2.Ovulasyon Faktörü
 

2.Ovulasyon FaktörüÇocuk sahibi olamayan kadınların %25inde ovulasyon (yumurtalama) düzensizlikleri vardır. Bazal vucut ısısı ölçümü ile yumurtlsmsnın gerçekleşip, gerçekleşmediği anlaşılabilir. Kadın adet döneminin ilk gününden itibaren her sabah uyandığında derece ile ağzından vucut ısısını ölçer ve tabloya işler. Yumurtlama gerçekleştikten hemen sonar vücut ısısı 0.5 derece artar. Eğer yumurtalama gerçekleşmezse vücut ısısı değişmez. Kanda veya idrarda Luteinize hormon düzeyi belirlenerek de yumurtlama doğrulanır. Ayrıca ultrason ile yapılan takipler ile de yumurtalıklardaki folikül gelişimi ve yumurtlamanın olup olmadığı belirlenebilir.

Yumurtlama gerçeklenmeyen hastalarda ilaç kullanılarak follikül gelişimi ve yumurtlama sağlanır. Uygulanan tedavi ile hastaların yaklaşık %50si altı ay içinde gebe kalır.

Polikistik over hastalığı

Yumurtalıkların ( overlerin ) fonksiyonu bozulduğunda yumurtalıklar büyür ve kistler oluşur. Düzensiz ve fazla kanamalar, yumurtlamanın olmaması, kısırlık, yumurtalıklarda büyüme, aşırı kıllanma ve sivilcelerin çıkması gibi bozukluklar görülebilir. Polikistik over hastalığının tedavisinde son yıllardaki gelişmeler ile birçok hasta başarı ile tedavi edilebilir. Polikistik over hastalığının nasıl oluştuğunu anlayabilmek için, yumurtalık fonksiyonlarının bilinmesi gerekir. Üreme çağındaki yumurtalıkların iki ana fonksiyonu vardır: bunlaradn biri düzenli adet kanamalarının arasında yumurta üretimi, diğeri ise östrojen ve progesterone hormonlarının salınmasıdır. Bu hormonlar yumurtayı döllenmeye ve Fallop tüplerini de embryo transferine hazırlar ve döllenen embriyonun rahimde tutunabilmesi için gerekli ortamı sağlar. Beyindeki hipofiz bezinden yumurta gelişimini uyaran hormon (FSH) ve yumurtanın olgunlaşarak çatlamasını uyaran hormonların (LH) salınımı ile yumurta gelişimini ve yumurtalıklarda hormon üretimini kontrol eder. Adet sonrasında FSH ve LH hormonlarının etkisi ile folikül gelişimi başlar, östrojen salgılayan her folikül bir yumurta içerir. Menstruel siklusun ( adet dönemi ) ortasında yumurtlama gerçekleşir. Baskın olan folikül çatlar ve yumurta Fallop tüplerine atılır, çatlayan folikülün hücreleri progesterone hormonu salgılar. Boş folikül büzüşür ve oluşan sarı renkli yapıya korpus luteum adı verilir. Menstruel siklusun luteal faz denen ikinci döneminde korpus luteumdan östrojen ve çok miktarda progesterone salgılanır. Eğer döllenme gerçekleşirse döllenen yumurta (embriyo) Fallop tüplerinde üç dört gün geçirdikten sonar rahime gelerek endometrium denen rahimin iç tabakasına yerleşir. Östrojen ve progesterone rahmi embriyonun besinini sağlar. Eğer döllenmiş yumurta rahme tutunamazsa bu hormonlar yumurtalamadan iki hafta sonar iyice azalır ve rahimin iç tabakası dökülür, bu da adet kanamasına neden olur. Menstrüelsiklus tekrar başlar.



Polikistik Over Hastalığı:

Beyindeki hipofiz bezi yeterli miktarda FSH ve LH hormonu salgılamazsa yumurtlama gerçekleşmez ve folikül ( yumurta ) gelişimi menstrual siklusun ilk döneminde durur. Bu yüzden östrojen ve androjen hormonları sürekli yüksek düzeyler de olur. Yumurtalıklar büyür ve kistler oluşur, buda daha fazla östrojen ve androjen ( erkeklik hormonu ) salınmasına yol açar. Artan hormon düzeyleri ve yumurtlamanın olmaması kısırlığa neden olur. Artmış hormonlarla sürekli uyarılan endometrium ( rahimin iç tabakası ) kalınlaşır ve buda fazla ve düzensiz kanamaya yol açar. Yüksek dozdaki östrojenin endometrimu sürekli uyarması sonucu yıllar içinde rahim kanseri gelişebilir. Artmış androjen (erkeklik hormonu) düzeyleri de aşırı kıllanmaya neden olur.

Polikistik Over Hastalığının Tanısı

Polikistik over hastalığının tanısı hastanın yakınmaları ve muayenesi ile kolaylıkla konabilir. Tanının doğrulanabilmesi için kan hormon düzeylerinin ölçümü gerekir. Ultrason incelemesi ile yumurtalıklardaki kistler belirlenir. Eğer hastalık uzun süreden beri devam ediyorsa rahimden parça alınarak değerlendirilir.

Polikistik Over Hastalığının Nedenleri

Yumurtalıkların fonksiyonunu bozarak polikistik over hastalığına neden olan bir çok factor vardır. Bilinen bazı nedenler

· Şişmanlık

Polikistik over hastalığının en sık görülen nedeni şişmanlıktır. Yağlı dokular östrojen salgılar, buda beyindeki hipofiz bezinden yeterli FSH salgılanmasını engelleyerek yumurtlamayı engeller.

· Diyabet ( Şeker Hastalığı )

İnsülin düzeylerinin yüksek olduğu diyabetli hastalarda yumurtalıkların normal fonksiyonu bozulur ve polikistik over hastalığına benzer tablo gelişir.

· Hormonal Bezlerdeki Dengesizlik

Böbreküstübezler veya diğer hormon salgılayan bezler çok aktif hale gelebilir ve polikistik over hastalığının bulgularını oluşturur. Fazla androjen (erkeklik hormonu) üretilmesi yumurtlamayı engeller. Adrenal bezlerden salgılanan androjenler yağ dokusunda östrojene çevrilir.

Polikistik Over Hastalığının Tedavisi

Tanısı konduktan sonar polikistik over hastalığının tedavisi kolaydır. Hasta ileride gebelik istemese bile mutlaka tedavi görmelidir. Çünkü uzun sure yüksek düzeydeki hormonlara maruz kalınması rahim kanserine yol açabilir.



· Kilo Verme

Birçok polikistik over hastası kilo vererek normale dönebilir. Uzun süreden beri şişman olan kişilerin kilo vermesi zaman ve çaba gerektirir. Bu hastaların doctor kontrolü altında verilen diyet programlarını uygulamaları ve egzersiz yapmaları gerekmektedir.

· Ovulasyon İndüksiyonu (Yumurtlamanın Uyarılması)

Hastalığın tedavi edilmesindeki ana amaç kadının çocuk sahibi olabilmesi için yumurtlamanın uyarılmasıdır. Bu amaçla doctor kontrolünde bazı hormon ilaçları kullanılır. Klomifen adı verilen ilaç ile yapılan tedavi ekonomik, kolay ve yan etkileri azdır. Beyindeki hipofiz bezini uyararak yumurta uyarıcı hormonunun salgılanmasını sağlar. Bazen yüksek dozda ve uzun süreli kullanımı gerekebilir. Klomifene cevap vermeyen vakalarda enjeksiyon ile uygulanan hormon ilaçları kullanılır. Bu ilaçlar yumurtalıkların daha fazla uyarılmasına ve çoğul gebeliklere yol açabilir.

·Cerrahi

İlaçlar ile tedavi sağlanmazsa laparoskopi ile lazer veya elektrokoter uygulanarak yumurtlama uyarılabilir.

· Erken tanı

Annesinde polikistik over hastalığı olan kadınlar dikkatli olmalıdır. Eğer adetlerin başlamasından beri adet düzensizlikleri varsa polikistik over hastalığı yönünden araştırma yapılması gerekir.