Anestezi
 

AnesteziKelimenin asıl anlamı, duyumların kaybolmasıdır (özellikle, dokunma ve ağrı duyuların). Bu duruma duyumsal sinirlerin veya merkezlerinin yıkıldığı organik hastalıklarda veyabazı belirli psikolojik durumlarda rastlanır. Genellikle, bu deyimi, cerrahi girişimler sırasında kısmi veya tam duyumsuzluğun yaratılması anlamında kullanılır.

Geçmişte afyon, kenevir ve alkol, değişik şekillerde cerrahide kısmi anestezi yapabilmek için kullanılmaktayıd, fakat bu ilaçların hiçbiri, ağrı dindirmekten öteye etkili değildi. Takriben 130 yıl öncesine kadar, yani modern anestezinin uygulanmasının başlamasına kadır, cerrahi girişimler, kanlı, kaba tedavi yöntemleriydi. Son yüzyılda cerrahi biliminin gösterdiği büyük ilerlemeler, fizyoloji ve patoloji bilimlerindeki buluşlara olduğu kadar, anestezinin gelişmesine de bağlıdır.

Modern genel narkoz, hasta yatağında premedikasyon (narkoz öncesi ilaç verilmesi) ile başlar. Burada genellikle, morfin pethidine (dolantin) kullanılıp, hastada bir uyku hali oluşturulur ve akciğer salgılarını kurutmak amacıyla da (çünkü, aksi halde bilinçsiz hasta, bu salgıları soluyabilir) atropin veya skopolamin verilir. Narkoz odasında, anestezist, damara bir barbitürat zerk eder -thiopentone (Pentothal) veya methohexitone (Brietal, Brevital) gibi- ve hasta uyuduktan sonra da burun veya ağızdan, solunum borusuna bir tüp uzatır. Bunun kolaylıkla yapılabilmesi için hastaya kas gevşetici bir ilaç -örneğin, suksinil kolin (Lystehonon)- vermek uygundur. Tüp yerleştirildikten sonra, hastanın solunumu kontrol edilir ve anestezik madde ile birlikte, ameliyat evrelerinin gerektirdiği ilaçlar sürekli olarak verilir. Gerektiğinde, damara devamlı akan bir serum kullanıp, gereken ilaçlar bunun yoluyla damara verilir; çünkü, operasyon sırasında, hastanın genel durumundan anestezist sorumludur. Ameliyat bittikten sonra da anestezist bir süre daha hastayı kontrol eder ve ameliyat sonrası, ağrı, heyecan, bulantı giderici ilaçları salık verir.

Kısmi anestezi, vücut yüzeyine uygulanan, deriye veya duyumsali sinirlere zerk edilen yerel anestezikler sağlanır. Zarlardaki duyuyu yok etmek ve kanamayı durdurmak amacıyla göze veya buruna kokain damlatılabilir (tıpta saf kokain, ancak bu amaçla kullanılabilir). Ancak günümüzde bu uygulama terk edilmiştir. Son yıllarda genellikle, amethosine (kokain yerine kullanılır), procaine ve lignocaine gibi yerel anestezikler, sentetik maddelerdir. Procaine % 0,5-2lik zayıf çözeltiler halinde ve adrenalinle birlikte kullanılır, çünkü saf procaine kan damarlarını genişletip kanamayı artırabilir. Lignocaine de 0,25-1lik zayıf çözeltiler halinde kullanılıp, ancak deri veya mukoza yüzeylerine doğrudan doğruya sürüldüğü zaman % 2-4 gibi daha kuvvetli eriyiklerinden yararlanılır. Lignocaine, en çok sistoskop veya benzeri bir aletle muayeneden önce, uretra (-idrarın mesaneden atıldığı yol- duyarlılığının giderilmesi için kullanılır.

Ameliyat alanındaki sinir uçlarıın duyarlığını gidermek için derini ilaçla enfiltre edilmesine, alan blokajı adı verilir. Belirli bir alana sinir veren duyumsal sinirlere (Örneğin, kolusinirlendiren plexuc brachialis) enjekte etmeye ise, sinir bloku adı verilir. Yerel anestezikler, bazen hafif bir genel anestezikle birlikte kullanıldığında daha başarılı sonuçlar elde edilebilir.

Vücudun alt bölümünün anestezisi, omuriliği çevreleyen sıvıya ve omurilikten çıkan sinirlere yerel anestezik zerk etmekle kabildir ki, bu teknik, spinal anestezi diye adlandırılır. Aynı amaçla, omuriliği çevreleyen duramaterin hemen dışındaki boşluğa da lokal anestezik zerk edilebilir ki, bu durumda epidurıal anesteziden söz edilir. Bu tekniklerin anatomisi için bkz. Omurilik.

Anestezi altında, gizli kalmasını arzuladığınız şeyleri açıklayacağınızdan kaygılanmayınız. Anestezi altında sırlarını açıklayan kimseye rastlanmıştır.