vilyem sekspiyer
 

* kitabin adi 'vilyem sekspiyer'. cenap sahabettin yazmis. 1934 yilinda kanaat kutuphanesi yayimlamis. buyuk boy, resimli, 196 sayfalik bir kitap bu on bolume ayrilmis. bolumlerin basliklari soyle: hayati, sekspiyer'in ahlaki, sekspiyer'in fikirleri, sekspiyer ve kadinlar, sekspiyer ve ask, sekspiyer'in sanati, sekspiyer'in asari, antuvan ve kleopatra, intikat, hatime. bu son bolum abdulhak hamid'e adanmis.

cenap sahabettin, shakespeare'in dogumunu anlatan su satirlarla giriyor kitaba:

'ingiltere'nin aven deresi irlanda denizine dokulmek icin kara agaclar arasinda aheste ve sakit akiyor gruba dogru pembelesen yesil sularinda dallar ve sazlarla beraber stratfort beldesinin beyzi ve tulani pencereleri ve mizrak bicimli parmakliklari mun'akis yasar akisler arasinda birer canli kar yigini halinde sessiz kayan beyaz kogular vardir.

'iste bu guzel akar suyun kenarina yaslanan stratfort sehrinin henley sokaginda 1564 senesi nisaninin yirmi ucuncu gunu vilyem sekspiyer dunyaya geldi.'

olumu de soyle anlatiliyor:

'san'at alemine siir seylabi icinde otuz kadar hic unutulmayacak sehkar yuvarlandiktan sonra dimagi hakli bir 'tekaut' ihtiyaci hissediyordu. simdi hailelerini bir yana atmis.

'niyuples'in bahcesinde cicek ve meyve yetistirmekle mesguldu. meskatiresinde ilk dut agaci diken sekspiyer olmustu ve sair belki layemut facialarindan ziyade bu fani fidanla muftehirdi. daha ellisinde var yoktu.

'uc sene kuslar ve nebatlar arasinda mes'ut degilse bile musterih yasadi. artik hissetmeye baslamisti ki hayati sendeliyordu.

1616 senesi mart'inda oyle hastalandi ki vasiyetnamesini hazirlamaya mecbur oldu.

'23 nisan'da tam, tam elli iki yasini bitirecegi gun vefat etti. biliyoruz ki yevmi vefati gibi yevmi veladeti de nisan'in yirmi ucune musadiftir. o gun en buyuk adamini kaybeden yalniz ingiltere degildi: sekspiyer ile belki ayni saatte 'servantes'te ispanya'da teslim-i ruh ediyordu...'

kitap bastan sona bir shakespeare ovgusu. cenap sahabettin yazar icin sunlari soyluyor:

'fitratin en mumtaz prensi... sairlerin en yuksegi... halikina yaklasmis bir hilkat velisi... butun beseriyetin mesihi san'ati... garbin bir mutasavvifi isevisi... edebiyatin ilk kahramani inkilabi.'

shakespeare'i sevmeyenler icin kullanilan sozcukler de sunlar:

'ahmak, ukala dumbelekleri, bezbedan, sarsak, mufteri, yalniz kendi coplugunde otebilecek adi horozlar, az yontulmus, solucanlar, bedbahtlar.'

yazarin karisi bile nasibini aliyor:

"an hatavey buyuk saire layikli es olabilecek bi mahluk degildi... an hatavey'i tanimis olanlarin tahti itirafindadir ki o somurtkan, kirkiri, gecimsiz ve kavgaci bir kari imis... densiz kari.'

cenap sahabettin bu yasam oykusunde edebiyat yapmayi da birakmamis:

'oksuz sekspiyer firsat buldukca anne kucagina sokulur gibi o agacligin golgelerine siginir, orada dokulen yapraklarla gozyaslarini siler ve etrafindaki yesillikle hulyalarini cercevelerdi. ilk musiki dersini oradaki mese dallarini dolduran kuslardan aldi. saire en evvel kapilarini acan zekâ ve ilham mabedi orasidir.

'kasaba ile arden arasinda bir cimenlik ve bu cimenligin kenarinda ormanin icine kadar nufuz eden yabani cicekli bir yol vardi. bu cimenlik de tabiatin vilyem icin hazirladigi bir zumrut taht idi. dusungen cocuk o yesil divanin bir kiyisina uzanir ve orada ilkbaharin getirdigi turfanda menekseleri koklardi ve boylece kir goncelerinin renk ve rayihasi arasinda uzun saatler gecirdikten sonra gozlerini stratford'a cevirir, batan gunesin pembe ve zerrin parlakligin damlarda sonmeye basladigini gorunce hulyalarindan silkinir, ve fakir kilotunun arkasini bir eliyle supurerek toplanirdi. o esnada yorgun kanatlariyla yuvalarina donen kuslar sanki mini mini zillerini calarak gecerken sekspiyer'e artik gece perdesinin acilacagini ve mustakbel sahne sehriyarinin mutevazi yurduna cekilmek zamani hulul ettigini ihtar ederlerdi.'

kitabin ozeti, cenap sahabettin'in su cumlesiyle verilebilir:

'sekspiyer'in cesedi oleli uc asirdan ziyade oluyor fakat iste butun sehkarlari sagdir ve bunlar yasadikca onu hicbir kuvvet olduremez.'

Kaynak: EkşiSozluk