BESLENME KONUSUNDA YANLIŞ VE BATIL İNANÇLAR ve YARATTIĞI SORUNLAR
 

Yiyecek seçimi ve alışkanlıklarının meydana gelmesinde rol oynayan etmenler çok çeşitlidir. Birey ve toplumların yeme alışkanlıkları bu değişik etmenlerin etkisiyle yavaş yavaş oluşur ve yerleşirler. Bu etmenler kısaca şöyle özetlenebilir.

Toplumun kültürel yapısı

Sosyo-ekonomik düzeyi

Eğitim ve öğrenim düzeyi

Günümüzde bilimsel verilerin ışığı altında yanlış ve batıl beslenme alışkanlıkları ve bilgisinin gerçek dışı ve temelsiz olduğu birçok kez kanıtlanmıştır. Buna rağmen yanlış ve batıl yiyecek seçme alışkanlıkları hala geçerliliğini korumaktadır.

Yanlış ve Batıl Beslenme İnançları ve Türleri

Beslenme ile ilgili olarak yanlış inançlar bilimsellikten yoksunluk, ekonomik kayıplar, hekim, diyet uzmanı ve sağlık kurumlarının daha iyi beslenme için gösterdikleri çabalara karşın kolayca yapılır ve gelişirler. Yanlış ve batıl beslenme inancı ortalama bir bireyin yiyecekleri bilimsellikten çok duygusal niteliklerle değerlendirilmesi şeklinde tanımlanabilir. Halkın bu inancını maddi ve manevi yollarla sömürerek bundan kazanç sağlayan kimselere ise besin şarlatanları adı verilmektedir.

Yanlış ve beslenme inancı iki türlüdür. Birincisi bireysel, ikincisi kolektiftir. Birinci türü psikozuda içeren akut yada kronik ruhsal yapı bozukluğundan kaynaklanır. İkincisi sağlığı geliştirme veya hastalıkları iyileştirme düşüncesini savunan grupların varlığına dayanır. Bunlara göre bazı yiyecekler sağlığı artırır ve kişileri kuvvetli kılar. Bu ikinci türdekiler birçoklarına bilimsel görünebilir. Ne varki bu inancı savunan kimseler genellikle ciddi bir beslenme eğitiminden yoksun kişilerdir. Denetimsiz bir iştahın kişilerde ya aşırı şişmanlık veya sinirsel iştahsızlık (Anorexia nevroza) meydana getirdiği bir gerçektir. Sağlık ve kuvvet artıran besinler özellikle yoğurt,şeker,pekmez,bira mayası,sebze özü,deniz yosunları harika yiyecekler olarak sayılırlar. Gerçekte bu yiyeceklerin diyete eklenmesinde hiçbir sakınca yoktur. Ne varki bu hergün alınması gerekli olanların yerini tümden alır ve kendi gerçek besleyici değerinden çok daha yararlı gibi gösterilirse bu davranış artık yanlış inanç şekline dönüşmüştür.

Yani yoğurt sütün formante edilmiş türevidir. Buna göre yoğurdun besin değeri sütten yüksek değildir. Sebze öğelerinin (sebze suyu) sebzenin kendisinden daha besleyici olduğu düşüncesi de yaygın yanlış inançlardan birisidir. Üstelik 1 bardak sebze suyu elde etmek için harcanan sebze miktarı hazırlamak için harcanan zaman ve enerji karşılığında sebzenin kendisinin çiğ olarak aynen alınmış olacaktır.

Vitamin ve mineral haplarıyla diyeti zenginleştirme düşüncesi de bir başka yanlış inançtır. Çok olan daha iyi ve yararlıdır temeline dayanan bu inanç çoğu zaman yarar yerine zarar vermektedir.

Dr. Sumru ÖZBAY

Beslenme Uzmanı