[Işıldayan Safir]

KİMLİĞİN EVRİMİ

Arkadaşlarımdan Debra adlı bir kadın, herkes tarafından serüvenci ve capcanlı biri olarak tanınır. Geçenlerde bana kimliği konusunda geçirdiği değişimin hikâyesini anlattı. "Ben büyürken çok mızmızdım," dedi. "Hiçbir fiziksel hareket yapmazdım, canımın yanabileceği şeylerden de hep uzak dururdum." Benim seminerlerimden bazılarına katılıp birkaç yeni tecrübe edindikten sonra (skuba dalışları, ateşten geçme gök dalışları), bu tür şeyleri yapabileceğini fark etmiş... Tabii eğer kendini zorlarsa. Ama bu referanslar henüz kendisinin kim olduğu konusunda yeni bir inanç oluşturacak biçimde düzenlenmemişmiş. Henüz kendini "gök dalışı yapmış bir mızmız" olarak görüyormuş. Değişim henüz gerçekleşmemiş ama farkında olmadan kendini raya oturtmuş. Başka insanların ona imrendiklerini söylüyordu. Herkes ona, "Keşke senin yaptıklarını yapabilecek cesaretim olsaydı. Ne kadar serüvencisin!" diyormuş. Derken başkalarının onun hakkındaki sürekli görüşleri, onun kendisi hakkındaki görüşlerini de etkilemeye başlamış.

Debra anlatırken, "Sonunda acıyı mızmızlığa bağlamaya başladım" diyordu. "Kendimi mızmız olarak görmenin beni sınırladığını biliyordum artık o kişi olmamaya karar verdim." Yalnız o kadarla da kalmıyor çünkü bütün bu zaman süresi içinde psikolojisi hep arkadaşlarının onu nasıl gördüğüyle, kendi kimliğini nasıl gördüğü arasındaki tutarsızlıkla boğuşup durmuş. Bir kere daha gök dalışı için uçtuğunda bunu bir fırsat bilmiş, potansiyelden fiiliyata sıçramayı o gün yapmış, "olabilecek" olanı gerçeğe çevirmiş. Artık "serüvenci" kimliğini fikirden inanca çevirmenin vakti gelmişmiş.

Uçak 12.500 fite tırmanırken Debra ekipteki daha acemi gök dalgıçlarının korkularıyla mücadele edişlerine bakmış. Hepsi eğleniyor gibi görünmeye çalışıyorlarmış. Kendi kendine düşünmüş: "Ben de eskiden böyleydim ama artık o kişi değilim. Bugün gerçekten eğleneceğim!" Ürkekliğini, olmak istediği yeni kişiye tezat olarak kullanmış. Düşünmüş: "Ben eskiden böyle tepki gösterirdim." Ve birdenbire, çok büyük bir değişikliği gerçekleştirmiş olduğunu anlayıp şaşırmış. Artık o mızmız değil, serüvenci, güçlü bir kadm. Ömrünün en eğlenceli işlerinden birini yapmak üzere.

Uçaktan ilk atlayan o olmuş. Aşağıya doğru yolculuğunda, sevinçten uçuyormuş. Daha önce ömründe bu kadar yoğun düzeyde katıksız fiziksel enerji ve heyecan hissetmemiş. Yeni kimliğine doğru onu son adımı atmaya iten kilit faktörlerden biri, ekip lideri olarak acemi dalgıçlara örnek olma kararıymış. "Senin yaptığın da bu, Antony" diyordu bana. "Eğer korkuyu ve sınırlılığı aşma konusunda koskoca bir seminer yapıp da ateşten geçmeyi reddetsen olmazdı. İnsan dediğini yapmak zorunda."

Debra'nın değişimi tastamamdı. Eski kimliğini sıyırıp atmak için gerekli referansları kazanmıştı, daha büyük olanaklarla özdeşleşme kararını vermiş, zamanı gelince de, yeni kişiliğini, artık olmak istemediği kişilikle tezatlamıştı. Değişimi gerçekleştirmek için ona gereken son kaldıraç da buydu. Geçirdiği evrim basit, ama çok güçlüydü. Bu komple kimlik değişimi şimdi Debra'nm çocuklarını da şirketini de giriştiği her şeyi de etkiliyor. Bugün o artık gerçekten serüvenci bir lider.

Ömrümü gerçekten penguen olarak geçirmeyi kabul etmemi mi bekliyorsun? Kartal göklere yükselmek, bufalo kırlarda kopmak için doğar. Ya benim hayattaki doğal amacım?

Tabii kendinizi yeniden tanımlamaya her zaman karar verebilirsiniz. Her çocuğun yüreğini dolduran o harikulade hayalgücünü bir düşünün. Bir gün Zoro olur, ertesi gün Herkül.

Bugün da dedesi olmuş. Hayatının gerçek kahramanı. Kimlik değişimleri hayatın en neşeli, en sihirli, en özgürleştirici tecrübeleri arasındadır. Büyükler neden yıl boyu hep Halloween'i ya da New Orleans'daki Mardi Gras'yı bekler? Bir nedeni de, eminim, bu kutlamaların, kendi kimliklerinden çıkıp bir başka kimliğe bürünmelerine izin vermesindendir. O yeni kimlik içinde, normalde yapmayacağımız şeyleri yaparız. Hep yapmak istediğimiz, ama kimliğimizle tutarsız gördüğümüz şeyleri yaparız.

Aslında bunu yılın her günü yapmak da mümkün! Kendimizi baştan sona yeniden tanımlayabiliriz, ya da "gerçek benliğimizin" pırıl pırıl ortaya çıkmasına karar verebiliriz. Yumuşak huylu Clark Kent'in gözlüğünü, takım elbisesini çıkarıp güçlü Superman olması gibi, biz de davranışlarımızdan, geçmişimizden, kendimize taktığımız her etiketten çok daha büyük olan gerçek kimliğimizin örtüsünü atabiliriz.