Astım (Astma)
 

Astım (Astma)Solunum güçlüğüne neden olan bir solunum sistemi hastalığıdır. Burada zorluk, soluk almada değil, soluk vermededir ve nedreni de akciğerlerdeki ufuak hava borularının daralmasıdır. Sonuçta, hasta, ciğerlerinden gerektiği kadar hava çıkaramadığı, buna karşılık normal hava alabildiği için, akciğerler şişer.

Nöbetler bir saat kadar sürebilir ve status asthmaticus denen durumda, bu krizlerin günlerce sürdüğü görülür. Astıma, çocuklarda da, erişkinlerde olduğu kadar sık rastlanır.

Nedeni: Astımın nedenleri olarak, allerji, akciğer hastalığı ve ruhsal olaylar gösterilir. Hasatlar, genellikle nöbeti başlatan etkeni tanırlar. Bunlar, ev hayvanlarının tüyleri veya yün lifleri, kuştüyü vb gibi maddeler olabilir. Toz ve özelikle içinde ufak bir kurt olan Dermatophagoides culinae bulunan ev tozları, nöbete neden olabilir. Astımın nedeni, genellikel birden fazla etkenin bir araya gelmesine bağlı olduğundan, astıma karış bağışıklık sağlama çabaları etkisiz kalmaktadır. Psikoloik unsurlar; tek başına astıma neden olmamakla beraber, ruhsal sıkıntılar, özellikle endişe, çaresizlik duyguları bir nöbeti başlatabilir. Astımda enfeksiyon çok önemlidir. Birçok kişide, astım şiddetli bir enfeksiyon sonrası ilk olarak belirmiştir. Astımlıların çoğunda, sonradan kronikleşen, tekrarlayan bronşit nöbetleri görülür.

Belirtileri: Genelilkle geceleri, solunum güçlüğü nöbetleri. Hasta, oturmak gereğini duyar ve nöbet kısa veya uzun süreli olabilir. Solunum zorluğu arttıkça, öksürük krizleri de belirir ve hastayı çok rahatsız eder. Çocuklar nöbet sırasında kusabilirler. Hastada dikkati çeken, sesli solunumu, öksürük ve endişe halidir.

Geceleri soluk alma güçlüğüne neden olan diğer bir durum, kalp yetmezliğidir.

Tedavi: Akut bir nöbette, akciğer soluk borularını genişletici bir ilaç kullanılır. Efedrin ve izoprenalin, bu tür ilaçların en iyi tanınanlardındır. Efedrin, tablet şeklinde, izoprenalin ise aerosol şeklinde kullanılır. İzoprenalinin etkisin uzatmak amacıyla, bunu bazen atropinle birlikte verirler. Çok şiddetli bir nöbette, adrenalin zerki gerekebilir. Kullanılacak ilaç vakit geçirilmeden alınmalıdır; hatta nöbet başlamadan, hasta, ön belirtileri sezer sezmez ilacını kullanmalıdır. Gece gelen nöbetleri önlemek için, yatmadan bir saat önce promethazine hydrochloride (Pehenergan) kullanmak uygun olabilir. Hastanın duyarlı olduğu etken tanınıyorsa,desensitizasyon denebilir. (bkz. Allerji). Nöbetler, daha fazla ruhsal gerilime bağlıysa, psikiyatrik tedavi etkili olabilir. Kronik vakalarda tedavi daha zordur. Burada, nöbetle gelen astımda olduğundan çok, enfeksiyon önemli rol oynar ve tedavi amacı daima aynı olmakla beraber (soluk yollarının açık tutulması), bronşları genişleten ilaçlar, kronik bir enfeksiyonun yıkımından sonra daha az etkili olabildiklerinden, bu tür ilaçları daha yüksek dozlarda kullanmak gerekir. Ağır enfeksiyonlarda, uzun süreli antibiyotik tedavisi gerekebilir. Her türlü önlemin cevapsız kaldığı ağır astım durumlarında tehlikeli olmasına rağmen, kortikosteroid tedavisi başlatıldıktan sonra, çok uzun süre, belki ömür boyu sürdürülmelidir. Son zamanlarda, disodium cromoglycate (Intal) bu tedavide yer almaktadır. Bu ilaç, akciğerlerdeki allerjik reaksiyonları önleyerek, hastayı astım nöbetlerinden korumakta olup, solunma suretiyle kullanılır. Intal tedavisi, diğer tedavi yöntemleriyle bir arada uygulanabilir.