ÇAYLAR
 

Siyah çay

Türkiye' nin birçok bölgesinde aşırı miktarda, koyu ( demli ) siyah çay tüketilir. Çay, az ve açık içilirse uygundur, ancak fazla tüketildiğinde içerdiği tein, kafeine benzer bir etki gösterir ve çarpıntı, sinir, mide kazınması, çabuk acıkma ve uykusuzluk yapar. Ayrıca tein, diüretik ( idrar söktürücü ) olduğundan, vücuttaki suyu da azaltır.

Siyah çay, demir bağlama özelliğine sahip olduğundan, aşırı ve koyu içilirse, kansızlığa yol açabilir. Bu nedenle, özellikle uzun süreli diyetlerde, çayı çok açık içmek, yemek arasında içmemek ve demir içeren gıdalarla birlikte tüketmemek, kansızlıktan korunmak için gereklidir.

Yeşil çay

Bildiğimiz normal çayın mayalanmamış, harmanlanmamış doğal şeklidir. Uzakdoğu, Batı Avrupa ve Amerika' da zayıflamaya ve toksin atmaya yararlı etkisinin bilimsel olarak saptanmasıyla, tüketimi ciddi şekilde artmış, çayları, tabletleri, sabunları piyasaya çıkmıştır. Günde 3-4 fincan yeşil çay içmenin, uzun vadede kansere karşı koruyucu olduğu bilimsel olarak ispat edilmiştir. Günde 3-4 fincan yeşil çay içmek; daha sağlıklı olmak, hastalıklara yol açan serbest radikalleri temizlemek ve vücuttan toksinleri atmak, zayıflama hızını artırmak gibi pek çok yarar sağlayacaktır. Yurtdışında yapılan bazı araştırmalarda, günde ortalama 3-4 fincan yeşil çay içen kişilerin aylık ortalama kilo kaybının, diğer kontrol gruplarına oranla daha fazla olduğu saptanmıştır. Bu etkiye, yeşil çayın içindeki iştah azaltıcı bazı maddelerin yol açtığına inanılır. Özellikle Uzakdoğu' da, Japonya gibi yeşil çayı bolca tüketen toplumlarda, çok kilolu insanların pek görülmemesi, elbette ki tesadüf değildir.

Tadı buruk olduğu için, çok kaynatılması ve aşırı koyu yapılması yeşil çayın tadını bozar. Genelde hiçbir bitki çayı çok ve koyu içilmemelidir.

Bitki çayları

Son yıllarda damak zevkimize uygun yiyeceklerin yenmesine, lezzetli çayların veya sıvıların içilmesi de eklendi. Gittikçe artan bir sıklıkta şekerli, asitli, katkı maddeli, boyalı içecekleri içer olduk. Uç tatlara ve lezzetlere alışınca doğadaki özgün aromalardan ve tatlardan yeterince zevk alamaz hale geldik. Hiç siyah çay, kahve, boyalı şekerli ve gazlı meşrubatlar dışında ara sıra bitki çayı içmeyi denediniz mi? Bu bitkiler, doğanın birer hediyesidir. Doğru ve bilinçli kullanıldığında aynı zamanda birer sağlık kaynağıdır. Bazılarının toksin atıcı etkisi vardır, bazılarının ise boşaltıcı, sindirim sistemini rahatlatıcı ve gevşetici. Doğada bazı bitkiler zayıflamaya, bazıları su tutmaya yöneliktir. Örneğin; adaçayı ve şahtere gibi bitkiler kaynatılmamalıdır. Bu tip bir bitkinin içindeki yararlı maddeler, fazla kaynatılınca zararlı hale gelebilir. Adaçayı üç dakikadan fazla kaynatılırsa yararlı özelliklerini kaybeder. Bu bitki, demlenmelidir. Bazı bitkilerin de tam tersine, kaynatılarak özünün çıkartılması gerekir. Ihlamur, havlıcan, zerdeçal bu tip bitkilere örnektir.

Genelde bitki çaylarını tek başına içmek daha doğrudur. İki veya üçten fazla bitkiyi aynı zamanda karıştırıp kullanmak özel durumlar dışında pek doğru değildir.