mevlevilik
 

mevlana celaleddin ruminin öğretisi.

mevlevilik, hz. mevlana'nın 1273'te ahirete intikalindensonra bizzat oğlu sultan veled zamanında temelleri atılan ve torunu ulu arif çelebi zamanında şekillenmeye başlayan, hayat anlayışını, dünya görüşünü yaşatmak ve nesillere aktarmak amacıyla oluşturulan, asırlar boyunca büyüyerek gelişen, yaratan'dan dolayı insana saygı anlayışını benimseyen ve pekiştiren, kimilerince aşk ve ilim yolu olarak da tayin edilen bir tarikattır.



sultan veled, tarikati yalnızca kurmakla kalmamış, aynı zamanda babasının hayatını en iyi biçimde aktarmış ve anlatmıştı. babasının sağlığında kaleme alınmış olan eserlerdeki fikirlerini ve söylemlerini açık üslübuyla tefsir etmekte büyük bir kabiliyet göstermişti. mevleviliğin sınırlarını genişletmek amacıyla pek çok şehre seyahatlerde bulunan sultan veled, ayrıca mevlevi semaına ayin şeklindeki düzeni de vermişti.



sultan veled'in ve ulu arif çelebi'nin üstün gayretleri neticesinde sağlam temeller üzerine kurulan mevlevilik, sonraki yüzyıllar boyunca da gücünden ve etkisinden hiçbir şey kaybetmedi hz. mevlana'nın allah aşkı ile baktığı ve kucakladığı insanlık alemine sevgiyi ve muhabbeti aktarmakla kalmayıp, sınırlarını her geçen gün halka halka genişletmek suretiyle düniyanın dört bir tarafına islam'ı, allah aşkını, hz. peygamber sevgisini nakletti. böylece tebliğ mekanizmasının önde gelen bir unsuru olma özelliğini, içinden geçtiği her dönemde taşımayı başardı.



nevniyaz, hicazkar mevlevi ayini, iç kitapçık, sayfa 8.

ilginçtir ki osmanlı devleti tarihi boyunca hiçbir zaman birinci tarikat olamamıştır. elbette böyle bir amacı da olamaz bir tarikatın ama mevlevilik özellikle 16.yy'dan sonra halvetilik ve bayramilik tarikatlarının sonra da nakşibendiliğin gölgesi altında kaldı. bununla beraber dünyada bulunan tüm islam tarikatlarının ortak noktası ya mevlana'dır ya da mesnevi. bütün tarikatların referanslarında bu iki unsura sıkça rastlarız.



bildiğimiz gibi mevlana'nın mürşidi, öğretmeni şems idi. ve mevlana'yı tam olarak eğitemeden, yani seyr-u sulûk dediğimiz sürecini tamamlayamadan ortadan kayboldu. bazıları öldürüldü bazıları da alıp başını gitti der. ama şu bir gerçek ki eğer şems, mevlana'yı tam olarak yetiştirseydi bugün hem mevleviliğin, hem mesnevi'nin durumu çok farklı olabilirdi. müslümanların tasavvuf ve ahlak anlayışları çok üst noktalara da ulaşabilirdi. fakat görüyoruz ki bu haliyle bile mevlana bizlere hala yön veren büyük bir düşünürdür.



bilirsiniz, tarlayı, bağı, bahçeyi çok sularsanız mahsul çürüyebilir, bozulabilir. belki de ilahi adalet, mevlana'nın hikmetinden insanlığa bu kadarını uygun gördü.



Kaynak: İtüSözlük