Ameliyatla hafıza düzeldi
 

Tıpkı penisilin aşısının soğuk algınlığına çare arayan, fakat laboratuvarlarını temiz tutmayı beceremeyen araştırmacılarca keşfedilmiş olması gibi, bilim insanları şimdi de bir hastaya deneysel beyin

ameliyatı yaparken tesadüfen, hafızanın nasıl çalıştığıyla ilgili devrim niteliğinde bilgilere ulaştı. Buna göre artık hafıza kaybı tarihe karışabilir.



Söz konusu 'tesadüfi' keşif, Kanada'nın Toronto kentinde obez bir hastaya, iştahını bastırmak amacıyla yapılan, beyne küçük dozlarda elektrik vermeye dayalı 'deneysel' bir ameliyat sırasında meydana geldi. Ameliyat sırasında hasta iştahını kaybetmek yerine, inanılmaz netlikte bir 'deja vu' (geçmişte olan bir olayı tekrar yaşama duygusu) yaşayarak 30 yıl öncesine ait bir olayı tüm detaylarıyla hatırladı; 20'lerindeyken arkadaşlarıyla parkta geçirdiği bir günün ayrıntılarını, o zamanki kız arkadaşını, insanların giydiği kıyafetleri net bir şekilde anlattı.



Araştırmayı sürdüren uzmanlar, teknik kullanılmaya devam edildikçe hastanın hafızasının ve öğrenme yeteneğinin arttığını da gözlemledi.





Hasta hâlâ obez ama...

Söz konusu teknik, bugünlerde alzheimer hastaları üzerinde deneniyor. Başarı sağlanırsa, Türkiye'de de yaklaşık 250 bin kişinin mustarip olduğu alzheimer hastalığının tedavisinde kullanılmak üzere, tıpkı kalp pilleri gibi, beyin için de bir pil geliştirilebilir.



Araştırmayı yürüten Toronto Western Hastanesi doktorlarından Prof. Andres Lozano, bu keşfin kendileri için de bir sürpriz olduğunu belirtiyor. Tarihte ilk defa, beynine elektrot takılan birisinin hafızası gelişiyor. Beyindeki hassasiyeti artırarak, hafızaya bağlı devrelerin hacmini büyüterek beyinde aktiviteyi çoğaltıyoruz diye tonuşan Prof. Lozano, ameliyat ettikleri hastanın iştahını dindirememiş olsalar bile, ekip olarak çok önemli bir buluşa imza attıkları için sevinçli olduklarını belirtiyor.



Beynin çeşitli bölgelerine yerleştirilen elektrotlar üzerinden elektrik

akımı vererek yapılan tedaviye literatürde 'deep brain stimulation', yani 'Beyni derinden uyarma' adı veriliyor. Şu ana kadar depresyon, kronik ağrılar ve parkinson tedavisinde kullanılan yöntemde, yerleştirilen elektrotlara bağlı olan bir pil beyne belirli aralıklarla algılanamayacak büyüklükte akımlar gönderiyor.





Anılar geri gelebilecek

Yani Toronto'da yapılan son keşfin sonuçlarına dayanarak yerleştirilecek elektrotlar, hafıza kaybı yaşayan alzheimer hastalarına küçük akımlar göndererek anılarını geri getirebilir.



Söz konusu tesadüfi gelişmeye ön- ayak olan hastanın beynindeki hipotalamus bölgesinin hafızayla ilişkisi olduğu şimdiye kadar bilinmiyordu. Böylece, hem beynin işlevsel yapısı, hem de hafızayı etkileyen hastalıkların tedavisinde çok önemli bilgiler edinilmiş oldu.



Radikal