Diabetes Mellitus (Şeker Hastalığı)
 

Görülme sıklığı (prevelansı):



Diyabet (şeker hastalığının) görülme sıklığı %25 civarındadır. Son yıllarda yanlış beslenme, stres, düzensiz yaşam vb. nedenlerle sürekli artış gözlenmektedir.



Diabetes Mellitus un sınıflandırılması:



Tip I: İnsüline bağımlı diyabet

Daha çok genç yaşlarda görülür.

İnsülin yapımı ya çok azdır ya da hiç yoktur.

Mutlaka dışarıdan insülin takviyesi gereklidir.



Tip II: İnsülinden bağımsız diyabet

Genellikle 40 yaştan sonra ortaya çıkar.

Az da olsa insülin salgılanmaktadır.

Diyet ya da oral antidiyabetiklerle kişi yaşamını sürdürebilir.



Malnütrisyon diyabeti



Gebelik diyabeti (gestasyonel diyabet)



Diğer (pankreatit, cushing vb. durumlardan, genetik sendromlardan, insülin reseptör bozukluğundan kaynaklanan diyabet)



Diabetes Mellitus un nedenleri:



Diabetes mellitus un oluşumundaki temel neden insülin yetersizliği veya insülinin etkili olamaması, glikagon,epinefrin ve tiroid hormonlarının faaliyet gösterememesidir.



Diabetes Mellitus un ortaya çıkmasını kolaylaştıran diğer etmenler ise:







Kalıtım



Şişmanlık



Gebelik ve sık doğum



Uzun süre ilaç kullanımı (diüretik, kortikosteroid, doğum kontrol hapları vs.)



Enfeksiyonlar



Psikolojik ya da fiziksel travmalar



Bazı pankreas hastalıkları (pankreatit, pankreas tümörü)



Klinik Bulgular:







Polifaji



Poliüri



Polidipsi



Ağırlık kaybı



Ağız kuruluğu



Bulanık görme



Halsizlik



Baş ağrısı



Komplikasyonları (Görülen sorunlar)



Akut (Ani) Komplikasyonlar:



Ketoasidoz: İnsülin yetersizliğinden dolayı karbonhidratların enerji yapımında kullanılamayıp, yağların kullanılması sonucunda oluşan aseton gibi keton cisimciklerinin kanda yükselmesidir.



Hiperglisemi: Kanda şekerin yükselmesidir.Bulantı, kusma, yorgunluk, karında ağrı, dalgınlık, nefeste aseton kokusu, düşük kan basıncı, kırmızı ve soluk deri kişide görülen en önemli belirtilerdir.



Hipoglisemi: Kanda şekerin düşmesidir. Huzursuzluk, baş ağrısı, çift görme, elde titreme, terleme, nemli ve soluk deri, yüksek tansiyon kişide görülen en önemli belirtilerdir.



Glikozüri: İdrarda şeker atılmasıdır.



Kronik Komplikasyonlar:



Retinopati: Gözde sorbitol birikimine bağlı katarakt, körlük olabilir.



Kalp-damar Rahatsızlıkları



Nefropati: Glikoz kanda normal sınırların üzerine çıktığında fazla glikoz böbreklerden dışarı atılmaya başlar. Bu durum da böbrek fonksiyonlarının bozulmasına sebep olur.



Nöropati: Sinir hücrelerine glikozun girişinin engellenmesiyle bacaklarda uyuşma, soğukluk, kaşınma, kramplar gibi belirtiler olur.



Diabetes Mellitus un tedavisi



Tedavi Yöntemleri:







Diyet Tedavisi



İlaç Tedavisi (insülin, oral antidiyabetik)



Eğitim



Fiziksel Aktivite

Diyabet tedavisi bir ekip tarafından ortaklaşa yürütülmelidir. Bu ekipte doktor, diyetisyen, fizyoterapist, psikolog ve sosyal hizmet uzmanı bulunmalıdır.



Diyet Tedavisi:



Diyet Tedavi İlkeleri





Bireyin ideal vücut ağırlığını korumak



Bireyin kan bulgularını normal değerlerde tutmak



Komplikasyonları önlemek



Hastanın yaşam süresini ve kalitesini yükseltmektir.



Diyet Tedavisinde Önemli Noktalar:



Beslenme programı 3 ana, 3 ara olmak üzere toplam 6 öğünden oluşmalıdır.

Her öğünde muhakkak karbonhidratlı besinlerin yanında proteinli bir besin alınmalıdır. Karbonhidratlı besinler (ekmek, tahıl, meyveler vb.) tek başlarına alındıklarında kan şekerini aniden yükseltirler. Bu yüzden şekerin kanda daha yavaş yükselmesini sağlayan süt, yoğurt, peynir gibi proteinli bir besin bulunmalıdır.

Posanın kan şekerini düzenlemedeki olumlu etkilerinden dolayı günde 20-35 gram posa alınmalıdır. Her gün sebze, meyve, kepek (yulaf, buğday vs.), kuru baklagiller ile gerekli posa sağlanabilir.



Diyabette hangi meyveden ne kadar yenebileceği konusunda bir doktor ve diyetisyene danışılmalıdır.

Yapay tatlandırıcılar kullanılabilir. Aspartam tercih edilmelidir.

Aralarda atıştırmak için doktor ve diyetisyen tavsiyeleri doğrultusunda Ülker Mavi-Yeşil Light ürünler kullanılabilir.



Eğitim:



Diyabet eğitimine en az insülin tedavisi kadar önem verilmelidir. Herkesin ihtiyaç ve problemleri dikkate alınarak eğitim planlanmalıdır. Diyabetin nedenleri, kan şekeri ölçümü, insülin kullanımı , diyabetin komplikasyonları ve tedavisi, beslenme ilkeleri, egzersiz yaparken dikkat edilmesi gerekenler vb. dikkatlice anlatılmalıdır.



Egzersiz:



Düzenli egzersiz, kan şekerini ve yağlarını normal düzeylere indirdiğinden,kan basıncını ayarladığından, kilo verilmesini sağladığından şeker hastaları kendilerine uygun bir egzersiz programı oluşturmalıdırlar.



Kaynak: Kaynak:Maviyesil