Stres Düzenleyici ve Yaratıcılık İlşkisi
 

Stres, fiziksel ve ruhsal sınırların zorlanmasıyla ortaya çıkan bir durumdur.Stres



kişide kalp çarpıntısı,terleme, sık sık soluk alıp verme, yerinde duramama, mide



bulantısı, baş dönmesi, karın ağrısı, sıksık tuvalet ihtiyacını giderme istesi,



sigara içme, alkole yönelme, düşüncesini toplayamama, dikkat problemleriyle



görülebilmektedir.



Stres kavramı yirminci yüz yılda sanayileşmenin artmasıyla toplumun



karmaşıklaşmasıyla ortaya çıkmıştır. Stres bir çok hastalıklara sebeb



olabilmektedir. Bunların arasında kanser, mide ve bağırsak hastalıkları, baş ağrıları, migren, psikolojik rahatsızlıklar gelmektedir. Strese yakalanan kişilerin özellikleri A.Tipi dediğimiz kişilerin özellikleridir. Bunlar hareketli sabırsız geç kalmaya tahammülü olmayan sürekli kafasında bazı sorunlarla meşgül olan hırslı başarısızlığa tahammül edemeyen özellikler göstermektedirler. Bu kişiler daha fazla strese mağruz kalırlar, stresli bir kişilik yapısı çocukluk çağlarından itibaren



ortaya çıkar eğer ailede stresli bir kişilik yapısında bireyler var ise çocuklarda da olma ihtimali fazladır.



Stres karşısında kişilerin verdikleri tepkiler benzerdir. Stres eğer uzun sürerse



depresyona dönüşebilir; Depresyon ruhsal çöküntü halidir. Depresyonda olan kişi



hayattan zevk alamaz sürekli mutsuzdur, r düşünceleri gelişebilir. Uykusuzluk,



çok yemek yeme veya az yemek yeme, hayattan zevk alamama, umutsuzluk, sürekli ağlama



gibi belirtilerle kendini gösterir.



ANKSİYETE: Kaygı olarak tanımlanır bu durum nedeni bilinmeyen korku çeşididir.



Belirsizlikler kişilerde kaygı yaratır bir kişi ne zaman ne yapacağı konusunda karar



veremiyorsa hayatında belirsizlikler varsa bu durum onda kaygı yaratmaktadır. Bu



sebeble hayatımızdaki belirsizlikleri kaldırmak ve karar vermemiz gerekiyorsa da en



kısa sürede karar vermek önemlidir. Kararsız kişilerde anksiyete düzeyi yüksek



çıkmaktadır, çocuklarda ailenin tutumları yaklaşım biçimleri çocukların kaygı



düzeyini etkilemektedir.



ÖRNEĞİN:Sınava girecek bir çocuğun ailesinin ona bu konuda yapacağı baskıcı bir



tutum onun sınav kaygısını artıracaktır. Yapılan araştırmalar kaygı düzeyi artıkça



yaratıcılık ve başarı bu oranda azalmaktadır. Huzursuz stresli kaygılı bir ortamda



kişilerin başarıları ve yaratıcılıklarında düşüşler olacağı bir gerçektir. Bu



sebeble çocuklarımızın daha başarılı ve yaratıcı olmalarını istiyorsak onlara mutlu



olacakları huzurlu bir ortam sunmalıyız. Bu konuda çocuklarımıza baskı yapmamalıyız



ve beklenti düzeyimiz çocuğumuza uygun olmalıdır.



Beklentilerimiz çocuğumuzu aşarsa çocuğumuzun kaygı düzeyi artar bu da onların



yaratıcılıklarını ve başarılarını olumsuz yönde etkiler .



Kaygı düzeyiyle başarı arasında ilişkileri ortaya çıkartmak için yapılan



araştırmalar göstermiştirki sadece kaygı değil kaygının dereceside önemlidir.



Kaygının şiddeti artıkça başarı ve yaratıcılıkta düşüşler olurken kaygı düzeyi



azaldığında artışlar olduğu ortaya konmuştur.



Çocuk yetiştirme tutumlarında yaratıcılık ve başarı üzerinde etkili olduğu yapılan



araştırmalar sonucunda ortaya çıkartılmıştır. Bu sebeble çocukları yetiştirirken



dengeli ve kararlı bir tutum izlenmesi büyük önem taşır anne ve babaların çocuk



yetiştirirken ortak kararlar alıp uygulamasında büyük yarar vardır.



Ayrıca çocukların yetiştirilmesinde anne ve babanın dışında kişilerin rol almaması



kararları anne ve babanın vermesi de büyük önem taşımaktadır.Çocukla kurulan



iletişim yöntemleri çocuğun yetiştirlmesinde önemli bir role sahiptir.



Yaratıcılık problemlere herkesden daha farklı özgün çözümler ortaya koymak şeklinde



tanımlanabilir.Yaratıcı kişiler diğer kişilerden genellikle zihinsel bakımdan daha



üstün özellikler göstermekte bağımsızlıklarına büyük önem vermektedirler.



Çocukluktan itibaren soyut düşünme yetenekleri diğer kişilere göre daha fazla



gelişmiştir, hayal güçleri adeta sonsuzdur. Kimsenin düşünemeyeceği hayallere sahip



olabilirler çocuklarda yaratıcılığın gelişmesi için onların bu hayallerini



dinlemekte yarar vardır.



Ayrıca onlara kısıtlamalar getirmeden uygun ortamlar sunmakta büyük önem taşır.



Yaratıcılığın gelişmesinde çağrışım yöntemi önemlidir.ÖRNEĞİN masa kelimesi verilip



çocuktan bununla ilgili hikayeler uydurması istenebilir. Çocuk masa kelimesiyle



ilgili hiçbir sınır olmaksızın o anda aklına ne geliyorsa söylemesi istenir bu



teknik çocuklarda yaratıcılığın gelişmesi için önemlidir.



Yaratıcılıkta çeşitli aşamalar vardır:

HAZIRLIK DÖNEMİ:Bu dönemde mantıklı yada mantıksız bir çok fikirler ortaya çıkar



böylece süreç başlamış olur.



KULUÇKAYA YATMA:Fikirlerin değerlendirilmesi için geçen süre bu şekilde adlandırılır.



AYDINLANMA:Fikirler içinden en iyisi olduğu düşünülen fikrin seçilmesi aşamasıdır.



SONUÇLARIN İNCELENMESİ:Bu son aşamada,karar verilerek bu konuda harekete geçilir.



ANKSİYETE VE ÇEŞİTLERİ



Ego sürekli olarak üç tehlikeyle karşı karşıyadır.

Engellenmeler ve dış dünyadan gelebilecek saldırılar.



İd in içgüdüsel ve gerçek dışı isteklere.



Süper ego nun cezalandırılması.



ANKSİYETE ÇEŞİTLERİ:

GERÇEK anksiyete freud, korku ile eş anlamda görür.Bu tür anksiyete,bireyin dış



tehlikeyi algılamasından doğan can sıkıcı bir duygudur ve günlük yaşamda,herkes



arada bir gerçekçi anksiyeteyi yaşar.Bu tür anksiyete mantıklı ve anlaşılır olması



ile nevrotik anksiyete den farklılık gösterir.



TÖREL anksiyete özellikle Süper ego nun vicdan diye bilinen bölümü tarafından



onaylanmayan durumlarda ego da meydana gelen suçluluk ya da utanç duygusudur.Törel



anksiyetenin kaynağında ceza landırıcı anne & baba ile simgelenen nesnel bir korku



mevcuttur.Gerçekten,gerçek anksiyetenin tersine,törel anksiyeteye neden olan



durumdan kaçabilme olanağı yoktur.



NEVROTİK anksiyete içgüdülerden gelen tehlikenin algılanmasıyla ortaya çıkar.Bu ,ego



nun içgüdüsel istekleri engellenmediği zaman,sonucun belirsizleştiği durumlarda



ortaya çıkan korku dur.



Genellikle anksiyete terimi, fobi, korku, stres terimleri ile



karıştırılmaktadır.Korku farkına varılan tehlikeye karşı geliştirilen hoşnutsuzluk



duygusudur.Bu duygusal tepki ile bir likte, kaçma,saklanma gibi davranışlar ve bedeb



de fizyolojk değişmeler olur.Korku,dış çevredeki nesnel bir tehlikeye karşı



gösterilen bir tepki iken,anksiyete bireyin bilmediği bir kaynaktan gelen bir korku



halidir.



Fobi gerçekte tehlike arz etme olasılığı çok az olan bir nesne veya olaya karşı



duyulan abartılmış korkudur.Stres ise,anksiyete ve korku gibi tepkileirn kaynağını



oluşturur.



Psikoloji ve biyoloji alanlarında stres,organizmanın işlemini bozan bir baskı



zorlanma ve engellenmedir.



Kırıklık,yoksunluk ve çatışma gibi psikolojik streslerin sonucunda,psikolojik



savunma tepkileri meydana gelir.Bu tepkiler kişilerde kişilik yapılarına geçmiş



yaşantılarına bağlı olarak,tehlikeli bir durum şeklinde algılanmaktadır.



Yapılan araştırmalarda düşük anksiyete düzeyi yüksek anksiyete düzeyi yaratıcılığı



belli oranlarda etkilediği görülmüştür.Bunlar kişiden kişiyede farklılıklar



gösterebilmektedir, ayrıca kızlarla, erkekler arasında da farklılıklar



gözlemlenmiştir.



Farklı kültürler de yetişen çocuklardada farklılıklar ortaya



çıkabilmektedir.Kısacası ANKSİYETE düzeyi hem yaratıcılığı hem genel başarı ve okul



başarısını etkilemektedir.



Bu sebeble anksiyete düzeyinin düşürmesinde yarar vardır. BU KONUDA UZMANLARDAN



YARDIM ALMAK GEREKEBİLMEKTEDİR: Çünkü her zaman tek başına çözülebilecek bir sorun



değildir.



PEDAGOG & PDR



AYKUT AKOVA