[Sezennl]

YASAMINIZDAKI STRESI TETIKLEYEN OLAYLARI OLCME-ANLAMA TESTI

SOSYAL ADAPTASYONU OLCME TESTI



DEGISIKLIKLERI KUCAKLARKEN,DENGEYI SAGLAYABILMEK





“Doktorlar bircok hastaligi nasil tamamen tedavi edip yok edebileceklerini bilemiyorlar…cunku butunden haberleri yok. Eger insan vucudunun tamami- BUTUNU iyi olmazsa, bazi yerleri-parcalari asla iyi olamaz.” PLATO





Son yillarda saglik dunyasinda Plato’nun bu gorusunu kabullenen, insanin mental yani beyin,ruh durumu ile fiziksel sagliginin birbirinden ayri ve bagimsiz olmadigini, tam aksine insanin butununde birbirleri ile hayati baglantilari oldugu gorusu hakimdir artik.Saglik denince insanin bircok parcasinin dengede olmasi olarak anlasilmaktadir; fiziksel ve cevre faktorleri, duygusal ve psikolojik faktorler, beslenme aliskanliklari ve egzersiz-spor yapma duzenliligi-rutini. Iste bu dengelerin bir parcasi olarak da, stresin de bircok hastaligin sebebi oldugu artik gunumuzde bilinmektedir.



Mesela kalp hastaliklarinda ,en az yuksek tansiyon, sigara icmek, kolestrol seviyelerinin yuksek olmasi,obesite ve diyabet kadar artik stresin,duygusal stresin cok onemli faktor oldugu bilinmektedir.



Stres hem de yuksek tansiyonda, ulserlerde, kolitlerde, astimda, migren ve bas ,sirt agrilarinda da, cilt hastaliklarinda, uykusuzlukta, ve bircok psikolojik hastaliklarda da cok cok onemli bir faktordur.Bircok standart tip kitaplari tum hastaliklarin % 50-80 nini stresle ilgili kaynaklara baglamaktadirlar. Stresin azaltilmasi kanser dahil,bircok hastalikta iyilesmeyi ,yasam kalitesini arttirir.



Ama unutmayin ki stres beyin-akil-ruh sagligimizin sadece bir faktorudur ve sizin iyi olup olmamanizi etkiler; ancak kotu beslenme aliskanliklari, zararli maddelere , kanserojen ,yani insanda kanser yapan maddelere-cevreye-yiyeceklere-havaya –zehirlere, radyasyona vs maruz kalmak da , genetik ozelliklerimiz de,radyasyon da oteki onemli faktorlerdir.



Stres beynimizi-ruhumuzu akla getirir genellikle-oysa yapilan arastirmalara gore vucudumuzun her tarafini etkiledigi anlasilmaktadir.



Stresi tetikleyen bircok faktor vardir gunluk yasamda; sehir yasami, kalabaliklar, gurultu, kirli hava, yasamin artan hizi ve yogunlugu, olumler, yaralanmalar, kazalar, medyada ozensiz, kuralsiz sunumlar, ekonomik krizler, issizlik, evlerde, yollarda siddet, toplumda curumusluk vs hep etrafimizdadir.



Etrafimizdaki dunyada stres cok fazla artinca, eger stres surekli birikir ve icimizde sise gibi dolar-tasarsa ve disa saglikli sekilde akitilmazsa, onlem alinmazsa, kendimizi kollayamazsak, savunma yontemlerini bilmezsek;problemlerimize acil ve kisa,akilli,pratik cozumler bulup,yasamimizi kolaylastirmazsak eger, gittikce artan siddette kronik strese dogru yol aliriz. Icimizde gittikce artan bir duduklu tencere basinci yasanmaktadir artik. Iste bu sagliksiz birikim bizde bircok hastaliklara yol acacaktir. Arastirmacilara gore, kronik stres vucudumuzun savunma mekanizmasini yok etmektedir ve de imun= bagisiklik sistemimizin cevap verme, savunma kabiliyetini de asagilara cekmektedir! Iste o zaman da kanser dahil tum hastaliklara karsi acik ve savunmasiz hale geliyoruz.



Bircok arastirmaci yasamdaki hangi stres seviyelerinin ,olaylarinin bizi hasta ettigini arastirdi.Drs Thomas Holmes ve Richard Rahe iste asagidaki sirasiyla 43 adet hayatimizda sikca rastlanan stresli olayi siraladilar. Puaniniz ne kadar yuksekse, hasta olma riskiniz o ladar yuksektir. Gecen sene icinde hayatinizda yasadiklarinizi isaretleyerek, iki defa ayni olayi yasamissaniz 2 defa ayni puani vererek, siz de kendi toplam rakaminizi bulacaksiniz.Bu toplam puan da sizin icinde bulundugunuz hassasiyetinizi,stresden etkilenme riskinizi gosterecek.



Bu teste gore DEGISIKLIKLER NEGATIF DE OLSA,POZITIF DE OLSA, BIZIM UYUM SAGLAMA, ADAPTE OLUP OLAMAYACAGIMIZI TEST EDERLER. Puan ne kadar yuksekse,kisinin hasta olma riski o kadar yuksektir. 300 ve ustunde puaniniz varsa bu mutlaka % 100 hasta olacaginiz anlamina gelmez ama hasta olma riskinizin yuksek oldugunu gosterir.



Mesela bir arastirmada, en yuksek puani alanlarin % 30 zu, en dusuk puanlar alanlarin % 30 na gore, % 90 daha fazla hastalandilar.



Baska bir calismada da,

* 300 den fazla puan alan yuksek risk grubundan % 49 zu hastalandilar;
* 200-299 arasinda puanlari olan orta risk grubundaki insanlarin % 25 si hastalandi;
* 150-199 puanli dusuk risk grubundakilerinse sadece % 9 zu hastalandilar.



Bu testte verilen yasam orneklerinin –degisikliklerin hicbiri hayati tehlike yaratan ornekler degildirler.Bir baska calismada da yuksek risk grubundakilerin % 51 ri hastalanmadilar.



Zor ve bizi– sagligimizi tehdit eden olaylar oldugunda, bizim bu olayi nasil algiladigimiz ve nasil degerlendirdigimiz ve cevap verdigimiz stresin yogunluk derecesine sebeptir.



Yani olaylara bakis acimiz, tepkilerimizdir; problemlerimize, canimizi sikan, bizde stres yaratan olay ve insanlara , kendimiz icin ,sagligimiz icin, acilen akilli ve kolay cozumler bulabilmekteki becerilerimizdir muhim olan. Hayata , olaylara, insanlara bakis acimiz, tepkilerimiz, cozumlerimiz cok cok onemlidir.Bu nedenle hicbir problemden kacmamak,ustune giderek cozmek ve hayatimizi basitlestirip, kolaylastirmak, stresden de uzak kalmak amacimiz olmalidir. Suruklenip giden problemler, cozum bulmadigimiz kactigimiz stres yaratan seyler, bizi kronik strese ve depresyona surukler. Savasmak,ustune gidip cozum bulmak daha akillicadir sagligimiz icin, kolay ve mutlu, keyifli basit bir yasam icin.Kendimize omur boyu nasil yardim edebilecegimizi, stres, ofke, siddeti kendi kontrolumuz altina almayi, hakim olmayi mutlaka ogrenmeliyiz. Ancak o zaman benligimizdeki, evlerimizdeki, hatta toplumdaki kronik stresimizle, ofkemizle, siddetimizle basa cikmayi becerebilecegiz hep birlikte.



Asagidaki test kaynagi; Holmes ,T.H. ve R.H. Rahe “ The Social readjustmen Scale “ Journal of Psychosomatic Research II (1967) 213-18 (Bu test buyuk sirketler tarafindan vs de calisanlarin stres durumunu belirlemek icin kullanilmaktadir)





Yasam surekli streslidir. Pozitif olmak ve icimizde biriktirmek yerine, akitmak, kendimizi korumak zorundayiz. Yasamimizin bir noktasinda hepimiz gercekten stresten tukenmislik yasar ve zor bir donemden geceriz. Iste asagida stresi tetikleyen , sirasiyla , onem derecesine gore tam 43 yasam olayi siralanmistir uzmanlar tarafindan. Bunlar hepimizin hayatinda bir sekilde, bir gun yasadiklarimizdir.



Son BIR yilda yasadiklarinizi goz onune alin; eger bu sure icinde ayni olayi 2 defa yasamissaniz, ayni puani 2 defa yazin o haneye. Sonra tum puanlarinizi toplayin.







STRESI TETIKLEYEN OLAYLARI OLCME TESTI

SOSYAL ADAPTASYONU OLCME TESTI



DEGISIKLIKLERI KUCAKLARKEN, DENGEYI SAGLAYABILMEK






150-199 ---------à

200-299 ---------à

300 ve ustunde -à


HAFIF

ORTA

AGIR YASAM KRIZI




SIRASI


YASAMDAKI STRESI TETIKLEYEN OLAY


STRES SEVIYESI PUANI


SIZIN KENDI PUANLARINIZI YAZIN ALT ALTA

1


Esin olumu


100




2


Bosanmak


73




3


Evlilikte ayri yasamak


65




4


Hapis cezasi almak


63




5


Yakin aile uyesinin olumu


63




6


Sizin Yaralanmaniz veya hasta olmaniz


53




7


Evlenmek


50




8


Isten atildiniz


47




9


Evlilikteki problemleri anlasip cozdunuz


45




10


Emekli oldunuz


45




11


Ailenizde birinin sagliginda degisiklikler oldu


44




12


Hamilelik


40




13


Seks problemleri


39




14


Ailenize yeni birisi katildi


39




15


Isinizde degisiklikler yapildi


39




16


Maddi-finans durumunda degisiklikler


38




17


Yakin bir arkadasin olumu


37




18


Baska bir is alanina gectiniz


36




19


Esinizle kavga-munakasalarda degisiklikler oldu


35




20


15-30 senede faizle odenecek vs 150.000 $ ustunde ev borcunuz-mortgage var


31




21


Aldiginiz borc veya ev borcu-mortgage yuzunden ,odeyemediginiz icin arabaniza,eve vs el kondu banka tarafindan


30




22


Isinizdeki sorumluluklarinizda degisiklikler oldu


29




23


Kiziniz-oglunuz evden ayriliyor


29




24


Kayinvalide-esi ile problemler


29




25


Kisisel muhtesem bir basari


28




26


Esiniz ise basladi veya isini birakti


26




27


Okula basladiniz veya biraktiniz


26




28


Yasam sartlarinizda degisiklik oldu


25




29


Kisisel aliskanliklarinizda degisiklikler yapmak zorunda kaldiniz


24




30


Patronla basiniz dertte, problem var


22




31


Is saatlerinizde ve sartlarinizda degisiklik var


20




32


Evinizi degistirdiniz; tasindiniz


20




33


Okulunuzu degistirdiniz


20




34


Yasaminizdaki Spor ve bos zaman gecirdiginiz cevrenizi degistirmek zorunda kaldiniz


20




35


Kilise-dini aktivitelerinizde degisiklikler


19




36


Sosyal aktivitelerinizde degisiklikler


19




37


10.000 $ dan daha az ev-mortgage borcu veya alinmis baska amacli borc


18




38


Uyuma aliskanliklarinizda degisiklik


17




39


Ailenizin gitme gelme, aile ici gorusmelerinde degisiklik


16




40


Yeme aliskanliklarinizda degisiklikler


15




41


Tatil


15




42


Noel, Hanukkah, bayram


13




43


Kanuna karsi islenmis kucuk suclar


12










TOPLAM PUANINIZà



















Puaniniz, risk grubunuz yuksekse, yavaslayin; derin nefes alin; daha cok gulmeyi becermek icin, gevsemek icin, yasaminizi mutlaka kolaylastirmak ve basitlestirmek icin neler yapmaniz gerektigini hemen dusunmege baslayin.



YASAMINIZDAKI COK DEGERLI ONCELIKLERINIZI TEKRAR GOZDEN GECIRIN. HATTA BU ARADA MUMKUNSE AILE DOKTORUNUZLA GORUSUN; BELKI DE BIR CEK APA GIRIN YASINIZI-CINSIYETINIZI-AILENIZDEN GELEN GENETIK YUKSEK RISK FAKTORLERINIZI+ VARSA KRONIK HASTALIKLARINIZI DA GOZ ONUNE ALARAK SAGLIK DURUMUNUZ HAKKINDA BILGILENIN VE DOKTORUNUZLA ISBIRLIGI YAPIN; HAYATINIZIN YONETIMINE EL KOYUN.



YASAMINIZDA POZITIF DEGISIKLIKLER YAPMAK ICIN BUGUN BIRINCI GUNUNUZ OLSUN.

KISA VE UZUN VADELI YASAM PLANINIZI YENIDEN YAPIN.SU ANDAKI YASAMINIZIN MUHASEBESINI YAPIN; KONTROLU ELINIZE ALIN; DEGISTIREBILECEKLERINIZI DEGISTIRIN; KOLAY VE BASIT YASAMLAR SECIN. YASAMINIZ BASITLESTIKCE, STRESINIZ DE AZALACAKTIR. DUNYAYA NEDEN GELDIGINIZI VE AMACINIZIN NE OLDUGUNU DUSUNUN VE CEVABINI BULMAYA CALISIN. YASAMA GECIRIN BU GERCEGI. RUKI