SAYI sizce ne demek, SAYI size neyi çağrıştırıyor?
 

*



'önce birdir ama saymaya başlayınca sonu gelmez'







mayın.../







yenildik...







bunu saymayın...}







tükendik







sanmayın...............







__________________



niye sonsuzsunuz sanki......







Sayılar bana okul hayatım boyunca bir türlü geçemediğim matematik derslerini hatırlatır. O yüzden sayılardan, rakamlardan nefret ederim. Ama hayatımızda sayılar üzerine kurulmuştur. Örneğin her insana verilmiş bir nefes sayısı vardır ve bu sayı dolunca da biz artık yaşamıyor oluruz.







Sayı ve biçime ilişkin kavramlarla tanışmamız Yontma Taş Devrine kadar uzanır. Yüzbinlerce yıl boyunca insanlar, hayvanların yaşadığı koşullardan pek farklı olmayan bir biçimde mağaralarda yaşadılar.Enerjilerinin çoğunu nerede yiyecek bulurlarsa onu toplamaya harcıyorlardı.Avlanmak ve balık tutmak için silahları, birbirleriyle anlaşmak için konuşma dilini geliştirdiler.Yontma Taş Devrinin sonlarına doğru da yaratıcı sanatlarla heykelcikler ve resimler yaparak yaşamlarını renklendirdiler.Fransa ve İspanyadaki yaklaşık 15.000 yıl öncesinin mağara duvar resimlerininayinsel bir anlamı olabilir, ama bunun ötesinde de üstün bir biçim anlayışı gösteriyorlardı.







Maden Devrinde ise bunun aksine ticaret öylesine gelişmişti ki, yüzlerce mil uzaklıktaki köyler arasındaki ilişkilerin izleri fark edilebiliyordu.Önce bakırın daha sonra da tuncun eritilmesiyle bu metallerden araçlar ve silahlar yapıldı.Bu da ticaretin ve yeni dillerin daha da gelişmesine yol açtı.Bu dillerdeki nesnelerin çoğunlukla somut yani elle tutulur ve gözle görülür nesneleri belirtmesine ve az sayıda olmasına karşın bazı sayısal terimler ortaya çıktı.Bazı düşüncelere göre matematiğin ilk kez ortaya çıktığı çağ Maden Çağıdır.







Ünlü bir matematikçi olan Adam Smithin "insan aklının ürünü en soyut düşünceler" olarak tanımladığı sayısal terimlerin kullanılmaya başlanması çok yavaş oldu. Bunlar ilk ortaya çıktıklarında bir cismin sayısını değil niteliğini gösteriyordu.Örneğin "bir insan" değil sadece "insan" kavramını gösteriyordu.Sayısal kavramların bu niteliksel kökenlerinin izleri hala Yunanca ve Keltçe gibi bazı dillerdeki ikili terimlerde görülebilir.Sayı kavramı geliştikçe toplama yoluyla daha büyük sayılar oluşturuldu:2 ile 1 toplanarak 3, 2 ile 2 toplanarak 4, 2 ile 3 toplanarak 5 bulundu.



Zanaatlerin ve ticaretin gelişmesi sayı kavramının netleşmesine yardım etti.Sayılar, ticaret yaparken doğal bir yöntem olan bir ya da iki elin parmakları kullanılarak daha büyük birimlerin içinde gösterildi.Buna örnek olarak şimdiki okullarda okuyan küçük sınıflarda ki çocukların sayma yöntemini verebilirim.Bu olayın sonucunda önce 5 sonra 10 tabanlı sayı sistemleri oluşturulup, bunlar toplama ve bazen çıkarma ile tamamlandı.Böylece 12, 10 + 2 olarak ya da 9,10-1 olarak algılandı.Bazen de taban olarak el ve ayak parmaklarının toplam sayısı olan 20 kullanıldı.Yapılan araştırmalara göre Amerikan yerlilerinin kullandığı 307 sayı siteminden 146sı onluk, 106sı onluk, onikilik ve yirmilik sayı sistemlerinin karışımıydı.Çoğu kişi tarafından yamyam olarak bilinen Amerikan yerlilerinin bu kadar çok sayı sisteminin olması önce bana biraz garip geldi.Fakat sonra, onların da en az bizim kadar zeki olduklarını anladım.Yirmili sayı sisteminin en tipik biçmi Meksikada Mayalar ve Avrupada Keltler tarafından kullanıldı.







Sayılar kümelere ayrılarak, tahtanın üstüne çentik, ipin üstüne düğüm atılarak ya da deniz kabuklarının beşli yığınlar biçiminde düzenlenmesiyle sayısal kayıtlar tutuldu.Bu yöntemler eski zaman hancılarının çetele tutma yöntemlerine benziyordu.Böyle yöntemlerden 5, 10, 20 gibi özel simgelere geçilmesi çok kolay oldu.Benzer simgeler uygarlığın doğuşu da denen yazılı tarihin başlangıcından beri kullanılmıştır.







Yontama Taş Devrine kadar uzanan en eski çetele çubuğu 1937de Vestonicada bulunmuştur.Bu genç bir kurdun 7 inç uzunluğundaki ön kol kemiğiydi ve üzerinde ilk 25i beşli gruplar halinde düzenlenmiş 55 çentik bulunmaktaydı.Dizinin sonunda, önceki çentiklerden iki kat uzun bir çentik vardı.Yeni dizinin başındaki çentik yine 2 kat uzundu ve bunu 30 çentikten oluşan bir dizi izliyordu.







Böylece, sık sık söylenen "eski zamanlarda sayma parmaklara dayalıydı." görüşü geçerliliğini kaybetmiş oldu.Yazı olmamasına rağmen Yontma Taş Devrindeki insanların çetele çubuklarını duymak ilginç gelebilir.Fakat gerçek.







Parmaklar kullanılarak sayı saymak yani 5erli 10arlı saymak ancak toplumsal gelişimin belirli bir aşamasında ortaya çıkar.Bu aşamadan sonra sayılar bir tabana göre ifade edildi ve bu da büyük sayıların ortaya çıkmasına yardım etti.Böylece ilkel bir aritmetik ortaya çıktı.14 bazen 10+4, bazen de 15-1 olarak gösteriliyordu.20nin 10+10 değil de 2´10 olarak gösterilmesiyle çarpma başladı.Bölme, 10un "vücudun yarısı" olarak gösterilmesiyle başladı, ama kesirlerin bilinçli bir şekilde oluşturulması hala çok enderdi.Kuzey Amerikada kabilelerin ancak birkaçında böyle kesirler biliniyordu, çoğu durumda bu ½ydi.Bazen 1/3







ya da ¼de kullanılıyordu.Bir başka ilginç durum çok büyük sayılara duyulan ilgidir.Bu belki de tümüyle insana ait bir tutku olan sürünün büyüklüğü ya da öldürülen düşmanların çokluğunu abartma isteğinin sonucudur.Bu eğilimin kalıntıları İncilde ve diğer kutsal metinlerde de ortaya çıkar.



''...Evren....Tüm şeylerin Yaratıcısı tarafından....belli bir sayıya göre







kararlaştırılmış ve düzenlenmiş görünmektedir....örnek bir ilk taslak







gibi....Dünya Yaratıcısı Tanrı'nın zihninde var oluştan önce var olan bir







sayının egemenliği ile sabittir çünkü......'' (Geresa'lı Nichomachus....)







bir zamanlar 13 vardı 8 vardı



şu an askıdalar



akıbetini bilemiyorum [img]/images/smilies/smile.gif[/img]







sayılar insan hayatını düzenler ve sayılar ile hayat akışımızı belirleriz.işimizi uykumuzu çalışmamızı dinlenmemizi alışverişimizi daima sayılar ile yaparız.insan ömrünün geçmesi dünyanın dönüşü bile sayılar ile bilinir.hastalığımız bile sayılar sayesinde tedavi edilir.sayılar insanın doğumundan ölümüne kadar başlar ve devam eder.biter demiyorum devam eder diyorum.ölüm sonrası bile bizden geriye kalanlar bu sayılar ile yaşarlar.







sayma işlemlerinin arkasındaki fikirdir....







sayıyorsan bir ile ikinin farkı yoktur



eğer ki bir işleme sap olmuyorlarsa



bir işlemin de ayrıcalığı yoktur



o işlem bir anlam ifade etmiyorsa







Kaynak:Antropoloji