Aşı (Aşılama)
 

Aşı (Aşılama)Aşılar, bağışıklama için kullanılan ve belirli bir hastalığın etkeni veya onun bazı ürünleriyle hazırlanan korunma vasıtalarıdır. Böylece, aşılarla istidatlı insanı hastalığa karşı bağışık hale getirilir. Bir toplumdaki bağışıklıkları öteki insanlardan ayırmak için deri deneylerinden faydalanılabilir. Kızılda Schick, difteride Dick reaksiyonu gibi antitoksin arayan deneyeler, veremdeki ve kabakulaktaki gibi allerji deneleri bunlardandır. Bununla beraber allerji ve bağışıklık her zaman birlikte olmamaktadır.

Aşıyla korunma, ancak kuvvetil veya uzun süren bağışklık sağlayan boğmaca, tifo, çiçek, kızamık, polyomiyelit gibi hastalıklarda başarılı olmaktadır. Aşılar etkin olmalı, kolay kullanılabilmeli, kolay saklanabilmeli, uzun süren bağışıklık vermeli, ucuz olmalı, ztararlı olmamalı (zehirli olmamalı, içinde hastalık yapıcı mikrop bulunmamalı, allerji yapmamalı, fetüse dokunmamalı...)dır. Ayrıca, aşılanma yaşı da önemildir. Yeni doğanlarda ve birkaç aylık çocuklarda ana kolostrumu ve sütünden gelen IgA Poliovirusun üremesini önlemektedir. Anne antikorları 6 ay kadar etkili olduğundan bu süre içinde canlı virüslü aşılar daha az etkili olabilmektedir. Kızamık ve boğmaca gibi hastalıklar ufak çocuklarda ağır olduğundan annenin çocuktaki antikorları tükenir tükenmez bunlara karşı aşılanması gerekir. Ayırca, difteri ve boğmaca aşıları yaşlı çocuklarda daha şiddetli tepkilere yol açmaktadır, bu nedenle de bu aşılar birinci yaşta uygulanmaktadır. Buna karşılık, fetüsünkorunması amacıyla kızımcık aşısı 10-13 yaşındaki kızlara yapılmaktadır.

Aşılandıktan bir süre sonra bağışıklık başlar ve az çok devam eder. Bir memlekette endemik olan hastalıklara karşı aşının veridği bağışıklık, sonraki bulaşmalarla kuvvetlenebilir, fakat bulaşmalar olmazsa aşının verdiği bağışıklık zamanla silinir. Bunu önlemek üzere, birçok aşılamalar bir süre sonra tekrarlanır, buna kamçılama veya hatırlatma aşısı denir. İleri ülkelerde difteri, tetanos, boğmaca, poliyomiyelit aşıları ve BCG başarıyla kullınlımşıtr, kızamık, kabakulak ve kızamıkcık aşıları da geniş ölçüde uygulanmıştır. Gelişmekte olan ülkelerde ise yukarıdakilere ilave olarak tifo, çiçek ve bazı yerlerde sarıhumma aşıları kullanılmaktadır.

Aşılar başlıca canlı mikroplu, ölü mikroplu ve zararsızlandırılmış mikrop maddeleriyle hazırlanlar olarak üç ayrılabilir.