imparatorluk
 

krallık bir etnik yapıdan oluşan en büyük toprak birimidir. içinde birden fazla krallığı bulunduran ülkelere imparatorluk adı verilir.



bu kadar geniş olmasa da, birden fazla etnik yapıyı temel unsur olarak kabul etmiş bazı ülkelere de imparatorluk denilmiştir. bazı ülkeler tam olarak bir ipratorluk olmasalar bile imparatorluk unvanı almışlardır ve bazıları de facto imparatorluk olmalarına rağmen kendilerine imparatorluk dememişlerdir. bunlardan bir tanesi de osmanlı imparatorluğudur. osmanlının resmi ismi devlet-i ali osman'dır.

negri ve hardt'ın deleuze-foucalt-marx-spinoza eksenindeki okumalarını marksizm'e monte ettikleri kitaptır. teorik olarak pek savunulmaz durumdadır, ağır camialarda sert eleştirilere maruz kalmıştır. özellikle sivil toplum örgütlerini mücadele adresi olarak göstermelerinden sonra. kitabın asıl sorunu silahları ulus devlete yöneltmeyi öğütlemesi değildir, bu marks'ın da lenin'in de öğütlediği bir şeydir. burjuva devleti burjuvanın yürütme örgütüdür,ki executive committe der marks buna. kitabın asıl problemi marksizmle postyapısalcı fransız felsefesini bağdaştırayım derken yemeğin felsefi tadını kaçırmalarıdır.



kitap bazı önemli analizlerinde deleuze'un, foucault'un yönetimselliğini biraz fazla basitleştirerek anlattığı postscript on control societies adlı makalesini baz alır. negri ve hardt'ın foucault'u doğru dürüst okumadıkları kitaplarının her halinden belli olduğu halde, onun gibi bir kaşar anti-marksisti saflarına katmaya çalışmalarındaki çaba da takdire şayandır. fransız analitik felsefecilerinin kuramsal dünyada açtığı bir yarığı kapatma çabasıdır bu.



kitapta marksizm, pozitivist yorumlarından özenle arındırılmaya çalışılır, tarihin iradiliğinden, olumsallığından bolca dem vurulur. ama diyalektik metoda şu anın analizinde, yöntemsel olarak sadık kalınır. bu birinci yöntemsel farktır.



çokluk kavramına da şöyle ulaşırlar, karşımızda kapitalistler vardır, o zaman bunlar yeni bir proleter sınıfı ürettiler, bunlar yeryüzünün yeni yoksulları, mistik de bir isim bulmalı bunlara. işte foucaultcu iktidar analizi burada devreye girer. buna göre günümüzde iktidarın siyasal rasyonalitesi sadece baskıcı &amp disiplinci negatif iktidar uygulamaları ile işlemez, burjuva iktidarı işlemek için eskinin ordu, aile, kilise, cami, işyeri, hapishane, psikiyatri kliniği, okul gibi disipline edici, normalleştirici yapılarına artık mecbur değildir ve bunu yeni teknolojilerle mümkün kılmıştır. deleuze bu evreye kontrol toplumu adı verir bu geçişten mütevellit, eskiden disipliner yapıların dışında, sokaklarda aranan kurtuluş, onun disipliner yapılara savaş açan özneleri ve kurtuluşun büyük ozanları ile beraber tarih sahnesinden silinmektedir. ağlardan yayılan yeni bir iktidar stratejisi saldırıya geçmiştir, ona özdeş yeni bir direniş tasavvuru ve nihayetinde onun yeni öznesini bulmak acil hale gelmektedir. ancak bu direnişçi gürühun içinde çeçen direnişçinin de, web sitesi hacker'ının da olduğunu gören negri ve hardt, iktidar ilişkilerinin rizomatik örgütlenişine ve onun geometrik olarak kendisini nasıl çoğalttığına bakıp multitude gibi iddiasız bir muğlak özne ileriye sürerler. ve o tanımlayamadıkları güruhla buluşma yeri olarak sivil toplum örgütlerini gösterirler.



ancak, yine de diyalektik metoda sadakatları ile diyalektiğe gerçekliğin kamaşıklığını hegelci iskelete indirmenin bir yolu diyen focault'dan ilk evrede ayrılırlar. diğer evrede ise foucault'u toplumun biosunu görmemekle, yani emeğin ontolojik, kurucu niteliğini atlamakla suçlarlar. doğrudur, foucault tarihin öznesi emektir diyen bir söylemi sahiplenmez, ona göre özne eylemdir ve insan eylemlerinin niteliği, etkililiği mutlaka üretici emek terimleriyle ölçülecek diye bir kaide yoktur. asıl araştırılması gereken insan eylemlerinin hangi global stratejiler etrafında, nasıl, hangi güçler kullanılarak, düzenlendiğidir. bu bağlamda üretimin kutsal mekanları fabrikaların doğuşu insan tarihinde bir ilerleme değildir fabrikaların belirmesi hapishanelerin, kliniğin doğuşu, düzenli ordunun, yeni iktidar tekniklerinin ve onların söylemlerinin ortaya çıkışı ile aynı zamandadır. marks'taki yabancılaşma analizlerine focault'un dikkat çektiği kadar negri-hardt da eğilseydi keşke der insan.



ikisi de, aslında, tuzağın varlığını görmemek için bakışlarını spinoza'ya çeviren yazarlardır, insanın özü conatustur, o iyidir, saftır, dış koşullar onun ifadesini bozuyordur! halbuki burjuvanın tuzağı vardır, ortadadır ve tam da herkesin kurtuluş günü diye selamladığı fransız devrimi'nde ilan edilen insan hakları bildirgesinde, polis örgütünün kuruluşunu ve yurttaşlardan bunun için para toplanacağını bildiren satırlarda gizlidir. işte tam da buna karşı savaşmış komünarların intikamı hala alınmamıştır ve imparatorluk da bunun nasıl olacağına dair kafa karışıklığından başka bir şey sunmaz.



bu ve benzeri sorunlardan dolayı son tahlilde eser, teorik açıdan integritesi zayıf, ancak foucault ve deleuze gibi iki önemli ismi tanımaya yardım edebileceği için, faydalı bir matbuat olarak değerlendirilebilir. budur.. çevirisi de türkiye standardının üstündedir, mükemmeldir. onu da belirteyim..

hayatın bir çok noktasına el atan fakat kurutan çalışma. öyleki, emperyalizm kavramının artık geçerliliğini yitirdiğini savunurken roma imp. gibi bir küresel düzenden bahsederler fakat bu yeni küresel düzenin bir roma'sı yokmuş..hadi ordan diyorum, küresel emperyalist düzen çoktan batı merkezli, özelde de washington merkezli bir hal aldı.

bu kitaba ek olarak çokluk'u yazmışlardır yazarları. imparatorluk'da günümüzün siyasal ve ekonomik düzenini tanımlarlarken, çokluk'da buna karşı neler yapılabileceğini tartışmışlardır.

asimov'un vakıf serisi'nin bir diğer adı.. elimdeki 1983 basımı kitabı yeni bitirdim, ancak kitap, imparatorluk tarihinin hangi kısmını ele alıyor, vakıf devam ediyor mu, yoksa bütün ciltleri mi kapsıyor bu 'imparatorluk' adı, saatlerdir süren araştırmalarım sonucunda hala anlayabilmiş değilim. anlayan varsa bir adım beri gelsin.

düzeltme: sanırım vakıf serisinin ilk kitabıymış. ben kesin eminim galiba bu kez.



Kaynak: İtüSözlük