan götüren toplardamar) grip, burada 6 hafta kalarak, erişkin hale gelir. Erkek, dişi asalağı portal toplardamarda döller. Dişi barsağın son kısımlarına gidip, mukoza dokusu içinde yumurtalarını bırakır. Bu yumurtalar, idrar ve dışkı ile atılıp, bu maddelerin su içine karışmasıyla miracidium haline dönüşürler ve bu şekilde suda yüzebilirler. Bu miracidumlar, ancak bir su sümüklüböceğinin üstünde, bir sonraki gelişim şekilleri olan cercaria haline gelirler. Bu son şekilde de insana geçip, yine aynı yaşam dönemlerini gösterirler.

Belirtileri: Mesane veya rektumdaki yumurtalar, buraları tahriş edip, kanamaya yol açarlar. Mesanedeki kan, idrara karışır ve buradaki kronik tahriş ağrı, sık işeme, taş oluşumu vehatta kansere yol açar. Rektumda ise, bu yumurtalar, dizanteri belirtilerine neden olur. Ayrıca, karaciğer ve dalak da büyüyürek, karın üst kısımlarında rahatsızlık duygusunu uyandırır.

Teşhis: Belirtilere göre ve idrarla dışkıda yumurtaların saptanmasıyla konur.

Tedavi: Xantimon bileşikleri bu paraziti göldürür ve en etkili ilaç, damar içi olarak verilen sodyum antimon tartrat (tartar emetik)tir. Bazı vakalarda, kas içine Fouadin enjekte edilir. Triostam da damar içi etkili olan bir ilaçtır. Son yıllarda, Miracil D ve Niridazole de ağızdan verilmektedir. Bütün bu ilaçların, karın ağrısı ve bulantıdan, kalp yetmezliği ve geçici akıl hastalığına kadar varan yan etkileri vardır. Henüz, ağızdan alınıp da zararsız olan bir ilaç bulunmamıştır. Parazitin mesane, rektum ve karaciğerde yaptığı yerel yıkım bazen cerrahi tedaviyi gerektirir.

Korunma: Su sümüklüböceklerinin yokluğunda, bu hastalık görülmez. Bundan ötürü, bu böceklerin öldürülmesi önemli bir korunma yoludur. Bundan başka, herhangi bir tropikal hastalıkta olduğu gibi, bazı basit önlemler de etkili korunma çareleridir. Örneğin, temizlik kuralına uymak, lağımların sulara akıtılmaması, insanların pis sulara girmemeleri, bu hastalığın önlenmesinde etkili önlemlerdir. Bilharziya, halen dünyada en çok görülen hastalıklardan biridir; ancak Türkiyede nadirdir. Bkz. Sümükler.